Tạo động lực nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Nâng hạng thị trường chứng khoán không chỉ là cách xây dựng hình ảnh cho thị trường tài chính quốc gia mà còn tác động trực tiếp lên khả năng thu hút dòng vốn từ nước ngoài. Ước tính từ World Bank, Việt Nam có thể thu hút 25 tỉ USD vốn đầu tư mới từ các nhà đầu tư quốc tế cho tới năm 2030 nếu được nâng hạng bởi cả FTSE Russell và MSCI vào năm 2025.

Nâng hạng thị trường chứng khoán, nâng cao vị thế kinh tế Việt Nam

Thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đang được hai tổ chức quốc tế là MSCI và FTSE Russell xếp vào thị trường cận biên. Tính đến nay, Việt Nam đã đạt 7/9 chỉ tiêu của thị trường theo tiêu chí của FTSE. Còn với MSCI, sau khi giảm 1 tiêu chí trong lần đánh giá mới, Việt Nam vẫn còn 8 tiêu chí cần cải thiện để hoàn thành bộ 18 tiêu chí.

Theo TS Cao Minh Tiến - Học viện Tài chính, các thị trường mới nổi có quy mô lớn hơn và chất lượng tốt hơn thị trường cận biên, trong khi tiềm năng tăng trưởng lại cao hơn thị trường cận biên. Dòng vốn mà các thị trường mới nổi thu hút được có tính ổn định hơn, so với những dòng tiền nóng đầu tư vào các thị trường cận biên. Các quỹ đầu tư theo phương pháp thụ động, tiêu biểu như các ETF (một loại quỹ đầu tư được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán) hiện tập trung đầu tư vào các thị trường mới nổi cũng sẽ tự động phân bổ một phần vốn vào các thị trường mới được nâng hạng lên mới nổi.

"Để có thể nâng hạng, thị trường chứng khoán còn có áp lực phải cải thiện các điều kiện giao dịch như hệ thống vận hành, khung thể chế, tính minh bạch về thông tin. Trong quá trình xem xét, các tổ chức xếp hạng cũng chủ động hỗ trợ các quốc gia hiểu được tình trạng hiện tại cũng như các tiêu chuẩn cần đạt được để có những thay đổi thích hợp. Quá trình này là tác nhân chính giúp các thị trường cận biên được hưởng lợi từ việc nâng hạng, trong khi quyết định nâng hạng chỉ đóng vai trò xác nhận các điều kiện trên" - TS Cao Minh Tiến nói.

Nhận thấy được lợi ích và sự cấp thiết, Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 đã đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 nâng hạng Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Trong 6 tháng đầu năm, hàng loạt buổi gặp gỡ được Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước liên tục tổ chức với các tổ chức quốc tế MSCI, FTSE Russell, World Bank, Morgan Stanley… cùng xúc tiến đầu tư tại Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… Đây là những nỗ lực nhằm tháo gỡ các vướng mắc nâng hạng, vừa thu hút nhà đầu tư quốc tế tiềm năng. Thị trường kỳ vọng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm được nâng hạng ngay vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau.

Ngưỡng cửa mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp niêm yết

Khảo sát từ Vietnam Report cho thấy, việc nâng hạng thị trường chứng khoán được doanh nghiệp đánh giá rất quan trọng với bản thân họ. Gần một phần ba số doanh nghiệp tin tưởng vào kịch bản nâng hạng vào nửa đầu năm sau. 44,4% tin tưởng rằng nửa cuối năm 2025 sẽ ghi nhận sự trưởng thành của thị trường chứng khoán Việt Nam, sau khi các nút thắt tồn tại trên thị trường được sớm cởi bỏ trong những tháng còn lại của năm 2024.

Các doanh nghiệp tin tưởng vào 3 lợi ích lớn nhất sẽ đạt được, bao gồm nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp trên thị trường quốc tế, thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài và tăng thanh khoản cho cổ phiếu của doanh nghiệp. Họ kỳ vọng việc nâng hạng sẽ lan tỏa tác động tích cực đến các lĩnh vực khác của nền kinh tế cũng như hệ thống quản trị công ty, thúc đẩy cải thiện và hoạt động minh bạch, hướng tới đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn.

Bà Trần Thị Khánh Hiền - Giám đốc Khối nghiên cứu, Công ty Chứng khoán MB - cho hay: “Doanh nghiệp niêm yết sẽ nhận được sự chú ý nhiều hơn từ nhà đầu tư nước ngoài. Cũng có thách thức vì doanh nghiệp khi đó sẽ cần nâng cao chất lượng công bố thông tin cũng như mức độ tiếp cận với nhà đầu tư nước ngoài. Ví dụ việc công bố thông tin và các báo cáo cần là song ngữ, áp dụng IFRS (chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế). Doanh nghiệp Việt Nam cũng phải cạnh tranh nhiều hơn với các doanh nghiệp khác ở nước ngoài…”.

Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán VPS - kỳ vọng trong tương lai sẽ có thêm nhiều hàng hóa chất lượng trên thị trường chứng khoán, đặc biệt là các cổ phiếu bluechip thuộc đa dạng các ngành nghề, lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, tiêu dùng, bán lẻ, năng lượng… Những cổ phiếu lớn này sẽ đáp ứng được các tiêu chí, khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư nước ngoài, góp phần đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Đây cũng là quan điểm của ông Trần Minh Hoàng - Giám đốc Nghiên cứu Phân tích Công ty Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (VCBS) khi từ sau dịch COVID-19 có rất ít doanh nghiệp chất lượng niêm yết trên sàn. Ông Hoàng đề xuất về việc có thể cân nhắc nhóm doanh nghiệp Nhà nước đã từ lâu không thoái vốn thêm. Nhiều mã có tỉ lệ sở hữu Nhà nước quá lớn nên nhà đầu tư ngoại không tham gia.

Theo các chuyên gia, việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ là bước ngoặt quan trọng cho giai đoạn phát triển mới của thị trường, góp phần tăng quy mô, nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng vốn, thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước. Vì thế rất cần sự chung tay nỗ lực của các bộ ngành, từng thành viên tham gia thị trường, để thực hiện thành công mục tiêu nâng hạng và đảm bảo thị trường chứng khoán tiếp tục phát triển ổn định và bền vững.