Sức dân đã kiệt quệ

Có thể nhiều người mừng khi đọc con số này: Tính chung 9 tháng 2021, CPI tăng 1,82% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016 và chưa bằng nửa so với chỉ tiêu 4% cho năm nay.

Tôi cũng mừng vì giả sử lạm phát tăng chỉ 6-7% trong bối cảnh dịch bệnh thì người dân phải chịu tai họa kép rã rời. Chúng ta đã tránh được điều đó.

Vấn đề là phía sau cái sự mừng đó còn cả một trời lo lắng. Người dân kiệt quệ đến mức không có tiền mua hàng, chi tiêu chỉ để phục vụ nhu cầu thiết yếu tối thiểu nhất là ăn, thì làm sao lạm phát tăng được.

Xin nói sơ qua ở hai góc độ:

1. Trong nước.

Chỉ riêng TPHCM, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 9 giảm 65,2% so với tháng cùng kỳ năm trước. Đây là mức giảm không tưởng tượng được với một TP từng tràn đầy sinh lực.

Ở góc độ toàn quốc, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng Chín năm 2021 giảm 28,4% so với cùng kỳ năm trước; quý III giảm 28,3%.

Tính chung 9 tháng năm 2021, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giảm 7,1% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá giảm 8,7%.

Nêu mấy số liệu trên để thấy, sức mua của dân cạn kiệt ntn trong bối cảnh bình thường chỉ số này tăng 9-10% hàng năm.

2. Quốc tế

Lạm phát toàn cầu năm 2021 được dự báo tăng khá mạnh (ở mức 2,8% so với mức 2% năm 2020) do giá cả của các hàng hoá cơ bản tăng mạnh và các gói kích thích tài khoá, tiền tệ nới lỏng.

Giá năng lượng, lương thực, kim loại, nguyên liệu sản xuất, chi phí vận tải, …. đều tăng cao. Giá dầu thô tăng 41,7%, hàng nông sản thô tăng 12,9%, thép tăng 32,1%, thức ăn tăng 13,9%, cao hơn rất nhiều so với các năm trước.

Trong khi đó, các gói kích thích kinh tế đã được thực hiện suốt từ đầu Covid đến nay và còn kéo dài. Nợ công của EU ở mức kỷ lục với dư nợ trên 100% GDP hằng năm. Thâm hụt ngân sách Mỹ trong năm tài khóa 2020, 2021 tăng gấp đôi, gấp ba so bình thường. Nhật Bản, Trung Quốc cũng vậy.

Bức tranh trên cho thấy, cầu thì hụt hơi kéo, chi phí đang đẩy ầm ầm. Chúng ta đang nhập khẩu lạm phát của thế giới, mà nếu không, thì thậm chí CPI có thể còn âm.