Than Australia tiếp tục “đắt hàng” do nhu cầu nhiệt điện gia tăng tại châu Á

Nhập khẩu than từ Ấn Độ và Đông Nam Á tăng nhanh, do nhu cầu về nhiệt điện tăng, sẽ tạo ra xu hướng “đi lên” trong đồ thị xuất khẩu than của Australia trong 5 năm tới.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự đoán sự gia tăng 4,6% các nhà máy nhiệt điện tại Ấn Độ sẽ là nhân tố chính thúc đẩy nhu cầu về than tăng, trong khi tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ của Indonesia và Việt Nam cũng là lực đẩy tạo mức tăng 5% về nhu cầu than trong vòng 5 năm tới.

IEA nhận định sự gia tăng nhu cầu sử dụng than tại Ấn Độ và Đông Nam Á sẽ bù đắp cho việc tiêu thụ than của Australia tại thị trường Mỹ và châu Âu giảm sút, trong bối cảnh sử dụng năng lượng tái tạo thay thế tại hai khu vực này ngày càng trở nên phổ biến hơn.

Trong bản báo cáo mới phát hành, IEA cho biết, tổng nhu cầu than toàn cầu đã tăng 1,1% trong năm 2018 và dự kiến sẽ duy trì sự ổn định cho tới năm 2024. Trong khi đó, tổng lượng sản xuất than của Australia sẽ tiếp tục tăng 1,4% mỗi năm, từ mức 409 triệu tấn vào năm 2018 lên 444 triệu tấn vào năm 2024.

IEA dự báo xuất khẩu nhiệt than của Australia, dùng trong việc sản xuất điện, sẽ tăng từ 203 triệu tấn lên 223 triệu tấn so với cùng kỳ, trong khi xuất khẩu than luyện cốc, dùng trong sản xuất thép, sẽ tăng từ 179 triệu tấn lên 196 triệu tấn.

Than sẽ vẫn là nguồn cung cấp điện lớn nhất trên toàn thế giới trong 5 năm tới, mặc dù thị phần của mặt hàng này được cho là giảm từ 38% trong năm 2018 xuống 35% trong năm 2024.

Báo cáo của IEA dự đoán thị phần xuất khẩu than toàn cầu Australia sẽ tăng nhanh. Điều này làm dấy lên những đồn đoán về các mỏ than mới sớm được đưa vào khai thác tại bang Queensland và New South Wales.

Bộ trưởng Tài nguyên Australia Matt Canavan cho biết, nước này sẽ cần nhiều hơn nữa các mỏ than để đáp ứng nhu cầu than gia tăng từ các quốc gia đang phát triển của châu Á.

Dự báo xuất khẩu than của Australia tăng có thể kích hoạt nhiều hơn nữa sự phản đối từ các nhà hoạt động vì môi trường.

Báo cáo của IEA được đưa ra ngay sau khi Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu thường niên của Liên hợp quốc (LHQ) kết thúc tại Madrid (Tây Ban Nha) mà không có được sự đồng thuận để đạt được các tiêu chuẩn quốc tế mới về giảm khí phát thải. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres bày tỏ sự thất vọng với kết quả của Hội nghị Madrid.

Giám đốc điều hành Hội đồng Khoáng sản Australia, Tania Constable, cho rằng những số liệu của IEA là sự phản bác rõ rệt nhất đối với các dự báo về sự suy giảm nhu cầu than. Ông Constable nói: “Ấn Độ và Đông Nam Á vẫn phụ thuộc vào than để xây dựng hạ tầng cơ sở cho sự phát triển dân số nhanh chóng của họ”.

Tuy nhiên, Nghị sỹ Đảng Xanh, Adam Bandt, cảnh báo “than đá sẽ giết chúng ta” và cho rằng dự báo xuất khẩu than là “một bản án tử hình đối với Australia”.

Ông Bandt nói: “Nếu chúng ta không thể dựa vào thị trường để cứu chúng ta thoát khỏi thảm họa khí hậu, thì chúng ta cần có luật pháp bảo vệ để loại bỏ xuất khẩu than vào năm 2030, vì nếu bạn không có kế hoạch từ bỏ than, bạn sẽ không có kế hoạch để giải quyết khủng hoảng khí hậu.”

Tuần trước, tập đoàn Siemens (Đức) đã giành được một hợp đồng cung cấp hệ thống tín hiệu cho mạng lưới đường sắt, kết nối mỏ Adani và nhà ga xuất khẩu than tại cảng Abbot. Giám đốc điều hành toàn cầu của tập đoàn Joe Kaeser cho biết sẽ xem xét lại thỏa thuận này do các khiếu nại từ những nhà hoạt động vì môi trường.

Báo cáo của IEA đã lấy trường hợp của mỏ than Adani Carminchael như một ví dụ minh họa cho quá trình phê duyệt kéo dài mà các mỏ nhiệt than phải đối mặt, đồng thời cảnh báo “các điều kiện đầu tư vào mỏ than đang trở nên ngày càng khó khăn hơn”.

Hành động công khai ủng hộ than đá của Bộ trưởng Tài nguyên Matt Canavan đã tạo thêm áp lực đối với nhà lãnh đạo Công đảng Anthony Albanese, người luôn ủng hộ phát triển năng lượng tái tạo.

Vào tuần trước, ông Albanese đã lên tiếng xác nhận nhiều công việc mới được tạo ra nhờ hoạt động của mỏ than Adani, nhưng từ chối nói rằng ông hoan nghênh các việc làm mới sẽ tiếp tục được tạo ra nếu tăng thêm số lượng mỏ than tại lưu vực Galilee.

Thực tế, cơ sở hạ tầng do Adani xây dựng có thể mở đường cho những dự án khác, bao gồm mỏ than Alpha do công ty Gina Rinehart hậu thuẫn và mỏ Waratah do tỷ phú Clive Palmer ủng hộ…

Báo cáo của IEA cho thấy xuất khẩu than Australia đã tăng 0,8% vào năm ngoái, từ 382 triệu tấn, kết hợp với mức giá cao hơn, đem tới mức doanh thu kỷ lục là 67 tỷ USD. IEA cũng nhìn nhận than đá đã vượt qua quặng sắt, trở thành mặt hàng xuất khẩu có giá trị nhất của Australia.

Trong vòng 5 năm tới, Ấn Độ sẽ đóng góp lớn nhất cho tăng trưởng nhu cầu than thế giới, với mức tăng 4,6% hàng năm trong sản xuất nhiệt điện, bất chấp lĩnh vực sản xuất năng lượng tái tạo của nước này đã tăng gấp 4 lần. Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ gần một nửa sản lượng than thế giới, ghi nhận mức tiêu thụ tăng 1% vào năm ngoái. Tuy nhiên, IEA dự báo thị trường này sẽ có sự tăng trưởng khiêm tốn trong những năm tới./.