Thảm cảnh của các banker ở trung tâm tài chính hàng đầu thế giới

Những chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm về thị trường Trung Quốc được các tập đoàn lớn từ UBS đến Citigroup nhiệt tình săn đón cách đây 5 năm. Giờ đây, sự đảm bảo về công việc đang biến mất khi các giao dịch ngày càng cạn kiệt.

Sau khi mất việc do công ty quản lý tài sản mà anh từng làm việc quyết định rời khỏi Hồng Kông (Trung Quốc), Eric Li vẫn biết rằng mình sẽ phải đối mặt với một thị trường việc làm đầy khắc nghiệt. Nhưng thực tế diễn ra khó khăn hơn nhiều so với tưởng tượng của anh.

Đến nay Li đã thất nghiệp 17 tháng, trong khi hóa đơn phải trả chỉ ngày một nhiều lên. Mỗi tháng gia đình anh mất gần 60.000 đôla Hồng Kông (HKD), tương đương 7.700 USD, tiền thuê nhà. Mỗi năm tiền học phí của con cái tiêu tốn 1 triệu HKD. Đáng nói hơn, Li lo lắng và cũng đang dần chấp nhận rằng đây thậm chí chưa phải là tình trạng tồi tệ nhất.

Chỉ 5 năm trước, những chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm về thị trường Trung Quốc như Li được các tập đoàn lớn từ UBS đến Citigroup rất nhiệt tình săn đón. Khi những công ty đến từ đại lục như Xiaomi và Meituan muốn IPO, họ thường chọn sàn Hồng Kông, nơi được kỳ vọng sẽ trở thành đối thủ xứng tầm với New York (Mỹ). Những nỗ lực này đã góp phần tạo ra một thị trường hết sức sôi động, với tổng giá trị vốn hóa của các công ty đại lục hiện đang niêm yết cổ phiếu ở Hồng Kông và Mỹ đạt tổng cộng hơn 6.000 tỷ USD.

Giờ đây, căng thẳng địa chính trị giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang đang gây ra rất nhiều ảnh hưởng lên các thị trường vốn. Số lượng các vụ IPO ở Hồng Kông sụt giảm mạnh trong bối cảnh giá cổ phiếu lao dốc và triển vọng kinh tế vĩ mô suy yếu. Nỗ lực tăng cường an ninh dữ liệu và kiểm soát thị trường tài chính của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khiến các công ty Trung Quốc gặp nhiều khó khăn khi niêm yết cổ phiếu hoặc thâu tóm tài sản ở nước ngoài.

“Tôi từng nghĩ rằng kinh tế Trung Quốc đi lên và mối quan hệ giữa thị trường tài chính trong nước và quốc tế ngày càng chặt chẽ hơn là hai điều hiển thiên. Nhưng giờ thì thực tế đang chứng minh điều ngược lại. Đó là một suy nghĩ đáng sợ”, Li – người từng làm việc ở Citigroup – nói.

Không có nơi nào bị ảnh hưởng nhiều hơn ở Hồng Kông. Các ông lớn Phố Wall sa thải hàng loạt nhân sự, dòng vốn quốc tế đổ vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sụt giảm mạnh và vị thế trung tâm tài chính quốc tế của thành phố này đang bị đe dọa.

Theo thống kê của chuyên gia tuyển dụng John Mullally, có hàng trăm người dày dặn kinh nghiệm nhưng lại thất nghiệp như Li ở Hồng Kông. Làn sóng vẫn chưa dừng lại sau khi Goldman Sachs, JPMorgan Chase và Citigroup vừa thực hiện vài đợt cắt giảm nhân sự liên tiếp trong 18 tháng qua.

Một nhân viên ngân hàng vừa bị Goldman Sachs sa thải cho biết cô và nhiều đồng nghiệp đang cân nhắc có nên ở lại Hồng Kông, thậm chí là ở lại trong ngành tài chính, nữa hay không. Thị trường Trung Quốc ảm đạm sẽ khiến các ngân hàng phải tái cấu trúc trên toàn châu Á chứ không riêng ở Hồng Kông vì trong vài năm gần đây họ đã tuyển dụng ồ ạt và đến nay con số nhân sự không còn phù hợp nữa.

Sau khi mất việc năm ngoái, Yang (24 tuổi) đã mất vài tháng tìm việc, tham gia tới 10 cuộc phỏng vấn khác nhau tại nhiều công ty từ tư vấn, quỹ đầu tư mạo hiểm cho đến các quỹ PE mà không thành công. Sắp đến hạn phải trả tiền thuê nhà theo năm, Yang đã quyết định quay về đại lục sống với bố mẹ và theo đuổi sự nghiệp bên ngoài ngành tài chính truyền thống.

Bức tranh ảm đạm của ngành dịch vụ tài chính hiện nay chắc chắn sẽ đè nặng lên nền kinh tế Hồng Kông, trong bối cảnh ngành này đóng góp khoảng 23% GDP và 7,5% lực lượng lao động trong năm 2022. Năm ngoái, thành phố đã không hồi phục sau đại dịch Covid-19 mạnh như kỳ vọng, và Bloomberg Economics ước tính năm nay tăng trưởng GDP của Hồng Kông sẽ giảm xuống chỉ còn 1,8%.

Năm ngoái, tổng cộng các vụ IPO ở Hồng Kông chủ huy động được lượng vốn 46 tỷ HKD, giảm 56% so với năm trước và là mức thấp nhất kể từ khi bong bóng dot-com vỡ tung cách đây hơn 2 thập kỷ. Số vụ IPO giảm gần 20%, xuống còn 67 và chỉ có 13 vụ huy động được hơn 1 tỷ HKD.

Sau khi chứng kiến một loạt đồng nghiệp bị sa thải trong suốt hơn 1 năm qua, Henry – người đang làm việc cho 1 công ty môi giới Trung Quốc ở Hồng Kông, cho biết kể cả nếu thu nhập bị cắt giảm 30-40% thì anh cũng sẽ chấp nhận. “Tôi lo rằng ngày nào đó mình sẽ bị cắt giảm. Tất cả các nguồn doanh thu đều đang tê liệt”.

Viễn cảnh và thực tế ảm đạm khiến nhiều banker phải điều chỉnh lối sống, cắt giảm chi phí và thậm chí là đánh giá lại bản thân. Một lãnh đạo cấp cao họ Wang kể lại trong suốt năm ngoái bạn bè nhận xét mặt cô lúc nào cũng ủ rũ vì có quá ít vụ IPO thành công dù mỗi ngày cô đều chăm chỉ làm thêm ngoài giờ. Wang cảm thấy sự nghiệp của mình đang đi vào ngõ cụt, giống như thời hoàng kim đã chấm dứt hoàn toàn. Kể cả khi tìm đến những thị trường mới như Dubai và Singapore, cô cũng không biết mình có thể thêm được giá trị nào hay không.

Đối với những người muốn quay trở lại đại lục sau khi bị sa thải ở Hồng Kông, tuổi tác là 1 trở ngại lớn, đặc biệt là ở những thành phố miền Nam Trung Quốc.

Tất nhiên, rất có thể những biến động này chỉ mang tính chu kỳ. Cuối cùng thì Hồng Kông sẽ lại tràn đầy sức sống và hồi phục mạnh mẽ như bao lần thành phố này từng rơi vào khủng hoảng như trước đây. Nhưng đối với những banker vừa bị sa thải, rõ ràng là thế giới trong mắt họ không thể quay trở lại như trước.