Tăng trưởng lợi nhuận của ngân hàng tư nhân sẽ tiếp tục 'lấn lướt' ngân hàng quốc doanh?

Các ngân hàng quốc doanh tiếp tục chịu áp lực từ nhiều phía trong nửa cuối năm 2021 như: phải đẩy mạnh hỗ trợ khách hàng và giảm lãi suất theo chỉ đạo; nguy cơ nợ xấu tăng cao; sự kém linh động hơn về số hóa, độ phủ chi nhánh lớn khiến chi phí hoạt động vẫn ở mức cao; biến động nhân sự tại VietinBank hay Vietcombank cũng sẽ đến sự thay đổi về chiến lược/quan điểm tiếp cận rủi ro của ngân hàng.

Theo thống kê của Công ty Chứng khoán Guotai Junan Viet Nam (IVS) trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng công bố mới đây, 6 tháng đầu năm 2021, tăng trưởng tín dụng nhìn chung được duy trì tích cực với mức tăng trung bình trên 7% tại các ngân hàng niêm yết. Nhóm ngân hàng tư nhân top đầu có tốc độ tăng trưởng cao nhất (khoảng 10%-12% so với đầu năm) và đã chạm trần tăng trưởng tín dụng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp trong nửa đầu năm.

Lợi nhuận toàn ngành duy trì đà tăng tích cực với mức tăng 58% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, nhóm ngân hàng quốc doanh có kết quả kém tích cực nhất do ảnh hưởng tăng mạnh trích lập dự phòng. Còn nhóm ngân hàng tư nhân top trên tăng trưởng khá nhờ biên lợi nhuận NIM mở rộng và cắt giảm chi phí (MB, Techcombank, VPBank, ACB, TPBank).

Trong khi đó, nhóm ngân hàng tư nhân nhỏ hơn (như Viet Capital Bank, Kienlongbank) tăng trưởng lợi nhuận mạnh nhất nhờ một số khoản thu nhập bất thường hoặc/và giảm mạnh chi phí dự phòng.

Dù vậy, cũng cần lưu ý rằng, ngoại trừ số ít một số ngân hàng như VPBank, HDBank, kết quả quý II/2020 của nhiều ngân hàng không khả quan đã tạo nền so sánh thấp, là tiền đề cho tăng trưởng cao trong nửa đầu năm nay.

Theo nhận định của IVS, do ảnh hưởng kéo dài của dịch bệnh, kết quả kinh doanh quý III/2021 của toàn ngành sẽ có phần chững lại.

Tuy nhiên, với kỳ vọng dịch bệnh sẽ sớm được kiểm soát tại thời điểm đầu tháng 9 cùng tiến độ tiêm vaccine được đẩy mạnh, IVS dự đoán ngành ngân hàng sẽ có quãng bứt tốc cùng mùa cao điểm trong quý IV giúp tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn nền tinh tế đạt 9%-10% cho cả năm 2021. Trong đó, khối ngân hàng tư nhân niêm yết tăng trưởng tín dụng trung bình 15%.

Về mặt lợi nhuận, chuyên gia của IVS cho rằng sẽ tiếp tục có sự phân hóa giữa các nhóm ngân hàng quốc doanh, nhóm ngân hàng tư nhân dẫn đầu và nhóm ngân hàng tư nhân nhỏ.

Cụ thể, quy mô nhỏ cùng tập khách hàng tập trung giúp nhóm ngân hàng tư nhân nhỏ dễ dàng mở rộng quy mô tín dụng so với tổng tài sản và do đó đạt tốc độ tăng trưởng ấn tượng.

Ngược lại, nhóm ngân hàng quốc doanh lại là nhóm chịu áp lực từ nhiều phía, như: đẩy mạnh hỗ trợ khách hàng và giảm lãi suất theo chỉ đạo của NHNN; các khách hàng lớn, số lượng nhiều và chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh khiến nguy cơ nợ xấu tăng cao; sự kém linh động hơn về số hóa, độ phủ chi nhánh lớn khiến chi phí hoạt động vẫn ở mức cao; biến động nhân sự tại VietinBank hay Vietcombank cũng sẽ đến sự thay đổi về chiến lược/quan điểm tiếp cận rủi ro của ngân hàng.

Trong khi đó, các ngân hàng tư nhân có số dư nợ khoảng 200.000-400.000 tỷ đồng như Techcombank, MB, VPBank, VIB, Sacombank cũng có sự phân hóa nhất định.

Theo IVS, Techcombank và MB có triển vọng sáng hơn nhờ cải thiện được chất lượng tài sản cùng hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phân khúc hoạt động cũng bền vững, ít chịu ảnh hưởng ngắn hạn hơn so với VPBank khi nhiều khách hàng của ngân hàng cũng như FE Credit chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh.

IVS dự báo biên lợi nhuận NIM nửa cuối năm 2021 dự kiến giảm trung bình 0,2-0,3 điểm phần trăm do các gói hỗ trợ cắt giảm lãi suất cùng với dư địa giảm chi phí huy động không còn nhiều.

Ở khía cạnh dự phòng, chi phí dự phòng của các ngân hàng, đặc biệt các ngân hàng lớn vẫn đang duy trì nền cao và tăng trích lập cho các khoản nợ xấu phát sinh cũng như trích lập theo lộ trình Thông tư 03.

"Với những gì đang diễn ra đến thời điểm hiện tại, một số ngân hàng sẽ phải tăng trích lập dự phòng trong thời gian tới do nợ xấu phát sinh, hoạt động kinh doanh tiêu dùng bị ảnh hưởng do dịch bệnh kéo dài", chuyên gia của IVS nêu quan điểm.

Nhìn về triển vọng trung và dài hạn, IVS kỳ vọng tích cực hơn trong năm 2022 khi kinh tế Việt Nam có thể hồi phục sau đợt dịch này, đặc biệt sau khi phần lớn dân số đã được tiêm vaccine và kỳ vọng vào mức miễn dịch cộng đồng. Tốc độ tăng trưởng tín dụng theo đó được kỳ vọng ở mức 14% nhờ hồi phục các hoạt động kinh doanh, tiêu dùng.

"Yếu tố chính sách là một trong những nhân tố chính khiến chúng tôi giữ quan điểm tích cực về ngành ngân hàng. Kể từ năm 2020, Thông tư 01/2020 đã được ban hành nhằm hỗ trợ tối đa các ngân hàng cũng như khách hàng. Các chỉ đạo về cắt giảm lãi suất hay sửa đổi Thông tư 01/2020 bằng Thông tư 03/2021, xuyên suốt 2 năm giúp các ngân hàng “dễ thở” hơn trong hoạt động xử lý nợ xấu đột ngột tăng cao", IVS lưu ý.

Trong bối cảnh dịch bệnh rất khó kiểm soát tốt và kinh tế hoạt động cầm chừng như hiện tại, IVS cho rằng NHNN sẽ nâng mặt bằng lãi suất kể từ năm 2023 trong kịch bản tích cực khi Covid-19 đã được kiểm soát tốt trên toàn cầu cũng như Việt Nam đạt được miễn dịch cộng đồng.

"Với những đánh giá nêu trên, chúng tôi duy trì xếp hạng “Tích cực” với ngành ngân hàng. Về ý tưởng đầu tư trong 6-18 tháng tới, chúng tôi quan tâm đến các cổ phiếu có triển vọng kinh doanh tích cực, mô hình kinh doanh hiệu quả, chất lượng tài sản ở mức tốt với tỷ lệ bảo phủ nợ xấu cao. Theo đó, một số cổ phiếu được lựa chọn là TCB, MBB, CTG và VCB", phía IVS khuyến nghị.