MỚI

Thiệp 24HMoney v2.0

#KT vĩ mô

24HMONEY đã kiểm duyệt

Thành công của người dân, doanh nghiệp là thành công của Chính phủ Emagazine

Chia sẻ nhân dịp đầu xuân 2022 về những thách thức cũng như cơ hội của nền kinh tế trong năm mới, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái nhắc lại lời dạy của cổ nhân “Cái khó bó cái khôn” nhưng “cái khó cũng ló cái khôn”; điều quan trọng là “chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”, càng khó khăn càng phải đoàn kết, phân tích kỹ lưỡng tình hình, ban hành quyết sách đúng, trúng, kịp thời và tổ chức thực thi hiệu quả, từ đó đưa nền kinh tế đất nước trở lại lộ trình phục hồi và tăng trưởng...

Thời gian qua, các cơ quan báo chí, truyền thông đã phối hợp với các chuyên gia kinh tế cùng thảo luận, phân tích để tìm đáp án cho những câu hỏi trên và công bố trên công luận ngay trong những ngày đầu năm mới 2022. Gần đây nhất là trong Hội nghị Chính phủ với địa phương (tổ chức ngày 5/1/2022), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã nhấn mạnh tới những điểm sáng nổi bật của nền kinh tế đất nước trong năm 2021.

Đánh giá về những kết quả đã đạt được trong lĩnh vực kinh tế năm 2021, tại Hội nghị Chính phủ với địa phương, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh: “Trong bối cảnh khó khăn chồng chất khó khăn, Chính phủ, chính quyền các địa phương và toàn hệ thống chính trị đã cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta nỗ lực phấn đấu, hoàn thành ở mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra, đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện trên các lĩnh vực. Chúng ta đã nỗ lực duy trì, phục hồi và thúc đẩy phát triển kinh tế với nhiều điểm sáng tích cực. Nền kinh tế nước ta tiếp tục được đánh giá là nền kinh tế phát triển ổn định, có sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài”.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: “Nhìn chung, chúng ta đã cơ bản hoàn thành nhiều mục tiêu các cấp giao Chính phủ và chính quyền địa phương, với 10 điểm sáng”. Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh 5 điểm sáng về kinh tế là: tăng trưởng GDP; ổn định kinh tế vĩ mô; tăng trưởng tín dụng; thu hút đầu tư nước ngoài; xuất khẩu; chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.

Tựu trung lại, các ý kiến đều thống nhất rằng, trong bối cảnh hết sức khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19, kinh tế đất nước vẫn đạt được nhiều kết quả rất phấn khởi.

Cụ thể: kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được kiểm soát, bình quân cả năm tăng 1,84%, các cân đối lớn được bảo đảm; GDP đảo chiều ấn tượng, cả năm tăng 2,58% (do quý III/2021 tăng trưởng âm 6,02% - mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP quý đến nay); thu ngân sách Nhà nước vượt dự toán (tăng 16,4%); tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa tăng 22,6%, đạt 668,5 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay; xuất siêu ước đạt 4 tỷ USD; nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế; vốn FDI tăng trưởng cao (9,2%), đặc biệt vốn tăng thêm tăng trên 40%; thị trường chứng khoán phát triển nhanh, quy mô vốn hóa tăng 44,7% so với cuối năm 2020...

Truyền thông, báo chí, các chuyên gia kinh tế và dư luận cũng đưa ra những tổng kết, đánh giá hết sức khách quan. Trong gian khó, GDP năm 2021 tăng 2,58% là kết quả rất quan trọng. Xuất nhập khẩu tăng trưởng kỷ lục đưa Việt Nam vào Top 20 thế giới về thương mại quốc tế; thị trường chứng khoán Việt Nam lập những kỷ lục chưa từng có trong lịch sử về điểm số, thanh khoản và số tài khoản mở mới; Việt Nam lọt “Top 10 thị trường logistics toàn cầu”; bất chấp đại dịch “đại bàng tỷ đô vẫn đến Việt Nam làm tổ”; Việt Nam đã thực hiện thành công chiến lược vaccine đi sau về trước với chiến dịch tiêm chủng lớn nhất từ trước tới nay…

Đặc biệt các ý kiến đều đánh giá rất cao việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 128, làm xoay chuyển cục diện cả trong công tác phòng chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội, tạo nên bước chuyển mình ấn tượng của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh khó khăn bủa vây; chứng minh sự bền bỉ, quyết tâm cũng như sức sáng tạo mạnh mẽ của người dân và doanh nghiệp trước những biến cố khó khăn “lửa thử vàng, gian nan thử sức”.

Theo tôi, tổng kết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Phạm Minh Chính, cũng như đánh giá của công luận và các chuyên gia đều là những ý kiến rất sâu sắc và toàn diện. Tôi xin nhấn mạnh thêm một số nội dung, đó là: kể cả trong thời điểm khó khăn nhất (quý 3/2021) nền kinh tế đất nước vẫn có những điểm sáng, như kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát ở mức thấp, các cân đối lớn của nền kinh tế cơ bản được bảo đảm; CPI, thu ngân sách, tổng vốn FDI cấp mới và tăng thêm đều tăng so với cùng kỳ… Những kết quả này là minh chứng sinh động cho khả năng chống chịu bền bỉ của nền kinh tế đất nước trước những tác động bất lợi. Đây cũng là nền tảng nội lực để khi chúng ta quyết định chuyển hướng chiến lược từ Zero Covid sang thích ứng an toàn, linh hoạt, phòng chống dịch Covid-19 hiệu quả, kinh tế đất nước đã bật tăng trở lại (từ âm 6,02% trong quý 3/2021 đã khởi sắc trong quý IV, đạt mức tăng trưởng 5,22% ).

Một trong những nguyên nhân rất quan trọng góp phần đạt được những thành tựu nêu trên và cũng là một điểm sáng, đó là chúng ta đã phát huy mạnh mẽ, hiệu quả truyền thống văn hóa, nguồn lực con người Việt Nam trong phát triển kinh tế - xã hội. Chính tinh thần tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách, đại đoàn kết dân tộc đã nhân lên sức mạnh, không chỉ giúp chúng ta cơ bản kiểm soát được dịch bệnh mà còn nhanh chóng phục hồi và đưa nền kinh tế trở lại với quỹ đạo tăng trưởng. Chắc chắn tài sản vô hình quý giá này sẽ tiếp tục được kết hợp hiệu quả với các nguồn lực vật chất để chúng ta có cơ sở, niềm tin vào tương lai tươi sáng hơn của bức tranh kinh tế đất nước trong năm Nhâm Dần 2022.

Một điểm sáng rất quan trọng nữa là chúng ta đã phát huy hiệu quả, toàn diện nguồn sức mạnh từ các mối quan hệ đối ngoại với các đối tác trên tất cả các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh, văn hóa, khoa học, công nghệ… trong đó có kinh tế. Các bậc tiền nhân đã dạy “Bạn bè là nghĩa tương thân/ Khó khăn thuận lợi ân cần có nhau”. Trong bối cảnh đất nước khó khăn chúng ta đã nhận được sự chia sẻ, ủng hộ quý giá, chí nghĩa chí tình của bạn bè quốc tế. Sự ủng hộ đó đã tiếp thêm nguồn lực giúp “chúng ta thực hiện thành công chiến lược vaccine đi sau về trước với chiến dịch tiêm chủng lớn nhất từ trước tới nay”, tạo cơ sở để sớm khống chế được dịch bệnh, nhanh chóng khôi phục, phát triển kinh tế - xã hội.

Tóm lại, trong một năm đầy khó khăn, biến động, chúng ta đã đoàn kết một lòng dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, cùng thống nhất hành động với tinh thần “nhất hô bá ứng, tiền hô hậu ủng, trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt”, cùng nhau vượt qua thách thức để tiếp tục viết dài thêm câu chuyện thành công của nền kinh tế đất nước.

Chúng ta phải đối mặt với những rủi ro từ bên ngoài và khó khăn, thách thức trong nước. Năm 2022, do tác động của đại dịch Covid-19, kinh tế thế giới dự báo tiếp tục phục hồi nhưng nhiều bất trắc và có sự phân hóa mạnh giữa các nước, khu vực, phụ thuộc vào quá trình bao phủ vaccine cũng như diễn biến của dịch bệnh (sự xuất hiện của các biến thể mới).

Thị trường tài chính, tiền tệ thế giới có thể biến động phức tạp khi Fed dự kiến kết thúc gói nới lỏng định lượng (QE) vào tháng 3/2022 và nâng lãi suất 3 lần trong năm 2022; xu hướng tăng lãi suất dự kiến được đẩy mạnh tại các nước đang phát triển khi kinh tế phục hồi và mở cửa trở lại, trong khi đó EU lại có xu hướng trái ngược lại là hạ lãi suất và tăng nới lỏng định lượng.

Giá cả hàng hóa thế giới được dự báo tăng cao, chuỗi cung ứng quốc tế chậm phục hồi sẽ tác động mạnh đến việc kiểm soát lạm phát tại các nước.

Ở trong nước, tăng trưởng kinh tế phục hồi, việc thay đổi tư duy chống dịch và tích cực thúc đẩy tiêm chủng giúp kiểm soát cơ bản dịch bệnh, tạo điều kiện mở cửa kinh tế, đẩy mạnh đầu tư công và phát huy lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Mặc dù vậy, chúng ta vẫn phải đối mặt với những nguy cơ.

Bên cạnh những thách thức nói trên, chúng ta cũng có những cơ hội, cụ thể:

Tôi cho rằng trong nguy có cơ, chúng ta cần nhìn nhận rõ các thách thức có thể phải đối mặt để sẵn sàng biện pháp ứng phó, đồng thời cũng phải nhìn rõ những cơ hội để nắm bắt. Cổ nhân đã dạy “cái khó bó cái khôn” nhưng “cái khó cũng ló cái khôn”. Điều quan trọng là “chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”. Càng khó khăn càng phải đoàn kết, bình tĩnh, phân tích kỹ lưỡng tình hình, ban hành quyết sách đúng, trúng, kịp thời và tổ chức thực thi hiệu quả sẽ giúp chúng ta vượt qua thách thức, đưa nền kinh tế đất nước trở lại lộ trình phục hồi và tăng trưởng.

Năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng và tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025. Theo Nghị quyết đã được Quốc hội thông qua, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2022 đạt 6-6,5%. Đây là một thách thức lớn trong bối cảnh nền kinh tế chịu những ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh suốt hai năm qua.

Về cơ bản, các giải pháp để thực hiện mục tiêu này nằm trong chiến lược tổng thể để phục hồi và phát triển kinh tế thời gian tới, đã được Chính phủ đề cập chi tiết trong Nghị quyết 01 của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2022. Trong đó, Chính phủ đã đưa ra 12 nhiệm vụ giải pháp chủ yếu (tương ứng với 180 nhiệm vụ, giải pháp cụ thể).

Năm nay, Chính phủ sẽ tiếp tục bám sát quan điểm phát triển theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc và hệ thống chính trị; nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, dựa vào nội lực là chính, ngoại lực là cần thiết, quan trọng. Tiếp tục tập trung thực hiện linh hoạt, hiệu quả mục tiêu vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Việc triển khai hiệu quả Chiến lược tổng thể về phòng, chống dịch, có lộ trình thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 được xem là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách ngay từ đầu năm 2022.

Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ tập trung thực hiện hiệu quả Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với những điều chỉnh linh hoạt và phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách khác để vừa giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn.

Cùng với đó, Chính phủ tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ phục hồi sản xuất kinh doanh, thúc đẩy xuất khẩu, tiêu dùng nội địa, đẩy mạnh đầu tư, có cơ chế huy động thêm nguồn lực cho phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện tốt ba đột phá chiến lược, trong đó công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu.

Chính phủ cùng các cấp, ngành, địa phương sẽ thường xuyên tiếp xúc, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của doanh nghiệp và nhân dân; tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp trong nước phục hồi và phát triển cũng như thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Chính phủ đã, đang và sẽ tiếp tục đồng hành cùng nhân dân và doanh nghiệp, coi thành công của người dân và doanh nghiệp là thành công của Chính phủ.

Bên cạnh đó, Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh xây dựng, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, nhất là về giao thông, năng lượng, hạ tầng số, hạ tầng nông nghiệp, nông thôn, thích ứng với biến đổi khí hậu. Lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt đầu tư xã hội, nhất là phương thức hợp tác đối tác công tư. Đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, phát triển nền kinh tế số…

Nói chung, các giải pháp đã được Chính phủ nêu rất chi tiết, cụ thể. Vấn đề quan trọng là khâu tổ chức thực hiện và quản trị rủi ro, ứng phó với biến động. Trong bối cảnh dịch bệnh trong nước và thế giới vẫn diễn biến phức tạp, để thực hiện thành công mục tiêu kép, chúng ta cần thực hiện linh hoạt Nghị quyết 01 với chủ đề “Đoàn kết kỷ cương, chủ động thích ứng, an toàn hiệu quả, phục hồi phát triển”. Điều này đòi hỏi ý thức rất cao của mỗi người dân, mỗi doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, như truyền thông đã nhiều lần khuyến cáo.

Với mục tiêu bảo đảm ổn định vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế cho phát triển, việc điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ, Chính phủ sẽ bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước để chỉ đạo các bộ, ngành liên quan triển khai đồng bộ và hiệu quả chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và chính sách vĩ mô khác nhằm tháo gỡ khó khăn và tạo cơ hội cho người dân và doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh.

Trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội thời gian tới, Chính phủ sẽ tập trung vào các nội dung quan trọng, gồm: y tế, an sinh xã hội, hỗ trợ doanh nghiệp, đẩy mạnh đầu tư, nhất là đầu tư công và cải cách thể chế. Chương trình này sẽ sử dụng linh hoạt công cụ về tiền tệ và tài khóa trên cơ sở gắn liền, thúc đẩy và hỗ trợ lẫn nhau, tránh xảy ra mâu thuẫn, xung đột.

Đồng thời, Chính phủ sẽ tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính ngân sách. Trong bối cảnh khó khăn, cần cắt bỏ những khoản chi không cần thiết, chắt chiu sử dụng hiệu quả từng đồng vốn để góp phần thúc đẩy tăng trưởng.

Đối với đầu tư công cần tiếp tục tập trung vốn vào những dự án trọng điểm có tính lan tỏa, lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư. Rà soát, tháo gỡ vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ giải ngân hiệu quả các nguồn vốn đầu tư công. Từng bước khắc phục và tiến tới không để tồn tại tình trạng “có tiền mà không tiêu được”.

Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng điện tử, thuế điện tử, hải quan điện tử, kho bạc điện tử… để phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp; tiếp tục triển khai hiệu quả các chính sách đối với các nhóm, khu vực yếu thế như: tín dụng chính sách, hỗ trợ người có công, đầu tư cho khu vực miền núi, dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo.

Theo tôi, cần kết hợp hài hòa, linh hoạt, hiệu quả các giải pháp cả về cơ cấu lại nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng cả về phục hồi kinh tế.

Chủ trương đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế, chuyển “từ chủ yếu phát triển theo chiều rộng sang phát triển hợp lý theo thiều sâu, vừa mở rộng quy mô, vừa chú trọng chất lượng, hiệu quả, tính bền vững” được Đảng ta đề ra từ Đại hội XI. Đại hội XII, Đảng ta tiếp tục xác định “Mô hình tăng trưởng trong thời gian tới kết hợp có hiệu quả phát triển chiều rộng với chiều sâu, chú trọng phát triển chiều sâu, nâng cao chất lượng tăng trưởng và sức cạnh tranh trên cơ sở nâng cao năng suất lao động, ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới và sáng tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát huy lợi thế so sánh và chủ động hội nhập quốc tế, phát triển nhanh, bền vững”.

Trong bối cảnh mới của tình hình thế giới, khu vực và đất nước, nhất là tác động của cuộc Cách mạng 4.0, Đại hội XIII của Đảng tiếp tục đề ra nhiệm vụ “đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng” với nhiều nội dung mới, yêu cầu mới. Văn kiện Đại hội XIII xác định cần phải “đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng”, “chuyển mạnh” nền kinh tế sang mô hình tăng trưởng mới, “tạo bứt phá” trong việc nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Theo đó, chúng ta phải tận dụng cơ hội từ cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn lực để nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Cùng với đó, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo, phát triển các ngành, lĩnh vực, các doanh nghiệp; phát triển các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh, sản phẩm công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao, thân thiện với môi trường, tham gia có hiệu quả vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị toàn cầu.

Bám sát tinh thần Nghị quyết đại hội XIII của Đảng, Chính phủ xác định đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế tiếp tục là một trong những mục tiêu quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội đất nước trong thời gian tới.

Thực tế cũng đã chứng minh ngay trong năm 2021 đầy khó khăn, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo đã đạt nhiều tiến bộ vượt bậc. Nhiều doanh nghiệp đã đẩy mạnh chuyển đổi số, tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ, nâng cao năng lực cạnh tranh và đã đạt được những kết quả rất tích cực. Kinh tế Internet Việt Nam ước đạt 21 tỷ USD, thu hút vốn đầu tư vào lĩnh vực Fintech tăng cao so với năm 2020…

Tóm lại, đổi mới mô hình tăng trưởng là nhu cầu cấp thiết. Nếu chúng ta không chủ động đổi mới, theo kịp dòng chảy của thời đại, chúng ta sẽ tụt hậu. Việc đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng sẽ giúp gia tăng sức cạnh tranh, sức chống chịu của nền kinh tế trước những cú sốc từ bên ngoài, nhất là trong bối cảnh còn nhiều khó khăn và diễn biến khó lường do đại dịch. Đại dịch Covid-19 gây ra cơn “địa chấn” với nền kinh tế nhưng cũng là cơ hội, động lực để chúng ta đẩy nhanh quá trình này. Đây có lẽ cũng là một trong những nền tảng để phục hồi và phát triển nền kinh tế, hiện thực hóa thành công các mục tiêu Nghị quyết đại hội XIII đã đề ra, phấn đấu đưa đất nước đạt mức thu nhập trung bình cao năm 2030 và mức thu nhập cao đến năm 2045.

VnEconomy 02/02/2022 06:00