Thị trường chứng khoán: Mở cửa cho doanh nghiệp FDI lên sàn

Các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sẽ được niêm yết và huy động vốn trên thị trường chứng khoán Việt Nam nếu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cơ chế pháp lý mà Bộ Tài chính chuẩn bị trình.

Sau 7 doanh nghiệp FDI đầu tiên gồm Công ty cổ phần Dây và Cáp điện Taya Việt Nam (TYA), Công ty cổ phần Everpia (EVE), Công ty cổ phần Mirae (KMR), Công ty cổ phần Công nghiệp Tung Kuang (TKU)… đưa cổ phiếu lên niêm yết theo một quyết định thí điểm của Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 2003, thị trường chứng khoán không đón thêm được doanh nghiệp FDI nào lên sàn.

Lý do của tình trạng này là quyết định thí điểm đã hết hiệu lực, trong khi trong các văn bản pháp lý sau giai đoạn này không có quy định cụ thể về việc lên sàn của doanh nghiệp FDI, mà chỉ quy định về loại hình doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Câu chuyện doanh nghiệp FDI lên sàn dần ít người đề cập, nhất là khi thị trường chứng khoán Việt Nam phải trải qua thời kỳ dài thăng trầm cùng những khó khăn khách quan của thị trường tài chính toàn cầu cũng như trong nước.

Tuy nhiên, gần đây, việc việc niêm yết của doanh nghiệp FDI lại được đề cập đến nhiều, một phần là vì doanh nghiệp có nhu cầu đưa cổ phiếu lên sàn, phần khác là vì thị trường chứng khoán cần lớn về quy mô và đa dạng phạm vi hoạt động, nên lấp khoảng trống pháp lý cho doanh nghiệp loại này lên sàn đang trở thành vấn đề thời sự.

Một trong những doanh nghiệp FDI lớn quan tâm đến việc chuyển đổi mô hình hoạt động và lên sàn chứng khoán Việt Nam là Công ty TNHH Phát triển Phú Mỹ Hưng, tuy nhiên, thủ tục pháp lý để đưa doanh nghiệp FDI lên sàn là câu chuyện nhà quản lý còn đang để trống. doanh nghiệp này đã hiện diện tại Việt Nam gần 30 năm, nổi tiếng với việc lập nên Khu đô thị Phú Mỹ Hưng và nay đang phát triển mở rộng sang lĩnh vực tài chính, chứng khoán. Nhiều doanh nghiệp FDI khác đã gắn bó và muốn phát triển dài hạn tại Việt Nam cũng có nhu cầu tìm hiểu việc lên sàn niêm yết, nhưng đều gặp khó khăn vì khoảng trống pháp lý hiện hành.

Dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi, bổ sung đang trình Quốc hội có quy định, các doanh nghiệp đại chúng có quy mô vốn điều lệ từ 30 tỷ đồng trở lên và tối thiểu 100 cổ đông, đều phải thực hiện việc đưa cổ phiếu lên sàn đăng ký giao dịch hoặc niêm yết. Theo đó, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, khi chuyển đổi sang hình thức công ty cổ phần có điều kiện đáp ứng được quy định về công ty đại chúng, cũng sẽ phải thực hiện việc đưa cổ phiếu lên sàn.

Quy định pháp lý hiện hành của nhiều thị trường chứng khoán quốc tế không phân biệt điều kiện niêm yết giữa doanh nghiệp có vốn nước ngoài với các doanh nghiệp khác, mà chỉ phân biệt điều kiện niêm yết của doanh nghiệp trong nước với các doanh nghiệp nước ngoài trên cùng 1 Sở. thị trường chứng khoán Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Singapore, Thái Lan… có chung cách ứng xử như vậy và vì không hạn chế doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài niêm yết cũng như không phân biệt điều kiện niêm yết, nên thị trường chứng khoán có tính mở và tính quốc tế cao hơn nhiều thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cuối tháng 5/2019, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có cuộc họp xin ý kiến Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, thống nhất việc trình Chính phủ quy định pháp lý cho các doanh nghiệp FDI lên niêm yết. Trước đó, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước để nêu các vấn đề cần thống nhất trong sửa Luật Đầu tư, Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, trong đó có câu chuyện về việc khó khăn pháp lý cho khối doanh nghiệp FDI lên sàn.

Từ thị trường, các doanh nghiệp và nhà tư vấn chờ đợi tiến trình pháp lý sẽ được đẩy nhanh hơn, để khối doanh nghiệp có nhu cầu, có năng lực, có tính chuyên nghiệp và quốc tế hóa cao hơn là khối FDI sẽ sớm xuất hiện trên thị trường chứng khoán để đa dạng hóa hàng hóa và tăng quy mô thị trường.