Thất bại 'đáng nhớ nhất sự nghiệp' của tỷ phú Anh

Sau thất bại với Virgin Cola, Richard Branson nhận ra việc coi mình ở thế yếu cũng mang lại lợi ích nhất định trong kinh doanh.

Trong một cuộc trò chuyện tháng 6 trên chương trình Work Life with Adam Grant của nhà tâm lý học Adam Grant (Mỹ), tỷ phú Richard Branson (Anh) kể về "sai lầm đáng nhớ nhất sự nghiệp" đã dạy cho ông bài học quan trọng. Đó là "luôn coi mình ở thế yếu sẽ mang lại lợi ích cho bạn".

"Mọi người khá thích những người thua thiệt. Không phải lúc nào bạn cũng muốn là kẻ biết tuốt và luôn thành công đâu", ông nói.

Branson học được điều này từ một thất bại trong kinh doanh mà ông đánh giá là "cuộc thử nghiệm phản tác dụng một cách tồi tệ". Đó là khi Virgin Group - tập đoàn do Branson sáng lập - ra mắt thương hiệu nước có gas Virgin Cola năm 1994.

Sau thành công ban đầu ở Anh, công ty này quyết định mở rộng sang Mỹ, thách thức hai gã khổng lồ Coca-Cola và Pepsi, ông cho biết trên NPR năm 2017. Để kỷ niệm việc Virgin Cola ra mắt tại Mỹ, Branson thậm chí lái một chiếc xe đâm đổ bức tường làm bằng các vỏ lon Coke và Pepsi tại Quảng trường Thời đại năm 1998.

Nhưng sau đó, Virgin Cola bắt đầu biến mất khỏi các kệ hàng, Branson cho biết. Ông cho rằng Coca-Cola đã đưa ra đề nghị mà "các hãng bán lẻ không thể từ chối".

Sau vài năm, Virgin Cola lặng lẽ rút lui khi Branson nhận ra thị trường duy nhất mà thức uống này chiếm thị phần số 1 là Bangladesh. "Thực ra đây cũng là một hành trình rất vui vẻ. Việc này không khiến Virgin Group thiệt hại chút nào", ông nói với Grant. Thậm chí, nó còn giúp Virgin Group "giành được nhiều thiện cảm" hơn, như "một người ở thế yếu" đứng bên cạnh các gã khổng lồ.

Trên thực tế, Virgin Group không phải là một người tí hon ở thời điểm đó. Họ là tập đoàn đa ngành, kinh doanh trong nhiều lĩnh vực, từ âm nhạc, xuất bản sách, video game và hàng không. Mức độ thành công của các lĩnh vực này khác nhau, nhưng cũng giúp Virgin Group có tên tuổi và Branson thành tỷ phú.

Branson luôn được đánh giá là một doanh nhân rất thành công. Ông bỏ học năm 16 tuổi để thành lập tạp chí của riêng mình. Vài năm sau, ông chuyển sang lĩnh vực thu âm và đặt nền móng cho hãng đĩa Virgin Records. Branson kiếm được 1 triệu USD khi mới 23 tuổi. Hiện tại, ông sở hữu khối tài sản 2,6 tỷ USD, theo Forbes.

Mỗi lần lấn sân lĩnh vực khác, Virgin Group đều tìm cách mới để cạnh tranh với các đối thủ dẫn đầu. "Chúng tôi không bao giờ coi Virgin là công ty lớn, mà chỉ như một kẻ ở thế yếu thôi. Chúng tôi khá thích cách tiếp cận này", ông cho biết trên CNBC năm 2017.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra việc coi mình là "người ở thế yếu" có thể mang lại lợi ích. Ví dụ, những nhân viên tin rằng mình không được kỳ vọng nhiều thì lại có khả năng được đánh giá cao hơn trong công việc, theo nghiên cứu năm 2020 của Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania.

Tâm lý này cũng ảnh hưởng đến việc Branson quyết định lĩnh vực kinh doanh nào sẽ tham gia tiếp theo. Thay vì tập trung vào thị phần và lợi nhuận, ông luôn hỏi bản thân 2 câu: "Nếu mình tạo ra thứ này, nó có tốt hơn những gì mọi người đang làm không?" và "Nó có thể giúp thế giới thực sự khác biệt hơn không?".