SCMP: Trung Quốc muốn làm lại thỏa thuận thương mại với Mỹ sau chiến thắng của ông Biden

Việc ông Biden được dự báo thắng cử Tổng thống Mỹ sẽ thôi thúc Trung Quốc đàm phán lại thỏa thuận thương mại với Mỹ vì Bắc Kinh cho rằng thỏa thuận này “méo mó” và có lợi cho Washington, theo các cố vấn cho Chính phủ Trung Quốc.

Thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 được ký kết sau nhiều tháng đàm phán và 18 tháng thương chiến Mỹ-Trung. Theo thỏa thuận, Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa Mỹ nhưng không đề cập đến những thay đổi mang tính cấu trúc với mô hình kinh tế của Bắc Kinh.

Ngay cả vậy, các cố vấn chính phủ Trung Quốc coi thỏa thuận là phi thực tế và xem Joe Biden là một nhà lãnh đạo “có suy nghĩ đa phương và hợp lý” hơn Tổng thống đương nhiệm Donald Trump. Dù vậy, các cựu quan chức Mỹ tin gần như Biden sẽ không mang lại một thỏa thuận dễ dàng hơn cho Trung Quốc.

Shi Yinhong, Cố vấn của Hội đồng Nhà nước Trung Quốc, nói Bắc Kinh sẽ xem việc Biden đắc cử là cơ hội để giảm gánh nặng về mục tiêu nhập khẩu và giảm thuế với hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ.

“Ông Biden không sớm thì muộn sẽ tái đàm phán thỏa thuận thương mại bởi thỏa thuận hiện tại là phi thực tế. Tái đàm phán cũng là điều Trung Quốc mong muốn”, ông Shi cho biết, đồng thời nói thêm Bắc Kinh dự đoán Biden sẽ tìm cách yêu cầu Trung Quốc có thêm thay đổi mang tính cấu trúc trong cuộc đàm phán.

Trong bài phát biểu đầu tiên sau khi được nhiều hãng tin dự báo chiến thắng, Biden nói ông sẽ lập tức đảo ngược các quyết định của Trump về hiệp định biến đổi khí hậu Paris, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) – qua đó có thể mở ra cánh cửa hợp tác tốt hơn với Trung Quốc.

“Vốn là chính khách từng giữ nhiều vị trí quan trọng, Joe Biden có kinh nghiệm giải quyết các quan hệ quốc tế và hiểu chủ nghĩa đa phương. Ông ấy sẽ có quan điểm hợp lý hơn”, Wang Huiyao, Chủ tịch Trung tâm Trung Quốc và Toàn cầu hóa – một viện chính sách tại Bắc Kinh, nói.

Yu Wanli, chuyên gia về quan hệ Mỹ - Trung, tin Trung Quốc “chắc chắn” tìm cách tái đàm phán thỏa thuận giai đoạn 1 nhưng thừa nhận Biden sẽ dùng vấn đề này là lợi thế đàm phán để buộc Bắc Kinh nhượng bộ trong những vấn đề khác như bảo vệ tài sản trí tuệ.

“Có khả năng Trung Quốc cam kết tăng cường bảo vệ sở hữu trí tuệ của các công ty Mỹ và mở cửa thị trường tài chính của họ, nhưng Trung Quốc có thể không thỏa hiệp trong lĩnh vực như bảo vệ nhân quyền và quyền lao động”, ông Yi nói.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng mối quan hệ Mỹ-Trung vẫn sẽ tiếp tục căng thẳng trong ngắn hạn và Trung Quốc cũng muốn đàm phán lại thỏa thuận thương mại giai đoạn 1.

Stephen Olson, từng là nhà đàm phán thương mại thuộc Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) và là chuyên gia tại Viện Hinrich, cho rằng ông Biden có rất ít khoảng trống chính trị để đàm phán lại thỏa thuận thương mại theo hướng dễ dàng hơn cho Trung Quốc khi ông đã hứa cứng rắn hơn với Bắc Kinh trong chiến dịch tranh cử. Nếu không, điều đó sẽ xác nhận cho cáo buộc của ông Trump rằng ông Biden khá mềm mỏng với Trung Quốc.

Giới quan sát đang chờ xem liệu Trung Quốc có tiếp tục thực hiện thỏa thuận giai đoạn 1 khi Nhà Trắng đổi chủ. Trung Quốc đã tăng mua nông sản Mỹ nhưng vẫn chưa tiến gần mục tiêu đặt ra năm nay. Tính đến cuối tháng 9, Trung Quốc mới chỉ đạt 54% giá trị cần thực hiện và tính cả năm tỷ lệ này dự báo chỉ đạt 65%.

Trong khi đó, số liệu hải quan Trung Quốc công bố ngày 7/11 cho thấy trong tháng 10, thặng dư thương mại của Trung Quốc với Mỹ tăng 46,5% so với ngày Trump nhậm chức, phản ánh nỗ lực của ông trong việc giảm thâm thụt thương mại không hiệu quả.