Tăng thần tốc, cảnh báo cho thế mạnh 11 tỷ USD Việt Nam

Là ngành duy nhất trong lĩnh vực nông nghiệp có sự tăng trưởng ổn định, thậm chí tăng trưởng thần tốc, song nhiều nghiên cứu đã cảnh báo rủi ro cho ngành hàng xuất khẩu lâm sản - thế mạnh 11 tỷ USD của Việt Nam.

Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản cho biết, giá trị gỗ và sản phẩm gỗ nhập khẩu 9 tháng năm 2019 đạt 1,87 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2018.

Trong 8 tháng đầu năm 2019, Trung Quốc là thị trường lớn nhất của Việt Nam với 21,8% thị phần. Ngoài ra, một số thị trường có nhập khẩu gỗ tăng mạnh có thể kể đến là Nga (tăng 284%), Lào (tăng 85%), Italia (tăng 76,6%) và Trung Quốc (tăng 37,5%).

Ở chiều ngược lại, theo báo cáo của Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NN-PTNT), xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đang có chiều hướng tăng mạnh. Cụ thể, giá trị xuất khẩu lâm sản tháng 9/2019 ước đạt 890 triệu USD, tăng 22,7% so với với cùng kỳ 2018. Luỹ kế 9 tháng đầu năm 2019, giá trị xuất khẩu mặt hàng này ước đạt trên 7,9 tỷ USD, tăng 18% so với cùng kỳ 2018.

Tổng cục Lâm nghiệp cũng cho biết, gỗ và lâm sản được xuất khẩu đến trên 128 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó, thị trường Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, EU, Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu chủ yếu.

Ước tính 9 tháng năm 2019, kim ngạch xuất khẩu tại các thị trường này đạt 6,93 tỷ USD, chiếm 87,4% giá trị xuất khẩu lâm sản. Trong đó, Hoa Kỳ nhập khẩu nhiều nhất với giá trị 3,7 tỷ USD, tăng 32%; Nhật Bản 1,03 tỷ USD, tăng 15,7%; Trung Quốc: 850 triệu USD, tăng 1,2%...

Hiện xuất siêu lâm sản đạt 6,060 tỷ USD.

Theo các chuyên gia trong ngành, trong khi các lĩnh vực khác ở ngành nông nghiệp đang lâm cảnh lao đao khi xuất khẩu liên tục giảm mạnh, chưa có dấu hiệu tăng trở lại, thì xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ hiện đang có sực tăng trưởng ổn định suốt từ đầu năm đến nay.

Trước đó, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT cũng đã kỳ vọng lâm nghiệp sẽ là một trong 2 ngành hàng quan trọng "cứu cánh" cho tốc độ tăng trưởng cũng như mục tiêu xuất khẩu của ngành nông nghiệp năm 2019.

Tuy nhiên, theo Cục Chế biến, nhiều nghiên cứu đã cảnh báo các rủi ro cho các ngành sản xuất xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là ngành gỗ với một số bằng chứng về gian lận thương mại, xuất xứ hàng hóa từ Trung Quốc được xuất khẩu vào thị trường Mỹ qua con đường khác nhằm né thuế đặc biệt là đối với các sản phẩm gỗ dán (HS 4412).

Nếu như xuất khẩu gỗ dán sang Mỹ chỉ là 53 triệu USD năm 2010 thì đến năm 2017, con số này lên tới 387 triệu USD, năm 2018 đạt 632 triệu USD, và đến hết 7 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu gỗ dán sang Mỹ đã đạt 368 triệu USD.

Điều này dẫn đến những quan ngại Mỹ sẽ áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để chống lẩn tránh thuế đối với các sản phẩm gỗ dán của Việt Nam cũng như nguy cơ Trung Quốc “mượn” nguồn gốc xuất xứ của Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ.