Thế giới sẽ ra sao - năm 2030?

Tờ New York Times phỏng vấn một số nhân vật nổi tiếng xem thử họ hình dung thế giới sẽ như thế nào vào năm 2030. Trong các câu trả lời nổi lên một số quan sát đáng chú ý.

Alexandra Scaggs, một nhà báo tài chính, cho rằng trong tương lai một điều kỳ lạ sẽ xảy ra: nhiều người sẽ phải đăng ký là doanh nghiệp mới kiếm được việc làm. Điều này thật ra đã nảy sinh, trước tiên là ở California.

Từ đầu năm 2020, luật lệ của tiểu bang này sẽ tự động xem hàng trăm ngàn người hiện đang làm cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế chia sẻ như Uber, Lyft (chạy xe công nghệ), DoorDash, Instarcart, Postmates (giao hàng) là nhân viên hợp đồng của các công ty này chứ không phải là “đối tác” hay “nhà thầu phụ” như họ từng tuyên bố.

Điều này sẽ có tác động to lớn lên các công ty công nghệ nên họ sẽ tìm mọi cách chống lại. Từ đó mới có dự báo những người chạy xe hay giao hàng sẽ phải đăng ký làm doanh nghiệp tư nhân, sau đó doanh nghiệp này sẽ ký hợp đồng làm “đối tác” để Uber hay DoorDash lách luật.

Cũng từ đó, Scaggs dự báo hầu hết công nhân sẽ làm cho các doanh nghiệp công nghệ khổng lồ nhưng việc quản lý sẽ giao cho các phần mềm, để - ví dụ ngay cả người rửa bát ở tiệm ăn - cũng sẽ được sắp xếp ca làm qua ứng dụng trên điện thoại di động.

Ezra Klein, một nhà báo khác, thì nhận xét hàng năm chúng ta giết hơn 70 tỉ động vật các loại để làm thức ăn, trong đó một tỷ lệ rất lớn sống trong các điều kiện cực kỳ tệ hại. Việc này không những bất nhân mà còn gây tổn thất to lớn cho môi trường sống vì ngành chăn nuôi hiện đang gây ra đến một phần năm khí thải gây hiệu ứng nhà kính, chiếm một phần ba diện tích đất có thể canh tác được và hơn 10% lượng nước ngọt toàn cầu.

Từ đó Klein đưa ra dự báo ngành sản xuất thịt “giả” tức thịt có nguồn gốc thực vật và thịt nuôi cấy trong phòng thí nghiệm sẽ phát triển mạnh. Thực tế năm rồi loại thịt băm Impossible Burgers bán rất chạy, Beyond Meat lên sàn, giá cổ phiếu tăng vùn vụt chứng tỏ thị trường đã chấp nhận xu hướng ăn thịt giả thay thịt thật.

Thị trường có giá trị nhiều tỉ đô la này tạo niềm hy vọng rằng đến năm 2030 nhân loại sẽ tiêu thụ ngày càng nhiều loại thịt thân thiện với môi trường, không cần giết mổ động vật, không cần nuôi gà vịt trong các chuồng chật hẹp chỉ vừa cho chúng lớn lên để đưa vào lò mổ.

P.W. Singer, một chuyên gia về an ninh mạng, cho rằng thành phố nơi chúng ta sống, chỗ làm và nhà ở sẽ “thông minh” hơn vào năm 2030. Điều đó có nghĩa là mọi thứ sẽ được kết nối nhưng bên cạnh sự tiện dụng và tiết kiệm năng lượng để chống chọi biến đổi khí hậu, sự kết nối mọi thứ luôn theo dõi nhất cử nhất động của mọi người, ghi nhận hết thảy, lưu trữ hết thảy gây nên một sự lo sợ lạm dụng.

Trên bình diện kinh tế, chính trị và ngay cả đời sống gia đình, ai nấy đều phải vật lộn với nhiều khái niệm mới để thích nghi nhưng hầu như không ai hiểu hết các hệ thống ngày càng thông minh xung quanh chúng ta. Singer nhấn mạnh tình hình này không phải là chuyện khoa học giả tưởng khi người máy đứng lên tiêu diệt con người - đây là sự nổi giận của người dân bị thay đổi quá nhiều, bị ném vào những tình huống họ chưa được chuẩn bị và các tội phạm mới tận dụng các khe hở công nghệ trong tương lai.

Đặc biệt, New York Times cũng phỏng vấn Edward Snowden, nhân vật nổi tiếng do tiết lộ các bí mật của các cơ quan an ninh Mỹ. Ông này cho rằng các trung tâm dữ liệu ngày càng lớn và ngày càng tiêu thụ một lượng điện khổng lồ. Dự báo đến cuối thập niên, chúng sẽ tiêu thụ hơn 10% tổng sản lượng điện toàn cầu và phát ra lượng CO2 lớn hơn ngành hàng không đến năm lần.

Người ta cũng cần một nguồn năng lượng lớn để làm nguội các trung tâm dữ liệu này nên càng làm trái đất nóng lên. Đồ dùng điện tử ngày càng rẻ và phổ biến nên chất thải chứa kim loại do chúng gây ra sẽ lan vào nguồn nước ngầm, gây ô nhiễm cho nhiều thế hệ trong tương lai.

Chính vì thế Snowden cho rằng nếu không có những nỗ lực cải tiến các trung tâm dữ liệu để chúng sử dụng nguồn năng lượng tái tạo, thân thiện với hệ sinh thái thì tương lai Internet sẽ là công cụ cho các tay công nghệ khổng lồ sử dụng để chi phối và kiểm soát các nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt mà thôi.