Sự đổi ngôi trong ngành bán dẫn

Trong thập niên 1980, Nhật Bản đã vươn lên dẫn đầu ngành bán dẫn toàn cầu, kiểm soát hơn 50% thị phần, đặc biệt mạnh ở mảng DRAM (Dynamic Random Access Memory).

Nền kinh tế Nhật Bản cũng mau chóng vươn lên vị trí số 2 và có tiềm năng vượt Mỹ để trở thành quốc gia có GDP lớn nhất thế giới.

Ngay lập tức, Mỹ đã gián tiếp dùng Hàn Quốc (cùng với Đài Loan) như một phần trong chiến lược kiềm chế sự thống trị của Nhật Bản trong ngành bán dẫn, đặc biệt sau Hiệp định Bán dẫn Mỹ-Nhật 1986.

Hiệp định Bán dẫn Mỹ-Nhật 1986:

Mỹ cáo buộc Nhật Bản có hành vi thương mại không công bằng (trợ cấp chính phủ và bảo hộ thị trường nội địa), dẫn đến việc Nhật Bản chiếm lĩnh thị phần DRAM toàn cầu vào những năm 1980.

Hiệp định này yêu cầu Nhật Bản mở cửa thị trường bán dẫn nội địa cho các công ty Mỹ và hạn chế xuất khẩu DRAM ra thị trường quốc tế. Điều này tạo điều kiện cho các công ty Mỹ và các quốc gia khác, như Hàn Quốc và Đài Loan, gia tăng thị phần.

Mỹ, nhận thấy sự khó khăn của các doanh nghiệp nội địa trong cạnh tranh trực tiếp với Nhật Bản, đã hỗ trợ phát triển các nền công nghiệp bán dẫn tại Hàn Quốc và Đài Loan như một cách để tạo đối trọng với Nhật Bản.

Hàn Quốc được hỗ trợ từ Mỹ để phát triển ngành bán dẫn.

Hỗ trợ về công nghệ:

Mỹ cho phép các công ty Hàn Quốc, như Samsung và Hyundai (sau này là SK Hynix), tiếp cận các công nghệ bán dẫn tiên tiến thông qua chuyển giao công nghệ hoặc cấp phép. Ví dụ, Samsung được mua công nghệ DRAM từ các công ty Mỹ như Micron để bắt đầu sản xuất chip DRAM.

Hỗ trợ về thị trường:

Sau Hiệp định Bán dẫn 1986, các công ty Mỹ phải giảm bớt sự phụ thuộc vào Nhật Bản và tìm kiếm đối tác mới. Hàn Quốc trở thành một lựa chọn lý tưởng do chi phí lao động thấp, sự ổn định chính trị, và chính phủ Hàn Quốc sẵn sàng hợp tác.

Chính phủ Hàn Quốc coi bán dẫn là chiến lược phát triển kinh tế quốc gia, cung cấp các khoản vay ưu đãi, ưu đãi thuế và các chính sách hỗ trợ khác cho các công ty nội địa.

Chính phủ Hàn Quốc tích cực thu hút các công ty công nghệ Mỹ đến hợp tác để xây dựng năng lực sản xuất nội địa.

Chính phủ Hàn Quốc cũng đặt mục tiêu xây dựng một ngành công nghiệp bán dẫn cạnh tranh toàn cầu và sẵn sàng cạnh tranh với Nhật Bản, vốn đang là cường quốc số 1 trong khu vực về kinh tế và công nghệ.

Kết quả: Hàn Quốc vượt qua Nhật Bản trong lĩnh vực bán dẫn, đặc biệt là DRAM.

Samsung và Hyundai (sau này là SK Hynix) nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường DRAM toàn cầu nhờ vào sự hỗ trợ từ Mỹ, chiến lược kinh doanh linh hoạt và đầu tư mạnh mẽ vào R&D.

Nhật Bản gặp khó khăn do Hiệp định Bán dẫn, sự trì trệ kinh tế trong "Thập niên mất mát" (1990s), và việc không thích nghi với các mô hình kinh doanh mới như "fabless" (chuyên thiết kế chip và thuê sản xuất).

Các công ty Nhật Bản cũng duy trì mô hình tích hợp dọc truyền thống (vertical integration), trong khi các đối thủ như Hàn Quốc và Đài Loan linh hoạt hơn với mô hình fabless và foundry.

Như vậy Hiệp định Bán dẫn Mỹ-Nhật 1986 đã không chỉ làm suy yếu Nhật Bản mà còn tạo môi trường thuận lợi để Hàn Quốc, đặc biệt là Samsung, vươn lên trở thành cường quốc bán dẫn toàn cầu. Đây là một ví dụ tiêu biểu cho sự chuyển đổi quyền lực công nghệ giữa các quốc gia thông qua chiến lược địa chính trị và kinh tế với Mỹ là tổng đạo diễn.