Tâm lý hành vi trên thị trường chứng khoán

Khi làm quen với thị trường, NĐT thấy rằng dường như thị trường cũng có tính cách riêng của nó. Cũng như thị trường, cổ phiếu nó cũng có tên tuổi và tính cách riêng biệt. Tất cả những tính cách này được thể hiện thông qua hai cảm xúc cơ bản nhất là sự 𝐭𝐡𝐚𝐦 𝐥𝐚𝐦 𝐯𝐚̀ 𝐧𝐨̂̃𝐢 𝐬𝐨̛̣ 𝐡𝐚̃𝐢.

Cảm xúc thống trị con người là những mong muốn, ham muốn, đòi hỏi… Những mong muốn luôn thay đổi theo một chiều hướng tiến lên và nhiều hơn ở hiện tại. Và khi có quá nhiều mong muốn, sẽ trở thành tham lam. Sự tham lam khiến cho con người luôn tìm cách vươn lên, mạnh mẽ hơn với mục đích làm sao mà giành được chiến thắng và quên đi mục tiêu ban đầu !

𝘝𝘢̣̂𝘺, 𝘣𝘢̉𝘯 𝘤𝘩𝘢̂́𝘵 𝘵𝘩𝘢𝘮 𝘭𝘢𝘮 𝘭𝘶𝘰̂𝘯 𝘵𝘰̂̀𝘯 𝘵𝘢̣𝘪 𝘵𝘳𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘰̂̃𝘪 𝘯𝘨𝘶̛𝘰̛̀𝘪. 𝘒𝘩𝘪 𝘵𝘩𝘢𝘮 𝘨𝘪𝘢 𝘵𝘩𝘪̣ 𝘵𝘳𝘶̛𝘰̛̀𝘯𝘨 𝘤𝘩𝘶̛́𝘯𝘨 𝘬𝘩𝘰𝘢́𝘯 𝘵𝘩𝘪̀ 𝘷𝘪𝘦̣̂𝘤 𝘕Đ𝘛 𝘮𝘶𝘢 – 𝘣𝘢́𝘯 𝘤𝘰̂̉ 𝘱𝘩𝘪𝘦̂́𝘶 𝘤𝘶̃𝘯𝘨 𝘤𝘩𝘪́𝘯𝘩 𝘭𝘢̀ 𝘵𝘩𝘦̂̉ 𝘩𝘪𝘦̣̂𝘯 𝘵𝘪́𝘯𝘩 𝘤𝘢́𝘤𝘩 𝘤𝘶̃𝘯𝘨 𝘯𝘩𝘶̛ 𝘣𝘢̉𝘯 𝘤𝘩𝘢̂́𝘵 𝘵𝘳𝘰𝘯𝘨 𝘮𝘰̂̃𝘪 𝘤𝘰𝘯 𝘯𝘨𝘶̛𝘰̛̀𝘪. 𝐓𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐜𝐚́𝐜 𝐜𝐚̉𝐦 𝐱𝐮́𝐜 𝐜𝐮̉𝐚 𝐜𝐨𝐧 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̀𝐢, 𝐝𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐧𝐡𝐮̛ 𝐬𝐮̛̣ 𝐬𝐨̛̣ 𝐡𝐚̃𝐢 𝐥𝐚̀ 𝐦𝐚̣𝐧𝐡 𝐦𝐞̃ 𝐧𝐡𝐚̂́𝐭. 𝐋𝐨̀𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐚𝐦 𝐥𝐚𝐦 𝐜𝐚̀𝐧𝐠 𝐥𝐨̛́𝐧 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐜𝐚̀𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐮́𝐜 đ𝐚̂́𝐲 𝐧𝐨̂̃𝐢 𝐬𝐨̛̣ 𝐡𝐚̃𝐢 𝐜𝐚̀𝐧𝐠 𝐝𝐚̂𝐧𝐠 𝐜𝐚𝐨, 𝐯𝐚̀ 𝐧𝐠𝐮̛𝐨̛̣𝐜 𝐥𝐚̣𝐢 𝐬𝐮̛̣ 𝐬𝐨̛̣ 𝐡𝐚̃𝐢 𝐜𝐚̀𝐧𝐠 𝐥𝐨̛́𝐧 𝐭𝐡𝐢̀ 𝐥𝐚̣𝐢 𝐭𝐡𝐮́𝐜 đ𝐚̂̉𝐲 𝐥𝐨̀𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐚𝐦 𝐜𝐚̀𝐧𝐠 𝐥𝐨̛́𝐧. Đ𝐚̂𝐲 𝐥𝐚̀ 𝐦𝐨̣̂𝐭 𝐜𝐚̣̆𝐩 𝐩𝐡𝐚̣𝐦 𝐭𝐫𝐮̀ 𝐜𝐡𝐮̛́𝐚 đ𝐚̂̀𝐲 𝐧𝐠𝐡𝐢̣𝐜𝐡 𝐥𝐲́ 𝐯𝐚̀ 𝐦𝐚̂𝐮 𝐭𝐡𝐮𝐚̂̃𝐧.

Khi bị kìm kép bởi nỗi sợ hãi sẽ làm cho con người ta mất khả năng suy nghĩ đúng đắn kèm theo đó sẽ đi mất khả năng suy luận dẫn đến lệnh lạc trong phân tích và lúc đó bản năng con người sẽ làm chủ tâm lí và cảm xúc. Giá trị nội tại sẽ hoàn toàn vô nghĩa đối với người đang bị cảm xúc làm chủ, tâm lí an toàn sẽ được đặt lên hàng đầu. Do đó, khi có biến động, việc “ôm” tiền mặt sẽ là an toàn nhất và là nơi trú ẩn duy nhất được lựa chọn.

𝐇𝐚𝐢 𝐡𝐚̀𝐧𝐡 𝐯𝐢 𝐜𝐮̉𝐚 𝐜𝐚̉𝐦 𝐱𝐮́𝐜 𝐧𝐚̀𝐲 đ𝐮̛𝐨̛̣𝐜 𝐝𝐢𝐞̂̃𝐧 𝐫𝐚 𝐦𝐨̂̃𝐢 𝐧𝐠𝐚̀𝐲 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐭𝐡𝐢̣ 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐮̛́𝐧𝐠 𝐤𝐡𝐨𝐚́𝐧 𝐝𝐮̛𝐨̛́𝐢 𝐝𝐚̣𝐧𝐠 𝐜𝐮𝐧𝐠 (𝐬𝐮̛̣ 𝐬𝐨̛̣ 𝐡𝐚̃𝐢, 𝐭𝐡𝐮𝐚 𝐥𝐨̂̃) – 𝐜𝐚̂̀𝐮 (𝐦𝐨𝐧𝐠 𝐦𝐮𝐨̂́𝐧, 𝐥𝐨̀𝐧𝐠 𝐭𝐡𝐚𝐦). 𝐂𝐚́𝐜 𝐜𝐚̉𝐦 𝐱𝐮́𝐜 𝐧𝐚̀𝐲 𝐧𝐨́ 𝐬𝐞̃ 𝐭𝐚̣𝐨 𝐫𝐚 𝐱𝐮 𝐡𝐮̛𝐨̛́𝐧𝐠 𝐭𝐫𝐞̂𝐧 𝐭𝐡𝐢̣ 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠. 𝐃𝐨 đ𝐨́, 𝐤𝐡𝐢 𝐭𝐡𝐚𝐦 𝐠𝐢𝐚 𝐭𝐡𝐢̣ 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠, 𝐍Đ𝐓 𝐜𝐚̂̀𝐧 𝐱𝐚́𝐜 đ𝐢̣𝐧𝐡 đ𝐮̛𝐨̛̣𝐜 𝐱𝐮 𝐡𝐮̛𝐨̛́𝐧𝐠 𝐧𝐚̀𝐨 đ𝐚𝐧𝐠 𝐤𝐢𝐞̂̉𝐦 𝐬𝐨𝐚́𝐭 𝐭𝐡𝐢̣ 𝐭𝐫𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠.

Sự ham muốn, lòng tham thể hiện nhu cầu của con người được biểu tượng bởi những 𝐜𝐨𝐧 𝐛𝐨̀; còn nỗi sợ hãi, thua lỗ biểu hiện cung của con người được biểu tượng bởi những 𝐜𝐨𝐧 𝐠𝐚̂́𝐮.

+ Nếu cung mà mạnh hơn cầu thì giá giảm, ngược lại cầu mạnh hơn cung thì giá tăng. Khi giá tăng thì dù với bất kì lí do nào, cầu cũng sẽ vượt cung và ngược lại.

+ Giá là kết quả của sự gặp gỡ giữa người mua và người bán (đại diện cho cung – cầu), nó cung cấp thông tin bên nào đang kiểm soát “cuộc chơi” và khối lượng giúp NĐT đánh giá tính hợp lí của giá.

Thông qua các phân tích về sự tương tác giữa giá và khối lượng mà NĐT có thể đánh giá, phỏng đoán được tính cách, thái độ hay là tâm lí, hành vi của thị trường. Điều này giống như bằng sự phát triển các mối quan hệ của cá nhân hay thông qua các mối quan hệ này mà nhà đầu tư có thể quan sát được những hành vi khác của một đối tượng cần quan sát, biết được các cách phản ứng trong các điều kiện, hoàn cách khác nhau (như thuận lợi và trong khó khăn).

Cũng nhờ thông qua quan sát như vậy, mà có thể tìm hiểu được một các sâu sắc về các đối tường cần quan sát. Khi đã hiểu rõ về họ, nhà đầu tư có thể dự đoán được tâm lí, hành vi của họ trong những điều kiện, hoàn cảnh nhất định.

Muốn hiểu biết được thị trường cũng như đọc được đồ thị, NĐT phải vận dụng đầy đủ các giác quan, nhất là trực giác để làm việc với nó. Những trực giác này được hình thành thông qua rèn luyện của mỗi người để hình thành lên các kĩ năng này mà không có bài học cụ thể nào có thể dạy. Nói một cách dễ hiểu hơn, khi NĐT hiểu tâm lí trên thị trường và khi họ có thể hiểu được thị trường nói gì có nghĩa là NĐT sẽ có cách để chiếm được tình cảm mà thị trường giành riêng cho.

𝙏𝙝𝙞̣ 𝙩𝙧𝙪̛𝙤̛̀𝙣𝙜 𝙘𝙝𝙪̛́𝙣𝙜 𝙠𝙝𝙤𝙖́𝙣 𝙡𝙞̣𝙘𝙝 𝙨𝙪̛̉ 𝙡𝙪𝙤̂𝙣 𝙡𝙖̣̆𝙥 𝙡𝙖̣𝙞 - 𝙉𝙝𝙪̛𝙣𝙜 𝙉𝙝𝙖̀ Đ𝙖̂̀𝙪 𝙏𝙪̛ 𝙘𝙤́ 𝙣𝙝𝙤̛́ đ𝙪̛𝙤̛̣𝙘 𝙡𝙞̣𝙘𝙝 𝙨𝙪̛̉ 𝙢𝙞̀𝙣𝙝 𝙩𝙪̛̀𝙣𝙜 𝙩𝙧𝙖̉𝙞 !