Thaco nội địa hóa

Năm 2002 Thaco mới bắt đầu bán 1.182 xe ô tô đầu tiên. Tính đến hết năm 2019 tổng số xe Thaco tiêu thụ đã đạt 649.142 xe. Cũng trong thời gian 18 năm này, Toyota Việt Nam (VN) tiêu thụ 516.408 nghìn xe, Ford VN tiêu thụ 136.790 xe.

Lượng xe của Thaco chiếm 32,5% tổng lượng xe CKD của toàn VAMA trong khoảng thời gian này. Năm 2016 là năm bán hàng kỉ lục của Thaco với 105.030 xe, gấp 2,1 lần lượng xe bán của Toyota Việt Nam.

Trong năm tiêu thụ kỉ lục, Thaco đã bán được 43.787 xe tải và 3.312 xe bus, còn lại là xe con. Đáng chú ý là xe tải và xe bus sản xuất tại Thaco có tỉ lệ nội địa hoá khá cao. Toàn bộ chassis xe tải, vỏ xe bus đều được gia công tại chỗ. Nhíp, ống xả, ghế ngồi, hệ thống dây dẫn điện, gia công kính xe đều được sản xuất rất chuyên nghiệp. Có thể nói đối với xe tải và xe bus Thaco chỉ có động cơ và hộp số là từ nhà cung cấp nước ngoài. Ai đã từng tìm hiểu Thaco thì sẽ thấy hệ thống quản lý và con người của họ cũng thật đáng nể.

Riêng xe con Thaco sản xuất có các thương hiệu Mazda (Nhật), Peugeot (Pháp), Kia (Hàn), với tổng lượng xe các loại này trong những năm gần đây luôn nhiều hơn tổng xe CKD Toyota VN bán ra. Đối với các xe con khi quy mô thị trường của loại xe tiêu thụ nhiều nhất vẫn còn quá nhỏ thì việc nội địa hoá là không khả thi. Việc sản xuất các xe này cũng thực hiện các công đoạn hàn, sơn, lắp ráp như tất cả các thương hiệu FDI khác ở Việt Nam.

Nếu muốn sản xuất xe con với thương hiệu riêng của mình, Thaco hoàn toàn có thể thuê thiết kế mẫu xe trên cơ sở có thể tận dụng các nhà cung cấp linh kiện có sẵn trên thế giới. Về cơ bản, khi không có khả năng sản xuất trong nước, nếu đi theo hướng này, mô hình sản xuất vẫn không khác gì sản xuất mang các thương hiệu nước ngoài như hiện nay. Tuy nhiên, nếu không tự chủ được thiết kế và không có hệ thống nhà cung cấp riêng, thì xe sản xuất theo thương hiệu riêng không dễ chủ động thay đổi mẫu mã, cải tiến vốn phải thực hiện hàng năm mới có thể cạnh tranh.

20 năm trước, lượng xe tiêu thụ ở thị trường Thailand cũng chỉ như thị trường Việt Nam bây giờ. Bằng chính sách mở cửa và khuyến khích tiêu dùng, giờ thì Thailand có thị trường 2 triệu xe với một nửa là xuất khẩu. Cũng trong thời gian này ta hạn chế tiêu dùng hoặc là do lo ngại hạ tầng giao thông hoặc muốn thu ngân sách nhiều, nên đã áp thuế tiêu thụ đặc biệt, phí trước bạ thật cao, khiến cho cơ hội sử dụng xe cá nhân không phát triển. Thị trường của ta với vài trăm ngàn xe chia cho hàng chục loại xe thì làm thế nào có thể nội địa hoá các linh kiện. Các chi tiết như vỏ xe dập, các chi tiết nhựa, ghế ngồi đã khó, đất nước của cây cao su cũng không làm được lốp xe con, huống hồ là động cơ, hộp số.

Trước kia, mong muốn của Vinaxuki là làm được chiếc xe hoàn toàn Việt Nam như Daewoo Matis hay Kia Morning bằng việc nhanh chóng tự sản xuất trong nước. Tuy nhiên, giấc mơ nửa chừng đứt gánh khi đơn thương độc mã, không đủ lực cả về con người và tài chính. Thaco với cách làm xe tải và xe bus là đúng hướng và về lâu dài khả năng nội địa hoá sâu hơn là hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, ước mơ và thời gian của một đời người là hữu hạn. Cái dòng chảy công nghiệp hoá của cả đất nước không đi từ nền móng sẽ khó mà hỗ trợ cho sự phát triển của một doanh nghiệp và ước mơ của một cá nhân. Chưa kể những sự hấp dẫn của các mảng kinh doanh khác cũng như hào quang của cách làm ô tô đang dừng ở khúc ngọn của các thương hiệu khác có vẻ đang khiến Thaco tự hỏi về con đường nội địa hoá của mình.