Thận trọng trước rủi ro trái phiếu kho bạc Mỹ

Theo trang Bình luận Trung Quốc, dữ liệu do Bộ Tài chính Mỹ công bố cho hay, nợ quốc gia của Mỹ đã vượt quá 32.000 tỷ USD. Đây là số liệu được Bộ Tài chính Mỹ công bố sau khi đảng Cộng hòa và Dân chủ tại Quốc hội Mỹ đạt được thỏa thuận thông qua việc nâng trần nợ công.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ cho biết, trước năm 2025, mức tăng chi tiêu tài chính của Chính phủ liên bang Mỹ phải được kiểm soát ở mức 1%. Đến năm 2029, nợ quốc gia của Mỹ có thể vượt quá 50.000 tỷ USD.

Quỹ Peter G. Peterson ở Mỹ cho rằng nợ quốc gia của nước này có thể sẽ tăng thêm 127.000 tỷ USD trong 30 năm tới và đến năm 2053, chi phí lãi trái phiếu kho bạc Mỹ sẽ chiếm gần 40% doanh thu liên bang, khiến Mỹ trở thành một quốc gia nợ nần chồng chất. Câu hỏi đặt ra là Mỹ có nợ quốc gia cao và thâm hụt ngân sách ngày càng tăng, thì làm thế nào nước này có thể duy trì sự ổn định giá tiền tệ? Đây là một vấn đề rất phức tạp.

Thứ nhất, Bộ Tài chính Mỹ chịu trách nhiệm phát hành trái phiếu kho bạc và không cần xem xét sự ổn định của giá tiền tệ Mỹ. Điều này là do Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) thiết lập chính sách tiền tệ. Nói cách khác, Bộ Tài chính Mỹ, với tư cách là cơ quan hành chính quốc gia, chịu trách nhiệm chuẩn bị ngân sách, trong khi Fed, với tư cách là một tổ chức tài chính tư nhân, chịu trách nhiệm về sự ổn định của giá trị đồng tiền. Mặc dù, Đạo luật của Fed yêu cầu Fed xây dựng chính sách tiền tệ, nhưng phải tính đến tình hình kinh tế của Mỹ và kiểm soát lạm phát của Mỹ. Tuy nhiên, khi Fed và các chính sách của chính phủ liên bang Mỹ không có sự hài hòa, có thể liên lạc thông qua nhiều kênh khác nhau để tiến hành trao đổi.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ hiện tại là bà Janet Yellen đã từng là Chủ tịch Fed và hoàn toàn hiểu mối quan hệ giữa Fed và Bộ Tài chính. Khi chuẩn bị báo cáo ngân sách tài khóa, Bộ Tài chính Mỹ đã thông báo cho Fed về tình hình tài chính của Chính phủ Mỹ thông qua nhiều phương pháp khác nhau để thuyết phục Fed hợp tác với chính sách tài khóa của Chính phủ. Quyết định tạm dừng tăng lãi suất của Fed là để phối hợp với chính sách tài khóa của Chính phủ liên bang Mỹ và ưu tiên giải quyết thâm hụt tài khóa. Fed chấp nhận rủi ro do thâm hụt tài khóa gia tăng gây ra.

Thứ hai, mặc dù Fed là bên mua chính của trái phiếu kho bạc Mỹ, nhưng trái phiếu kho bạc Mỹ chia làm hai hình thức là phát hành trong nước và phát hành quốc tế. Quy mô phát hành nợ quốc tế tuy không lớn nhưng có tác dụng phòng tránh rủi ro. Fed và các cơ quan trực thuộc về bề ngoài dường như đã trả một khoản chi phí rất lớn để mua trái phiếu kho bạc Mỹ, nhưng nếu phân tích kỹ, mọi người sẽ thấy rằng Fed chẳng qua là thông qua phát hành lượng tiền tệ nhiều hơn, coi nợ quốc gia của Mỹ là tài sản mua bán.

Từ góc độ này, điều mà Fed cần xem xét chỉ là vấn đề lạm phát trong nước, chứ không không lo lắng về lạm phát từ xuất khẩu và đương nhiên càng không cần lo lắng về tác động của việc mở rộng thâm hụt tài khóa của Mỹ đối với thị trường vốn của Mỹ. Fed thông qua việc điều chỉnh chính sách tiền tệ, gây ảnh hưởng đến xu hướng kinh tế Mỹ. Điều này là do nền kinh tế Mỹ chủ yếu được thể hiện dưới dạng nền kinh tế ảo và lợi ích mà thị trường vốn thu được vợt trên 70% GDP của Mỹ.

Fed điều chỉnh lãi suất để tác động đến giá chứng khoán trên thị trường vốn của Mỹ, mà biến động về giá chứng khoán quay lại sẽ ảnh hưởng đến đà tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ. Xét theo ý nghĩa này, thâm hụt tài khóa của Bộ Tài chính Mỹ chủ yếu được sử dụng để đáp ứng nhu cầu vốn hoạt động của Mỹ và Fed là cơ quan hỗ trợ tăng trưởng kinh tế của Mỹ. Chính sách tiền tệ của Fed có tác động trực tiếp và quyết định đến tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ.

Đối với Fed, sự gia tăng thâm hụt ngân sách chỉ cho thấy sự thay đổi trong cấu trúc tài sản của Fed. Việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ thực sự ảnh hưởng đến tính linh hoạt của Fed. Tuy nhiên, vì đồng tiền do Fed phát hành là đồng tiền dự trữ thanh toán quốc tế, nên Fed chỉ cần chuyển thâm hụt tài khóa của Mỹ thành đồng tiền phát hành ở nước ngoài là có thể giải quyết vấn đề lạm phát trong nước. Chính sách tiền tệ của Fed là một chính sách kinh tế quan trọng có ảnh hưởng đến xu hướng kinh tế quốc tế. Thâm hụt ngân sách của Mỹ là vấn đề trong nước của Mỹ, hay nói cách khác, chỉ là vấn đề chính sách tài khóa của Chính phủ Liên bang.

Thứ ba, việc mở rộng thâm hụt tài chính của Chính phủ Mỹ chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ. Trên thực tế, nếu Mỹ tiếp tục mở rộng thâm hụt ngân sách, điều đó chắc chắn sẽ dẫn đến tình trạng bế tắc đối với nền tài chính Mỹ.

Khi không ai quan tâm đến trái phiếu kho bạc do Chính phủ Mỹ phát hành hoặc khi phần lớn trái phiếu kho bạc do Chính phủ Mỹ phát hành “cư trú” chính tại Mỹ thì tính thanh khoản của trái phiếu kho bạc Mỹ sẽ không còn. Nợ công quốc gia Mỹ là một vấn đề trong nước, nhưng đối với các nước mua trái phiếu kho bạc Mỹ, thì là vấn đề đầu tư ngày càng có rủi ro lớn hơn.

Nợ quốc gia của Mỹ giống như một quả bom hẹn giờ có thể phát nổ bất cứ lúc nào. Đối với những quốc gia chủ nợ mua trái phiếu kho bạc của Mỹ, nếu vì lợi ích trước mắt mà bỏ qua những rủi ro dài hạn, thì có thể họ sẽ chẳng được gì. Do đó, việc giảm mua trái phiếu kho bạc Mỹ tuy có thể sẽ làm mất đi phương tiện bảo toàn ngoại hối trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, việc này có thể đảm bảo an ninh kinh tế trong nước.

Thông qua các tính toán toán học, một số nhà kinh tế rút ra kết luận rằng mua trái phiếu kho bạc Mỹ là một phương thức đầu tư tương đối ổn định, cho dù là nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ trong trung hạn hay nắm giữ dài hạn đều sẽ mang lại lợi nhuận ổn định. Tuy nhiên, nếu nợ quốc gia của Mỹ tiếp tục tăng lên, chắc chắn sẽ sinh ra phản ứng dây chuyền. Mặc dù, Fed cố gắng hết sức để duy trì giá trị của đồng USD, nhưng khi tổng thể nền kinh tế Mỹ gặp khó khăn, thì kể cả khi Fed phát hành thêm tiền tệ, rất khó để đảm bảo rằng thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục tăng. Nếu giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Mỹ giảm sút, sẽ xuất hiện hiệu ứng domino, nền kinh tế Mỹ sẽ lao đao.

Chiến lược phát triển của Trung Quốc đã xác định động lực tăng trưởng kinh tế đến từ đổi mới công nghệ và làm việc chăm chỉ. Mô hình tăng trưởng kinh tế Trung Quốc và mô hình tăng trưởng kinh tế của Mỹ có những khác biệt cơ bản. Mặc dù, một số nhà kinh tế chỉ trích chiến lược phát triển "dịch vụ tài chính cho nền kinh tế thực" của Trung Quốc, nhưng họ cũng biết rằng Trung Quốc, với tư cách là một quốc gia đông dân, phải phát triển nền kinh tế thực, bởi vì chỉ bằng cách này, vấn đề việc làm mới có thể được giải quyết một cách cơ bản.

Trung Quốc hiện đang nắm giữ hơn 800 tỷ USD giá trị trái phiếu kho bạc Mỹ, và dường như sẽ thận trọng đối với những ý tưởng thúc đẩy mua thêm trái phiếu kho bạc Mỹ. Cùng với việc các quan chức khác của Chính phủ Mỹ trong đó Ngoại trưởng Antony Blinken đến thăm Trung Quốc vừa qua, các nhà quan sát cho rằng, Trung Quốc sẵn sàng thực hiện hợp tác thương mại bình thường với Mỹ, xuất khẩu nhiều hơn các sản phẩm cơ điện và hàng tiêu dùng sang Mỹ, giúp Mỹ giải quyết vấn đề lạm phát. Nhưng điều kiện tiên quyết là Mỹ giải quyết thỏa đáng vấn đề tăng thuế trừng phạt đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ theo nguyên tắc công bằng./.