Tăng trưởng tín dụng “tiền thừa, room thiếu”?

Trong khi tiền dư và nhu cầu vay vốn của nền kinh tế đang trên đà tăng mạnh thì vẫn còn đó mức trần tăng trưởng mang tên room tín dụng. Theo phản ánh của nhiều ngân hàng, room tín dụng tại các thời điểm cuối quí thường xuyên trong tình trạng cạn kiệt nên việc đẩy vốn ra nền kinh tế gặp phải hạn chế nhất định.

Như vậy, có thể thấy việc cung ứng tín dụng ra nền kinh tế đang được khống chế ở mức nhất định. Điều này cũng cho thấy NHNN đang thận trọng với đà tăng trưởng tín dụng, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh có chiều hướng gia tăng trên diện rộng và hoạt động của doanh nghiệp vẫn đang bị ảnh hưởng nặng nề, nguy cơ nợ xấu là hiện hữu.

Và trong thời điểm cuối quí 2, khi mà tín dụng được cho là hết room, rồi tín dụng tăng trưởng nhanh hơn nhiều so với huy động vốn, hay những tin tức về kênh chứng khoán đang hút mạnh dòng tiền, thì mặt bằng lãi suất trên thị trường 1 (giữa ngân hàng với dân cư và tổ chức kinh tế) vẫn duy trì ở mức tương đối thấp dù có sự điều chỉnh tăng cục bộ ở vài ngân hàng và thanh khoản LNH dư thừa.

Tại thời điểm ngày 29-6-2021, lãi suất bình quân tiền gửi của nhóm bốn ngân hàng lớn có vốn nhà nước (VietinBank, BIDV, Vietcombank, Agribank) kỳ hạn 6, 9 và 12 tháng lần lượt giảm 0,05; 0,05 và 0,2 điểm phần trăm so với thời điểm đầu tháng 1-2021. Lãi suất tiền gửi thấp, tăng trưởng huy động vốn thấp hơn nhiều so với tăng trưởng tín dụng có lẽ là minh chứng cho thực trạng “tiền thừa, room thiếu”.

“Thiếu room” hay giới hạn việc cung ứng tín dụng ra nền kinh tế, nghe qua có thể đi ngược với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng vượt qua đại dịch, song dường như là bước đi hợp lý để ngăn ngừa “hòn đá tảng” mang tên “nợ xấu” trong bối cảnh dịch bệnh đang ngày càng phức tạp, khiến trung tâm kinh tế hàng đầu Việt Nam là TPHCM đang bị giãn cách xã hội.

“Tiền thừa” còn có thể là lý do đằng sau động thái NHNN yêu cầu Hiệp hội Ngân hàng vận động sự đồng thuận của các tổ chức tín dụng tiếp tục giảm lãi suất cho vay ngay trong tháng 7. Thời gian tới dự kiến có thêm 140.000 tỉ đồng bơm ra thị trường qua kênh ngoại hối, trong đó có 100.000 tỉ đồng bơm ra ngay trong tháng 7 này.

Nguồn cung tiền tăng lên và đổi lại là yêu cầu giảm lãi suất. Do đó, yêu cầu Hiệp hội Ngân hàng vận động hạ lãi suất của NHNN là có lý và cũng là cách để ngân hàng san sẻ với doanh nghiệp, bước qua đại dịch.

Trong khi trần tăng trưởng tín dụng bị giới hạn, hay số dư cho vay bị giới hạn thì việc giảm lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng sẽ không làm gia tăng dư nợ so với việc giữ nguyên lãi suất, mặc dù nó có thể kích thích nhiều hơn nhu cầu vay vốn của nền kinh tế. Vì vậy, các tổ chức tín dụng hoàn toàn có thể lựa chọn các đối tượng cho vay phù hợp khẩu vị rủi ro, trong khuôn khổ room tín dụng được cấp để cân đối giảm lãi suất cho vay.

Tuy nhiên, khi việc cho vay ra nền kinh tế đang có rủi ro cao, nợ xấu tiềm tàng tại nhiều lĩnh vực thì việc giảm lãi suất cho vay sẽ đi ngược với mức độ rủi ro từ khoản vay.

Nhưng tình trạng “thừa tiền, thiếu room” có lẽ là hợp lý để kiềm chế tăng trưởng tín dụng ồ ạt khi mà tăng trưởng kinh tế đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, và tiền thừa cũng tạo dư địa để ổn định mặt bằng lãi suất ở mức thấp, góp phần tiết giảm chi phí vốn cho toàn nền kinh tế.