Tạo sân chơi công bằng cho doanh nghiệp vận tải: Nghị định 126 bộc lộ mâu thuẫn nội tại của Grab

Sau 6 năm taxi công nghệ có mặt tại Việt Nam chúng ta mới ra khung pháp lý cơ bản để tạo nên một sân chơi công bằng

Sáng ngày 7/12, hàng trăm tài xế Grab đồng loạt tắt ứng dụng và tập trung đông đảo trước trụ sở Công ty TNHH Grab ở Hà Nội để phản đối mức khấu trừ mới, sau khi áp dụng thuế giá trị gia tăng trên mỗi cuốc xe theo Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế, có hiệu lực thi hành từ ngày 5/12/2020.

Trước đó, ngày 2/12 Grab đã ra thông báo về "Thay đổi quan trọng về chính sách thuế áp dụng cho toàn bộ đối tác tài xế công nghệ từ ngày 5/12/2020". Thông báo ghi rõ, kể từ ngày 5/12/2020, Grab sẽ tiến hành kê khai thuế giá giá trị gia tăng trên toàn bộ doanh thu hợp tác, bằng cách khấu trừ ngay nghĩa vụ thuế giá trị gia tăng là 10% cho toàn bộ cuốc xe vận tải trước khi phân chia doanh thu theo hợp đồng cho đối tác với tỷ lệ không đổi là 80%. Riêng thuế thu nhập cá nhân là 1,5% vẫn giữ nguyên và chỉ áp dụng với những đối tác có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.

TÀI XẾ KÊU GRAB CẮT MỨC PHÍ QUÁ CAO

Theo ghi nhận của Tạp chí Kinh tế Việt Nam, hầu hết các tài xế tập trung phản đổi tại trụ sở Công ty Grab là tài xế Grabbike (xe máy). Không chỉ tắt app mà các tài xế còn giăng băng rôn phản đối Grab cắt mức phí quá cao.

Trao đổi với phóng viên, một tài xế GrabBike cho biết, mấy ngày trước có đọc thông báo của Grab nhưng chưa hiểu về cách tính mới của Grab. Chỉ đến khoảng hơn 11 giờ ngày 5/12, khi hoàn thành cuốc xe mới thấy Grab trừ tiền quá nhiều. Sau đó chúng tôi có gọi lên Grab yêu cầu giải thích thì nhận được câu trả lời là Grab chỉ thu thêm thuế cho Nhà nước chứ bên Grab không cắt thêm đồng phí nào của tài xế để giữ lại.

Theo giải thích của Grab, việc kê khai thuế giá trị gia tăng mới này được thực hiện theo Nghị định 126 và bắt đầu áp dụng với các cuốc xe phát sinh từ ngày 5/12/2020. Trước ngày 5/12/2020, tài xế đối tác của Grab được hưởng 80% doanh thu cuốc xe, còn Grab được hưởng 20% phí sử dụng ứng dụng. Nếu tài xế đối tác có doanh thu chịu thuế cả năm trên 100 triệu đồng thì phải nộp thêm 3% thuế giá trị gia tăng từ doanh thu chia sẻ và 1,5% thuế thu nhập cá nhân từ doanh thu chia sẻ.

Từ ngày 5/12/2020, ngoài 20% phí sử dụng ứng dụng, các tài xế đối tác còn bị trừ thêm 10% thuế giá trị gia tăng từ phần 80% được hưởng từ doanh thu cuốc xe. Như vậy, mỗi cuốc xe tài xế đối tác phải nộp lại 27,273% doanh thu, và khoản này chưa bao gồm 1,5% thuế thu nhập cá nhân từ doanh thu chia sẻ với những tài xế đối tác có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm. Như vậy, nếu một cuốc xe có doanh thu là 110 ngàn đồng tài xế đối tác phải nộp lại cho Grab 22.000 đồng phí sử dụng ứng dụng. Sau đó lại trừ tiếp 10% giá trị gia tăng trong số 88.000 đồng còn lại và tài xế đối tác được hưởng gần 80.000 đồng. Tuy nhiên, trên app của Grab không tách rời từng khoản khấu trừ mà tính gộp chung nên nhiều tài xế đối tác cho rằng Grab đã giữ lại quá nhiều.

Một tài xế Grabbike đứng trước trụ sở Grab chia sẻ, sau khi được phía Grab giải thích chúng tôi có hiểu việc tăng tỷ lệ khấu trừ là do cách tính thuế mới của Nhà nước. Như vậy Grab cũng phải tính đến chuyện tăng giá cước để bù đắp vào phần khấu trừ thuế giá trị gia tăng mà chúng tôi phải nộp cho Nhà nước.

KHÔNG PHẢI LẦN ĐẦU GRAB BỊ TÀI XẾ GÂY ÁP LỰC

Lần phản đối ngày 7/12/2020 này không phải lần đầu Công ty Grab bị tài xế gây áp lực bằng việc "biểu tình" trước trụ sở.

Trước đó, vào tháng 8/2017, hàng trăm tài xế Grabbike tại Hà Nội cũng đã đồng loạt tắt ứng dụng và kêu gọi đình công phản đối khi mức chiết khấu từ 15% lên 20%. Đến ngày 15/1/2018, hơn 50 tài xế Grabcar đã đến Công ty Grab ở Hà Nội để yêu cầu Grab giảm chiết khấu dịch vụ. Thời điểm đó Grab đưa ra mức chiết khẩu lên tới 25% tổng thu cước một cuốc xe.

Cũng vào tháng 1/2018, hàng trăm tài xế Grabbike tại Tp.HCM đã kéo đến văn phòng của Grab để phản đối mức chiết khấu mà hãng nâng từ 20% lên 23,6%. Ngày 26/8/2019, hàng trăm tài xế Grabbike tại Tp.HCM cũng đã có cuộc tụ họp phản đối chính sách đóng thuế thu nhập cá nhân của Grab. Theo chính sách này, mỗi ngày một tài xế phải đóng 60.000 đồng thuế thu nhập cá nhân.

THU THUẾ ĐỂ TẠO SỰ CÔNG BẰNG

Trao đổi với báo chí, bà Tạ Thị Phương Lan, Phó vụ trưởng Vụ Quản lý thuế Doanh nghiệp nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân, Tổng cục Thuế cho rằng, việc thu thuế giá trị gia tăng 10% trên doanh thu từ khách hàng với Grab là hướng đến sự bình đẳng giữa các hãng taxi truyền thống và công nghệ. Từ trước đến nay, các hãng taxi truyền thống đã kê khai 10% thuế giá trị gia tăng trên toàn bộ doanh thu từ khách hàng, trong khi taxi công nghệ lại không thu được. Việc áp dụng thuế giá trị gia tăng này không có gì là mới, chỉ là do mô hình taxi công nghệ đang còn mới ở Việt Nam và sau khi đã định danh Grab là đơn vị kinh doanh vận tải thì buộc hãng phải xây dựng một khung giá và khách hàng là người lựa chọn khung giá đó.

Ông Phan Bá Mạnh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần công nghệ An Vui cho rằng, đây là hệ quả của việc chuyển biến chính sách quá chậm. Sau 6 năm taxi công nghệ có mặt tại Việt Nam chúng ta mới ra khung pháp lý cơ bản để tạo nên một sân chơi công bằng. Với sự ra đời của Nghị định 126 thu thuế giá trị gia tăng 10% của mô hình kinh doanh vận tải này đã tạo nên một khung pháp lý cơ bản đầy đủ để mang lại một sân chơi công bằng cho các bên.

Điều đó còn tạo nên sự thay đổi về chính sách của Grab tăng phí thu trên tài xế và giá trên người tiêu dùng nhằm bù đắp lại phần thuế mà trước đến giờ do lỗ hổng của chính sách họ không phải nộp. Đây như một giọt nước làm tràn ly trong một mối quan hệ đang chứa đựng nhiều mâu thuẫn đã đẩy tài xế đến việc phản đối đình công vừa qua.