Thế Giới Di Động và gánh nặng Esop

Dường như đã trở thành thông lệ, đại hội cổ đông của nhà bán lẻ Thế Giới Di Động (MWG) năm nay lại tiếp tục các tranh luận sôi nổi đến chính sách phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên (ESOP).

“ESOP là một yếu tố quan trọng sống còn và là bí kíp cho sự phát triển của MWG. MWG chưa thấy có gì khác có thể thay thế ESOP", ông Nguyễn Đức Tài - Chủ tịch MWG cho biết.

Các năm qua, chính sách phát hành cổ phiếu thưởng luôn là công cụ mà nhà bán lẻ này sử dụng để kích thích tinh thần phấn đấu của nhân viên. Với giá phát hành thông thường chỉ bằng mệnh giá, trong khi thị giá cổ phiếu thường đạt ngưỡng 100.000 đồng/cp, lượng cổ phiếu thưởng rõ ràng mang đến lợi ích không nhỏ cho những người thụ hưởng.

Đặc biệt năm nay, cổ phiếu thưởng cho nhân viên càng được xem là công cụ phù hợp để cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh của công ty trong bối cảnh đại dịch Covid-19 tấn công. Theo đó, công ty đặt kế hoạch doanh thu thuần 110.000 tỷ đồng, tăng 8% và lợi nhuận sau thuế 3.450 tỷ đồng, giảm 10% so với năm 2019.

Theo ông Nguyễn Đức Tài, sức mua nền kinh tế sẽ có sự sụt giảm do hiệu ứng domino của 3 yếu tố: xuất khẩu đi xuống, công ăn việc làm thu hẹp (có công ty giảm đến 99%) và thu nhập của người dân giảm. “Sự suy giảm này sẽ kéo dài trong nhiều năm, doanh nghiệp nào bảo vệ được 80% lợi nhuận 2019 là giỏi, 90% là xuất sắc và bằng 100% năm 2019 là thần thánh. Với tình hình vĩ mô như thế là nguyên nhân kế hoạch năm nay của Thế giới Di động sẽ không “máu lửa” như năm trước”, ông Tài chia sẻ.

Tuy vậy, việc quá phụ thuộc vào phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên có thể là con dao hai lưỡi. Trong khi đội ngũ quản lý, nhân viên công ty có lợi thì trái lại, các cổ đông có thể là người chịu thiệt. Trong bối cảnh công ty vẫn kiên quyết bám trụ với phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên, thì vì lợi ích lâu dài, các cổ đông hiện hữu có thể đánh giá lại chiến lược đầu tư gắn bó với công ty.

Trên thế giới, khá nhiều các tranh luận vẫn thường diễn ra khi các tập đoàn lớn phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên. Các nhà đầu tư lớn - nhất là các định chế tài chính - thường phản đối sử dụng công cụ này không chỉ vì giá cổ phiếu bị ảnh hưởng mà còn vì bản chất kém minh bạch trong danh sách nhân viên được hưởng.

Theo ông Gautam Sinha Roy - Quản lý quỹ cấp cao của Quỹ Motilal Oswal Mutual Fund, phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên là cần thiết trong một số lĩnh vực để giữ tài năng tốt và tạo ra sự giàu có lâu dài cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, giá của cổ phiếu thưởng cho nhân viên nên khách quan. Nó không thể được định giá ở mức giá thị trường hiện tại hoặc mệnh giá. Các chuyên gia cũng đồng ý rằng việc định giá cổ phiếu thưởng cho nhân viên phải đảm bảo sự công bằng cho cả nhân viên và cổ đông.

Đặc biệt, giá cổ phiếu phát hành cổ phiếu thưởng cho nhân viên còn tùy vào trường hợp cụ thể. “Nếu giá cổ phiếu đang diễn biến bất lợi và thị trường không đánh giá lạc quan vào sự tăng trưởng của công ty, thì nhân viên cũng nên chịu thiệt hại như các cổ đông”, ông Amit Tandon - nhà tư vấn tại hãng Dịch vụ tư vấn đầu tư tổ chức cho biết.

Trên thị trường, giá cổ phiếu MWG đang giao dịch ở mức 87.200 đồng/cp, mặc dù hồi phục đáng kể, tuy nhiên vẫn còn giảm hơn 27% so với mức đầu năm nay. Cho đến nay, chiến lược phát triển mới của MWG vẫn gây băn khoăn cho các nhà phân tích và định giá. Hiện ngoài việc giảm mở các cửa hàng mới cho chuỗi điện thoại và điện máy, công ty đang tập trung mở rộng chuỗi Bách Hóa Xanh ra khỏi địa bàn TP.HCM.

Nhưng việc mở rộng ra các tỉnh này đã đẩy chi phí phân phối/doanh thu tăng mạnh, kéo theo chi phí bán hàng/doanh thu cao hơn, giống như trong quý 4/2019 vừa qua. Lãnh đạo Thế giới Di động cho biết đang tìm kiếm các phương án để giải quyết vấn đề này, trong đó có thể thành lập thêm các trung tâm phân phối tại các tỉnh với quy mô nhỏ để phục vụ hoạt động logistics hiệu quả cho cụm khoảng 50 -100 cửa hàng.