Sở hữu chung cư có thời hạn: Ai hưởng lợi, ai chịu thiệt?

Thông tin Bộ Xây dựng lấy ý kiến, đề xuất thêm mới mục “Thời hạn sở hữu nhà chung cư” đã thu hút sự quan tâm của dư luận, đặc biệt là những người đang ở và có ý định mua nhà chung cư.

Rõ ràng câu chuyện quy định thời hạn chung cư tác động nhiều bên, từ doanh nghiệp địa ốc, đến người mua nhà chung cư.

Ở góc độ người sử dụng, thời gian qua khá nhiều người có tâm lý hoang mang, đắn đo khi lựa chọn giữa mua căn hộ chung cư và nhà đất vì nhà đất có tính lâu dài và khả năng giữ giá; một số người thì cho rằng, đây là thời điểm hợp lý để mua chung cư trước khi luật sửa đổi có hiệu lực; trong khi đó, những doanh nghiệp xây dựng, giới chuyên gia cũng đang bàn luận chưa có hồi kết về vấn đề này.

Trước đề xuất sở hữu chung cư có thời hạn, nhiều người có tâm lý hoang mang, đắn đo khi lựa chọn giữa mua căn hộ chung cư và nhà đất

Là một cư dân sinh sống tại trung cư hơn 10 năm, ông Bùi Lê Nam (52 tuổi, Nam Từ Liêm, Hà Nội) chia sẻ: Nhà liền thổ có nghĩa có quyền sử dụng vĩnh viễn, với căn hộ chung cư mà đề xuất sở hữu có thời hạn là vô lý. Đề nghị không áp dụng quy định này để tạo sự công bằng giữa nhà liền thổ và chung cư.

“Rất nhiều người dành dụm cả đời mới mua được căn hộ chung cư. Mục đích của họ là để ở và con cháu có thể thừa kế sau này. Nếu quy định thời gian sở hữu với loại hình nhà ở trên thì đi thuê nhà có khi còn rẻ hơn” – ông Nam nói.

Trong khi đó, trên một diễn đàn chuyên về nhà đất, tài khoản Nguyễn Minh cũng góp ý: “Tôi thấy quyền sử dụng chung cư có thời hạn là hoàn toàn hợp lý. Chung cư sau 50 năm sử dụng sẽ xuống cấp nghiêm trọng, khi đó cư dân có người đồng ý đóng tiền để xây mới nhưng có lại người không đồng thuận. Sẽ giải quyết thế nào nếu quy định họ được quyền sở hữu vĩnh viễn?

Phần lớn mọi người không thấy một số chung cư ở trung tâm xuống cấp phải cưỡng chế người dân vì ở rất nguy hiểm. Liệu bạn có dám để con cháu bạn sống trong chung cư xuống cấp, nguy hiểm và đe dọa tính mạng không? Bộ xây dựng đề xuất thời hạn sử dụng (có thể 50 năm, 70 năm hoặc hơn thế), tôi nghĩ họ đã tính đến tuổi thọ công trình vì an toàn tính mạng của người dân. Tuy nhiên cũng nên có quy định rõ, cư dân chỉ phải đóng tiền xây dựng lại, mà không phải chịu tiền đất để người dân yên tâm”...

Ở góc nhìn khác, anh Lê Bình (30 tuổi – Đống Đa, Hà Nội), thì cho rằng, mua chung cư gì cho khổ, chung cư không có cái gì thuộc về mình giống như mua một khoảng trống giữa trời để ở, muốn làm gì cũng không được. "Mặc dù tôi chưa có nhà riêng, nhưng tôi sẽ cố gắng làm và tiết kiệm để mua một mảnh đất nhỏ thuộc về riêng mình”.

Đây có lẽ đang là vấn đề được quan tâm nhiều nhất thời điểm này, Bởi, câu chuyện quy định thời hạn chung cư tác động nhiều bên, từ doanh nghiệp địa ốc, đến người mua nhà chung cư.

Tại hội thảo lấy ý kiến về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) do Bộ Xây dựng tổ chức mới đây, một số đại diện các doanh nghiệp BĐS đã bày tỏ băn khoăn về quy định thời hạn sở hữu căn hộ chung cư khi cho rằng điều này có thể ảnh hưởng tâm lý của người mua và ảnh hưởng tới thị trường BĐS.

Bày tỏ không ủng hộ quy định thời hạn sở hữu chung cư, đại diện Tập đoàn Sun Group cho hay, theo quy định của Luật Đất đai khi lập quy hoạch, lập kế hoạch sử dụng đất đều thể hiện rõ chỉ tiêu đất ở, dân số. Nhà đầu tư được giao đất thông qua đấu thầu, đấu giá cũng xác định đó là đất ở lâu dài, vì vậy tài sản trên đất cũng phải lâu dài.

Đại diện Tập đoàn Sunshine cũng đề xuất không quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư vì quy định thời hạn sử dụng chung cư người dân sẽ chuyển hướng sang mua đất ở lâu dài.

Góp ý thêm về chủ đề này tại một diễn đàn về BĐS, ông Nguyễn Anh Quê - Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Bất động sản Việt Nam bày tỏ quan điểm: Cần tách thời hạn sử dụng chung cư với thời hạn sử dụng đất.

Một là, việc thiết kế chung cư đã xác định được luôn thời hạn sử dụng, 50-70 năm tùy chất lượng công trình. Việc xác định mức độ xuống cấp sẽ theo đánh giá của cơ quan Nhà nước.

Hai là, tách thời hạn sử dụng chung cư với thời hạn sử dụng đất. Thời hạn chung cư có thời hạn còn thời hạn sử dụng đất vẫn lâu dài, Khi chung cư xuống cấp thì cưỡng chế sửa chữa.

Còn cơ quan nào đánh giá về niên hạn, việc xuống cấp, thời hạn bao lâu thì trách nhiệm thuộc Bộ Xây dựng.

Trong thời hạn sử dụng có hai thời điểm đánh giá: Thời điểm giao đất và trong quá trình sử dụng có vấn đề phát sinh như thiên tai động đất sóng thần… sẽ giảm tuổi thọ công trình sớm hơn so với quy định.

"Chúng ta đang có 1557 chung cư cũ và hàng triệu tòa nhà sắp tới cần giải quyết, vậy nên việc quy định rõ ràng và hài hòa lợi ích trong vấn đề sở hữu chung cư có thời hạn là rất quan trọng", ông Quê nhấn mạnh.

Theo Bộ Xây dựng, về cơ bản các quy định về quản lý, sử dụng nhà chung cư trong Luật Nhà ở năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã góp phần giải quyết cơ bản các vướng mắc tranh chấp trong nhà chung cư cải thiện, nâng cao chất lượng sống của người dân trong nhà chung cư, từng bước tạo nếp sống văn minh đô thị tại nhà chung cư, khu chung cư. Tuy nhiên, pháp luật về nhà ở chưa có quy định về thời hạn sở hữu của nhà chung cư, trong khi đó, pháp luật về xây dựng đã quy định cụ thể về thời hạn sử dụng công trình, theo đó công trình phải có thời hạn sử dụng, hết hạn sử dụng mà nhà ở không đủ điều kiện tiếp tục sử dụng thì phải phá dỡ.