Sẽ có hướng dẫn với thu nhập từ cổ tức, thưởng chứng khoán

Ngay sau khi Nghị định số 126/2020/NĐ-CP được ban hành, có nhiều ý kiến lo ngại rằng, công ty chứng khoán “khó thu đúng, thu đủ” số thuế của nhà đầu tư cá nhân có thu nhập từ cổ tức, nhận thưởng bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn.

Thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn Luật Quản lý thuế (hiện đang lấy ý kiến rộng rãi) sẽ xử lý băn khoăn này của công ty chứng khoán, nhà đầu tư chứng khoán, hoặc đầu tư góp vốn thành lập doanh nghiệp.

Quy định về khai và nộp thuế trước đây

Đối với thu nhập từ cổ tức, nhận thưởng bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn mà cá nhân nhận được, theo hướng dẫn tại Khoản 9 Điều 26 Thông tư số 11/2013/TT-BTC và Thông tư số 156/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính, cá nhân chưa phải khai và nộp thuế thu nhập cá nhân khi nhận.

Khi chuyển nhượng vốn, rút vốn hoặc giải thể doanh nghiệp, cá nhân khai và nộp thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ chuyển nhượng vốn và thu nhập từ đầu tư vốn.

Như vậy, trong khoảng thời gian kể từ khi nhận, đến trước khi chuyển nhượng cổ tức, nhận thưởng bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn, cá nhân chưa phải kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân đối với khoản thu nhập từ đầu tư vốn.

Bên cạnh đó, trách nhiệm kê khai, nộp thuế thuộc về cá nhân nhận được cổ tức, nhận thưởng bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn, cho đến khi thực hiện chuyển nhượng cổ phiếu hoặc vốn góp, cá nhân mới phải thực hiện kê khai thuế (theo Tờ khai mẫu số 24/KK-TNCN ban hành kèm theo Thông tư 156/2013/TT-BTC) và nộp cho cơ quan thuế trực tiếp quản lý doanh nghiệp phát hành chứng khoán, hoặc quản lý doanh nghiệp có vốn góp.

Thời gian nộp hồ sơ khai thuế là không quá 10 ngày kể từ ngày chuyển nhượng cổ phiếu, chuyển nhượng vốn góp cùng loại, rút vốn, giải thể doanh nghiệp. Thời hạn nộp thuế thu nhập cá nhân chậm nhất là ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế.

Sẽ có thông tư hướng dẫn cụ thể

Ngày 19/10/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 126/2020/NĐ-CP. Nghị định này có hiệu lực kể từ ngày 5/12/2020 và quy định: “Tổ chức khai thuế thay và nộp thuế thay cho cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán; cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán; cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn; cá nhân góp vốn bằng bất động sản, phần vốn góp, chứng khoán. Thời điểm khai thuế thay và nộp thuế thay được thực hiện khi cá nhân phát sinh chuyển nhượng chứng khoán cùng loại, chuyển nhượng vốn, rút vốn”.

Theo đó, thời điểm và địa điểm kê khai, nộp thuế đối với thu nhập mà nhà đầu tư nhận được là cổ tức bằng chứng khoán, nhận thưởng bằng chứng khoán, hoặc lợi tức ghi tăng vốn vẫn được kế thừa (như tại Thông tư số 111/2013/TT-BTC và Thông tư số 156/2013/TT-BTC).

Ngày 25/2/2021, Bộ Tài chính đã có công văn số 1914/BTC-TCT gửi lấy ý kiến rộng rãi đối với dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế và Nghị định số 126/2020/NĐ-CP. Toàn văn dự thảo thông tư cũng đang được đăng trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế.

Tuy nhiên, trách nhiệm kê khai, nộp thuế đã được chuyển từ cá nhân có thu nhập sang các tổ chức là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký, công ty quản lý quỹ nơi cá nhân ủy thác danh mục đầu tư hoặc tổ chức nơi cá nhân có vốn góp.

Theo các công ty chứng khoán, quy định mới tại Nghị định số 126/2020/NĐ-CP gây ra một số khó khăn cho công ty, khi tổ chức thực hiện. Nhất là, khi cổ tức, cổ phiếu nhận thưởng đã được gộp chung với cổ phiếu thông thường.

Hệ thống kỹ thuật của công ty chứng khoán chưa thể theo dõi chi tiết được số và thời điểm cổ tức, cổ phiếu nhận thưởng được chuyển nhượng trong trường hợp nhà đầu tư chuyển nhượng cổ tức, cổ phiếu nhận thưởng cùng với những cổ phiếu thông thường khác hoặc chuyển nhượng nhiều lần.

Các công ty chứng khoán cũng không thể thực hiện theo dõi, khấu trừ “thủ công” thu thuế thu nhập cá nhân của nhà đầu tư theo quy định này tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP. Mọi sai sót trong kê khai, nộp thuế sẽ dẫn đến tranh chấp với nhà đầu tư hoặc cơ quan thuế. Trong trường hợp này, những “phiền toái” về uy tín và vật chất cho các công ty chứng khoán là điều khó tránh khỏi.

Để có thêm thời gian cho các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại chuẩn bị cơ sở hạ tầng công nghệ hỗ trợ hạch toán, theo dõi riêng đối với khoản cổ tức bằng cổ phiếu, cổ phiếu thưởng vào một tiểu khoản riêng, Bộ Tài chính dự kiến hướng dẫn nhà đầu tư cá nhân tiếp tục thực hiện quy định về khai thuế, nộp thuế đối với thu nhập từ cổ tức bằng cổ phiếu, lợi tức ghi tăng vốn mà cá nhân nhận được tại Khoản 9 Điều 26 Thông tư số 111/2013/TT-BTC và Thông tư số 156/2013/TT-BTC trong vòng 12 tháng, kể từ ngày 5/12/2020.

Sau thời gian này, các công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nơi cá nhân mở tài khoản lưu ký, công ty quản lý quỹ nơi cá nhân ủy thác danh mục đầu tư hoặc doanh nghiệp nơi cá nhân có vốn góp trách nhiệm khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay cho nhà đầu tư chứng khoán, cá nhân góp vốn khi họ thực hiện chuyển nhượng chứng khoán là cổ tức, nhận thưởng hoặc hoặc vốn góp là phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn./.