Số ca nhiễm Covid-19 tăng và thiếu hụt lao động đe dọa quá trình phục hồi sản xuất

Đơn đặt hàng xuất khẩu mới tiếp tục tăng trong tháng 11 vừa qua đã thúc đẩy ngành sản xuất cải thiện tháng thứ hai liên tiếp. Tuy nhiên, với số ca nhiễm bệnh Covid-19 tăng trở lại và tình trạng thiếu hụt lao động đã cản trở sự tăng trưởng và hồi phục của ngành.

Trong khi đó, áp lực lạm phát tiếp tục gia tăng, với cả chi phí đầu vào và giá cả đầu ra đều tăng với mức độ cao nhất kể từ tháng 4-2011, tức cách đây hơn 10 năm.

Ngày 1-12, IHS Markit đã công bố chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất của Việt Nam đã tăng lên 52,2 điểm trong tháng 11 so với 52,1 điểm trong tháng 10. Điều này cho thấy các điều kiện kinh doanh cải thiện tháng thứ hai liên tiếp sau thời kỳ giảm do làn sóng đại dịch Covid-19 trong năm.

Số lượng đơn đặt hàng mới tăng tháng thứ hai liên tiếp đã thúc đẩy nhu cầu trong lĩnh vực sản xuất. Hơn nữa, tốc độ tăng là nhanh và mạnh nhất kể từ tháng 4-2021. Lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới cũng tiếp tục tăng, nhưng mức tăng chỉ là khiêm tốn khi Covid-19 tiếp tục kìm hãm thương mại quốc tế.

Số lượng đơn đặt hàng mới tăng và mức độ hạn chế do dịch bệnh giảm đi so với thời gian trước trong năm giúp các nhà sản xuất có thể tiếp tục tăng sản lượng trong tháng 11.

Trên thực tế, kể từ khi nền kinh tế bước vào giai đoạn “bình thường mới”, các doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực như dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử,… đều cho biết đơn hàng xuất khẩu tăng cao trở lại. Nhiều doanh nghiệp đã nhận đơn hàng để làm việc đến hết quí 1 và thậm chí là quí 2-2022.

Trong khi tốc độ tăng số lượng đơn đặt hàng mới nhanh hơn, nhưng theo khảo sát của IHS Markit thì sản lượng lại không được như vậy khi hầu như chỉ tăng với tốc độ như trong tháng 10. Đáng chú ý, một số công ty cho biết tình trạng thiếu hụt lao động đã làm hạn chế sản xuất.

Một số người trả lời khảo sát của IHS Markit cho biết công nhân đã lo lắng về đại dịch, và do đó ngần ngại không muốn trở lại làm việc, khiến các nhà sản xuất khó tăng được lực lượng lao động để đáp ứng khối lượng công việc tăng.

Việc làm tiếp tục giảm đáng kể, từ đó kéo dài thời kỳ giảm hiện nay thành sáu tháng liên tiếp. Kết quả là lượng công việc tồn đọng của doanh nghiệp đã tăng tháng thứ ba liên tiếp.

Những lo lắng về đại dịch cũng làm ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà sản xuất khi tâm lý kinh doanh đã giảm so với tháng 10. Tuy nhiên, các công ty vẫn lạc quan rằng sản lượng sẽ tăng trong năm tới khi có những hy vọng rằng tình trạng sức khỏe cộng đồng sẽ cải thiện.

Áp lực lạm phát tiếp tục gia tăng

Nghiên cứu của IHS Markit cũng cho thấy áp lực lạm phát tiếp tục gia tăng, với cả chi phí đầu vào và giá cả đầu ra đều tăng với mức độ cao nhất kể từ tháng 4-2011, tức cách đây hơn 10 năm.

Giá dầu và chi phí vận tải tăng, cộng với tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu, đã góp phần làm giá cả đầu vào tiếp tục tăng trong tháng 11. Hơn nữa, tốc độ tăng đã nhanh hơn tháng thứ ba liên tiếp và là nhanh nhất kể từ tháng 4-2011. Điều này cũng đúng với giá cả đầu ra khi chỉ số này đã tăng nhanh hơn nhiều so với tháng 10 khi các công ty chuyển giao gánh nặng chi phí sang cho khách hàng.

Các nhà sản xuất gia tăng hoạt động mua hàng tháng thứ hai liên tiếp trong tháng 11, mặc dù tốc độ tăng đã giảm. Mặc dù mua hàng hóa đầu vào tăng, tồn kho hàng mua đã giảm lần đầu tiên trong bốn tháng. Những người trả lời khảo sát cho biết nguyên nhân giảm là do hàng hóa đầu vào được đưa vào sản xuất, và do những khó khăn trong việc mua nguyên vật liệu.

Dữ liệu chỉ số phản ánh những khó khăn trong việc mua hàng hóa đầu vào, cho thấy thời gian giao hàng của nhà cung cấp tiếp tục bị kéo dài đáng kể. Tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu, sự suy giảm năng lực của khâu chuyển hàng và những khó khăn trong hoạt động vận tải do đại dịch Covid-19 đã góp phần làm kéo dài thời gian giao hàng. Tuy nhiên, lần suy giảm hoạt động này là nhẹ nhất trong sáu tháng.

Bình luận về kết quả khảo sát mới đây, Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại IHS Markit, nói trong khi lĩnh vực sản xuất của Việt Nam vẫn ghi nhận tăng trưởng trong tháng 11, làn sóng đại dịch Covid-19 mới phủ bóng lên triển vọng ngắn hạn của các công ty.

Niềm tin kinh doanh giảm so với tháng trước, trong khi những lo lắng về tình trạng sức khỏe cộng đồng tiếp tục khiến công nhân không muốn trở lại nhà máy, từ đó hạn chế khả năng tăng sản lượng của các công ty. Do đó, theo ông, độ dài và mức độ trầm trọng của làn sóng lây nhiễm hiện nay sẽ là nhân tố quan trọng quyết định kết quả hoạt động của lĩnh vực sản xuất vào cuối năm 2021 và đầu năm 2022.

Theo Tổng cục Thống kê, sản xuất công nghiệp trong tháng 11 tiếp tục khởi sắc khi các địa phương trên cả nước thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 của Chính phủ về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 11 ước tính tăng 5,5% so với tháng trước và tăng 5,6% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 11 tháng năm 2021, Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) ước tính tăng 3,6% so với cùng kỳ năm trước (cao hơn tốc độ tăng 3% của cùng kỳ năm 2020). Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 4,8% (cùng kỳ năm 2020 tăng 4,4%), đóng góp 4,2 điểm phần trăm vào mức tăng chung; ngành sản xuất và phân phối điện tăng 3,8%, đóng góp 0,3 điểm phần trăm; ngành cung cấp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải tăng 3%, đóng góp 0,1 điểm phần trăm; riêng ngành khai khoáng giảm 6%, làm giảm 1 điểm phần trăm trong mức tăng chung.