Siết đầu cơ bất động sản, cách nào?

Để siết chặt việc đầu cơ, lướt sóng thổi giá bất động sản, nhiều đề xuất đã từng được đưa ra, song tất cả đều nhận về nhiều ý kiến trái chiều.

Bộ Xây dựng đang tiếp tục lấy ý kiến đối với dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15. Trong đó, với dự thảo lần 1, nội dung “cá nhân chỉ được bán, cho thuê, cho thuê mua 3 - 5 căn nhà một năm” đã nhận về nhiều ý kiến trái chiều.

Nhiều ý kiến trái chiều

Giới địa ốc cho rằng quy định này có thể một phần giúp hạn chế tình trạng đầu cơ, lướt sóng, giúp những người có nhu cầu ở thật tiếp cận được nhà ở, song sẽ vi phạm quyền tự do kinh doanh của người dân. Còn một số ý kiến khác lại cho rằng quy định này sẽ hạn chế tình trạng đầu cơ, đẩy giá bất động sản như nhiều trường hợp đã từng diễn ra.

Ngay sau đó, tại dự thảo lần 2, Bộ Xây dựng đã bỏ đề xuất trên và chỉ đề cập cá nhân kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ không phải thành lập doanh nghiệp, thực hiện giao dịch theo pháp luật về dân sự, công chứng và phải kê khai nộp thuế theo đúng quy định.

Thực tế, trước đây, để ngăn chặn đầu cơ lướt sóng bất động sản, nhiều doanh nghiệp, chuyên gia cũng từng đề xuất bổ sung quy định đánh thuế đất 2% hằng năm và áp thuế lũy tiến với đất chậm đưa vào sử dụng.

Hay tại Tờ trình gửi Chính phủ về việc xây dựng Nghị quyết về cơ chế, chính sách thí điểm tạo động lực phát triển TP.HCM, UBND TP.HCM đã đề xuất, thực hiện quyết định chính sách thuế thu bổ sung đối với quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản trên đất của bất động sản thứ hai trở lên của người dân (trừ bất động sản duy nhất).

Việc đánh thuế nhằm tạo công bằng cho người dân và xử lý triệt để việc lợi dụng chính sách để trục lợi, đầu cơ đất đai trong nhiều năm qua, cử tri đề nghị đánh thuế đối với các tập thể, cá nhân có quyền sử dụng từ bất động sản thứ hai và đánh thuế cao đối với những bất động sản bỏ trống, không thu được giá trị từ đất để tránh lãng phí, đầu cơ tăng giá đất làm mất công bằng xã hội.

Đề xuất này cũng nhận được ý kiến cho rằng về lý thuyết việc đánh thuế tài sản, căn nhà thứ hai là cần thiết, tuy nhiên để có thể làm được điều đó vẫn còn nhiều “bài toán” phải giải quyết. Nhưng trong bối cảnh cơ sở dữ liệu nhà đất chưa được xây dựng một cách toàn diện, thống kê, quản lý tài sản của người dân, rất dễ diễn ra tình trạng người có 10 căn nhà nhưng nộp thuế có khi thấp hơn người chỉ có một nhà.

Đồng thời, cũng có không ít lo ngại việc đánh thuế chỉ khiến giá cả tăng thêm, vì giá đất sẽ bị người bán cộng thêm thuế.

Luật Thuế bất động sản dự kiến thông qua vào năm 2025

Cách nào hữu hiệu?

TS Trần Xuân Lượng, Trường ĐH Kinh tế quốc dân cho hay, ông ủng hộ chủ trương quản lý việc cá nhân kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ. Nhưng quản lý là phải để người ta phát triển được, Nhà nước cũng thu được thuế, các bên đều có lợi. Quản lý phải bằng những công cụ đúng và trúng, không nên theo cách hạn chế số lượng.

Vị chuyên gia cho rằng nên đặt ngưỡng về giá trị giao dịch chứ không phải số lượng nhà giao dịch. Bởi có những người bán 10 căn chung cư diện tích nhỏ nhưng giá trị không bằng một người bán căn biệt thự, villa giá trị cả trăm tỉ đồng. Hoặc Nhà nước có thể hạn chế bằng cách áp thuế đối với cá nhân kinh doanh bất động sản quy mô nhỏ cao hơn một chút so với doanh nghiệp.

Còn theo chuyên gia kinh tế - TS Đinh Thế Hiển, ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, có những đại tỷ phú ôm nhà đất rất lớn nhưng có số thuế nộp rất thấp so với khối tài sản sinh lời. Họ hưởng mọi hạ tầng đầu tư phát triển do toàn dân nộp thuế, ngày càng giàu lên nhưng không bị phân phối lại bao nhiêu mà nguyên nhân chính là do hiện nay họ không bị thuế tài sản.

Việc đầu cơ đất đai, nhà đất để không như hiện nay quá lãng phí, không sử dụng hết nguồn lực to lớn này. Do vậy, dùng công cụ thuế để chống đầu cơ bất động sản, là cần thiết và phải thực hiện.

“Về lâu dài, loại thuế này sẽ khuyến khích sử dụng có hiệu quả đất đai và đưa bất động sản về đúng giá trị thực. Thuế này đảm bảo quốc gia có nguồn lực tiếp tục phát triển, trở nên giàu có hơn, trong đó nhóm người nộp thuế tài sản nhiều hơn lại có sự gia tăng tài sản nhiều hơn. Đây cũng là nguồn thuế ổn định và lớn để ngân sách chi cho phát triển hạ tầng và an sinh xã hội”, TS Đinh Thế Hiển chia sẻ.