Sức ép tỷ giá quay lại

Ngoài tác động từ lộ trình thắt chặt chính sách tiền tệ của Fed, yếu tố ảnh hưởng lớn đến đồng USD trên thị trường quốc tế trong những ngày gần đây có lẽ còn đến từ các căng thẳng địa chính trị trên toàn cầu, thúc đẩy giới đầu tư nhảy vào USD như một tài sản an toàn.

Bật tăng lại

Sau khi tăng mạnh hơn 400 đồng trong tháng 7/2022, giá USD trên thị trường tự do đã giảm trở lại trong nửa đầu tháng 8, khi áp lực trên thị trường ngoại hối hạ nhiệt dần. Tuy nhiên, kể từ giữa tháng 8 đến nay, giá USD tự do đang có dấu hiệu bật tăng trở lại với mức tăng 170 đồng, khôi phục phần nào mức sụt giảm đã diễn ra trước đó. Theo đó, giá đô la Mỹ trên thị trường tự do đã lấy lại mốc 24,000 đồng/ USD, trong khi chênh lệch giá bán ra và mua vào cũng nới rộng lên mức 100 đồng, phát tín hiệu cung cầu có vẻ đang trên đà căng thẳng .

Xu hướng đồng thời cũng diễn ra ở kênh giao dịch tại các ngân hàng, với giá mua vào và bán ra đều tăng 100 đồng so với cuối tháng trước, cao hơn mức tăng ghi nhận trong 2 tháng trước đó. Đặc biệt đà tăng mạnh chủ yếu diễn ra trong tuần này. So với đầu năm nay, giá giao dịch đô la Mỹ tại các ngân hàng đã tăng đến 3%, cao hơn rất nhiều so với mức tăng của tỷ giá trung tâm do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) niêm yết.

Cụ thể, tỷ giá trung tâm USD/VNĐ tính đến sáng ngày 25/8/2022 đang nằm tại 23,234 đồng, chỉ tăng 89 đồng, tương ứng tăng 0.38% so với đầu năm nay. Tương tự diễn biến trên thị trường tự do và tại các ngân hàng, tỷ giá trung tâm cũng có dấu hiệu bật tăng mạnh lại trong những phiên gần đây sau khi đã giảm nhẹ trong nửa đầu tháng 8. Nếu so với cuối tháng trước tỷ giá trung tâm tăng 58 đồng, riêng tính từ giữa tháng 8 đến ngày 25/8, tỷ giá trung tâm đã được điều chỉnh tăng đến 81 đồng.

Đà tăng trở lại của đồng USD trên thị trường quốc tế rõ ràng đã ảnh hưởng đáng kể đến diễn biến tỷ giá trong nước. Chỉ số USD Index sau khi điều chỉnh giảm trong nửa cuối tháng 7 và gần nửa đầu tháng 8, đã phục hồi trở lại từ ngày 11/8 đến nay, từ mức 104,6 điểm tiến về lại trên vùng 109 điểm, tương ứng mức tăng 4%. Đây cũng là đỉnh cao mà chỉ số này đạt được hồi giữa tháng 7 và cũng vùng giao dịch cao nhất mà chỉ số này ghi nhận được trong hơn hai thập niên trở lại đây.

Căng thẳng địa chính trị

Trước cuộc họp chính sách của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vào tháng 9 tới đang đến gần, giới đầu tư tiếp tục đặt cược vào khả năng Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất liên tiếp thứ 5 trong năm nay. Ở diễn biến mới nhất, một loạt các quan chức Fed đã đưa ra tín hiệu rằng ngân hàng trung ương này khó có khả năng giảm tốc độ tăng lãi suất, do lạm phát đang ở mức cao nhất trong 40 năm qua.

Theo đó, 61% nhà giao dịch hiện kỳ vọng Fed sẽ tăng lãi suất thêm 75 điểm cơ bản vào tháng 9 tới, dù hầu hết vẫn đang chờ đợi những tín hiệu từ bài phát biểu của chủ tịch Fed Jerome Powell tại Hội nghị chuyên đề Jackson Hole sẽ diễn ra vào thứ 6 này, mà được dự báo ông sẽ tiếp tục giữ nguyên quan điểm diều hâu chống lại lạm phát.

Ngoài tác động từ lộ trình thắt chặt chính sách tiền tệ của Fed , yếu tố ảnh hưởng lớn đến đồng USD trên thị trường quốc tế trong những ngày gần đây có lẽ còn đến từ các căng thẳng địa chính trị trên toàn cầu, thúc đẩy giới đầu tư nhảy vào USD như một tài sản an toàn.

Sau gần 3 năm rút quân khỏi Syria, hôm 23/8, Tổng thống Mỹ Joe Biden bất ngờ hạ lệnh không kích các nhóm được Iran hậu thuẫn ở Syria để bảo vệ lực lượng của Mỹ, nhằm đáp trả vụ tấn công bằng máy bay không người lái vào cơ sở quân sự của Mỹ và lực lượng đồng minh ở Syria diễn ra một tuần trước đó. Đáng lưu ý là động thái này diễn ra ngay giữa lúc Liên minh châu Âu (EU) đề xuất khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran JCPOA. Trong bối cảnh Nga đang bị mắc kẹt với chiến dịch quân sự tại Ukraine, việc Mỹ leo thang căng thẳng tại Syria phát ra những tín hiệu đáng lưu ý.

Trước cuộc họp chính sách của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vào tháng 9 tới đang đến gần, giới đầu tư tiếp tục đặt cược vào khả năng Fed sẽ tiếp tục có lần tăng lãi suất liên tiếp thứ 5 trong năm nay. Ở diễn biến mới nhất, một loạt các quan chức Fed đã đưa ra tín hiệu rằng ngân hàng trung ương này khó có khả năng giảm tốc độ tăng lãi suất, do lạm phát đang ở mức cao nhất trong 40 năm.

Chưa dừng lại ở đó, hôm 24/8 một nguồn tin giấu tên cho biết Nhà Trắng dự kiến công bố gói viện trợ an ninh mới trị giá 3 tỷ USD cho Ukraine. Đây sẽ là khoản viện trợ quân sự lớn nhất cho Kiev kể từ khi Moskva bắt đầu chiến dịch quân sự tại nước láng giềng cách đây 6 tháng. Nguồn tiền này sẽ dùng để mua vũ khí trực tiếp từ các tập đoàn quốc phòng thay vì rút từ kho dự trữ của quân đội Mỹ. Mỹ trước đó đã cung cấp khoảng 10.6 tỷ USD viện trợ quân sự cho Ukraine kể từ khi chiến sự bùng phát ngày 24/2/2022.

Áp lực trong nước

Trong khi đó, cung cầu đô la Mỹ trong thời gian gần đây cũng có dấu hiệu mất cân bằng, khiến NHNN phải nhiều lần bán ra ngoại tệ để ổn định tâm lý thị trường. Cụ thể trong tuần gần nhất, cơ quan quản lý tiền tệ đã bán giao ngay lượng lớn USD từ Dự trữ ngoại hối, cùng với việc phát hành tín phiếu, theo đó NHNN đã rút ròng hơn 100,000 tỷ đồng khỏi thị trường. Trước đó trong tháng 6, cơ quan này đã bán ra đến 10 tỷ USD cũng để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 8, cán cân thương mại thâm hụt hơn 100 triệu USD, dù tính chung từ đầu năm đến 15/8/2022, cả nước vẫn xuất siêu 1.39 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 15.13 tỷ USD, giảm khoảng 7%, tương đương 1.13 tỷ USD so với nửa cuối tháng 7/2022, ngược lại kim ngạch nhập khẩu đạt 15.24 tỷ USD, tăng 7.8% so với nửa cuối tháng trước. Với nhập khẩu thường có xu hướng tăng mạnh về cuối năm, cán cân thương mại hàng hóa trong thời gian tới có thể chịu thêm sức ép.

Đặc biệt, trong khi hầu hết các đồng tiền khác đều giảm giá mạnh so với đô la Mỹ, đơn cử như tỷ giá quy đổi 1 EUR hiện đã xuống thấp hơn so với 1 USD, tính từ đầu năm đến nay, đồng tiền chung châu Âu euro đã mất giá hơn 12% so với USD, thì tiền đồng vẫn mất giá không đáng kể so với đô la Mỹ, nhờ vào các chính sách quản lý, biện pháp hỗ trợ, can thiệp của nhà điều hành. Dù vậy, điều này cũng khiến hàng hóa xuất khẩu trong nước giảm bớt lợi thế cạnh tranh so với các nước khác.

Ở dòng vốn đầu tư quốc tế, số liệu thống kê cho thấy tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký vào Việt Nam tính đến ngày 20/7/2022 bao gồm: Vốn đăng ký cấp mới, vốn đăng ký điều chỉnh và giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt gần 15.54 tỷ USD, giảm 7.1% so với cùng kỳ năm trước. Dù vậy, lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài giải ngân thực tế tại Việt Nam 7 tháng đầu năm 2022 ước tính đạt 11.57 tỷ USD, vẫn tăng 10,2% so với cùng kỳ năm trước. Đây cũng là số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện cao nhất của 7 tháng trong 5 năm qua, phần nào giúp cân bằng lại cung cầu ngoại tệ trong nước.

Về hoạt động du lịch, khách quốc tế đến Việt Nam tháng Bảy đạt 352.6 nghìn lượt người, tăng 49% so với tháng trước và gấp 47.2 lần so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 7 tháng đầu năm 2022, khách quốc tế đến nước ta đạt 954.6 nghìn lượt người, gấp 10 lần so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn giảm 90.3% so với cùng kỳ năm 2019, năm chưa xảy ra dịch Covid-19. Với hoạt động du lịch đang dần hồi phục cũng được kỳ vọng sẽ cải thiện nguồn cung ngoại tệ trong thời gian tới, góp phần giảm bớt sức ép lên tỷ giá.