Thấy gì từ số liệu doanh thu các trạm BOT trong quý 1/2019?

Theo công bố mới nhất của Tổng cục Đường bộ, tổng quý I/2019, các trạm thu phí BOT đường bộ thuộc quản lý của cơ quan này đã thu được hơn 3.379 tỷ đồng.

Số liệu cho thấy, hiện Tổng cục Đường bộ quản lý 58 dự án BOT đường bộ đang hoạt động. Tổng quý I/2019, các trạm thu phí BOT đường bộ thuộc quản lý của cơ quan này đã thu được hơn 3.379 tỷ đồng.

Trong tháng 1, các trạm thu phí thu hơn 1.205 tỷ đồng; tháng 2 hơn 989 tỷ đồng; tháng 3 hơn 1.184 tỷ đồng.Như vậy, với mức thu này thì bình quân mỗi tháng các phương tiện trên toàn quốc trả hơn 1.000 tỷ đồng tiền phí.

Lũy kết hết tháng 3/2019, các trạm thu phí BOT cả nước đã đã thu được hơn 50.821 tỷ đồng.

Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng đã công bố số thu dịch vụ sử dụng đường bộ các dự án BOT trong giai đoạn kinh doanh khai thác của năm 2018. Theo đó, số thu lũy kế từ đầu dự án đến hết năm 2018 là hơn 47.442 tỷ đồng, số thu từ đầu dự án đến ngày 1/12/2017 là trên 35.250 tỷ đồng, riêng số thu quý IV/2018 đạt gần 3.000 tỷ đồng, số thu cả năm 2018 là 12.192 tỷ đồng.

Gần đây, một số vụ việc như cán bộ một doanh nghiệp dùng phần mềm đểgiấu tiền thu phíđã đặt ra nghi vấn về tình trạng gian lận trong việc công khai doanh thu phí.Hiện cơ quan quản lý giám sát các trạm thu phí theo định kỳ hoặc đột xuất bằng cách tổ chức các đoàn kiểm tra để so sánh doanh thu trong những ngày đó với trước, hoặc dựa trên xác suất thông qua dữ liệu lưu trữ của trạm thu phí.

Theo báo cáo thì vừa qua, qua giám sát hoạt động thu phí một số dự án, như trạm thu phí: Quốc lộ 5, Dầu Giây, Ninh Lộc, Cầu Bến Thủy, Tổng cục đường bộ đều đánh giá, các trạm thu phí chấp hành đúng quy định, số doanh thu phù hợp với báo cáo đình kỳ gửi Bộ GTVT.

Kế hoạch trong nửa đầu năm 2019, Tổng cục Đường bộ sẽ thực hiện giám sát hoạt động thu phí BOT đường bộ với 11 trạm thu phí, gồm: Phả Lại (quốc lộ 18, Bắc Ninh); Tam Nông (Phú Thọ); cầu Thái Hà (Thái Bình); Tiên Cựu (quốc lộ 10, Hải Phòng), trạm quốc lộ 38, quốc lộ 14 (đường Hồ Chí Minh) qua Đắk Nông và Đắk Lắk, cầu Rạch Miễu, cầu Cổ Chiên, cầu Mỹ Lợi và trạm quốc lộ 1 Bình Thuận.

Thành phần đoàn giám sát gồm lãnh đạo Cục quản lý đường bộ, đại diện Tổng cục Đường bộ, Cục Thuế các tỉnh có trạm thu phí BOT, Cục An ninh kinh tế, Cục Cảnh sát kinh tế (Bộ Công an).

Báo cáo của Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng cho thấy, có 27 dự án có doanh thu tăng và 26 dự án có doanh thu giảm so với hợp đồng; 4 dự án còn lại do mới vận hành, khai thác nên chưa đánh giá.

Theo lãnh đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, có 5 nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng sụt giảm này, gồm: Lưu lượng thực tế thấp hơn so với dự kiến hợp đồng; tỷ lệ tăng trưởng doanh thu thực tế thấp hơn so với tỷ lệ tăng trưởng doanh thu dự kiến; phân lưu lưu lượng phương tiện sang tuyến đường song hành; giảm giá vé dịch vụ sử dụng đường bộ và giảm giá cho khu vực lân cận trạm thu phí; và, trạm thu phí chưa được đưa vào khai thác theo quy định trong hợp đồng hoặc thời gian đưa vào thu phí chậm so với hợp đồng.

Báo cáo của các ngân hàng thương mại, hiện có 32% các dự án BOT đã hoàn thành, đi vào khai thác có doanh thu thu phí không đạt như dự kiến, dư nợ cho vay đối với các dự án này vào khoảng 43.000 tỷ đồng.

Việc các dự án có doanh thu phí không đạt như phương án tài chính dự kiến được phía Ngân hàng Nhà nước thừa nhận sẽ dẫn đến rủi ro phải cơ cấu nợ, chuyển nhóm nợ, phát sinh nợ xấu cho các ngân hàng thương mại.

Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Giao thông Vận tải nghiên cứu, xử lý kịp thời phản ánh của báo chí về tình trạng hụt thu tại các dự án BOT giao thông.