Sau tăng trưởng mạnh năm 2022, thị trường ô tô Việt Nam 2023 có thể chỉ tăng 5%

Trong báo cáo về ngành ô tô, xe máy Việt Nam được Công ty Chứng khoán SSI cập nhật mới đây, SSI dự báo lượng ô tô bán ra trong năm 2023 chỉ tăng 5% so với năm 2022, vượt qua mốc 500.000 xe.

Nhìn lại năm 2022, SSI cho rằng, nhu cầu bị dồn nén từ khi bùng phát đại dịch COVID-19 và sự hỗ trợ từ Chính phủ là hai động lực chính thúc đẩy doanh số bán xe máy, ô tô trong năm qua.

Trong năm 2022, có khoảng 3 triệu xe máy đã được bán ra (tăng 20% so với cùng kỳ), nhưng vẫn thấp hơn mức trước COVID-19 (năm 2018 với 3,3 triệu xe và năm 2019 với 3,2 triệu xe).

Trong khi đó, thị trường ô tô Việt Nam năm 2022 đã có 404.635 xe (tăng 33% so với cùng kỳ) được bán ra từ các thành viên Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) và con số này vượt xa lượng xe bán ra hàng năm trước COVID-19.

Việc giảm 50% lệ phí trước bạ cho xe lắp ráp trong nước đã thúc đẩy nhu cầu trong 6 tháng đầu năm 2022. Ở chiều ngược lại, yếu tố cản trở sự phục hồi là tình trạng thiếu hụt nguyên liệu.

Năm 2022 là một năm khó khăn đối với các nhà sản xuất ô tô, vì họ không thể đảm bảo đủ lượng chip bán dẫn cho hoạt động sản xuất.

Xét về thương hiệu, ở lĩnh vực xe máy, thương hiệu Honda tiếp tục duy trì ở vị trí gần như độc quyền với 80% thị phần. Trong khi đó, thương hiệu ô tô Toyota tăng thị phần từ 17,5% lên 22% trong năm 2022, chiếm vị trí top 1, vượt qua Hyundai và Kia.

Xét về phân khúc xe, lượng xe du lịch tăng 48%, trong khi lượng xe thương mại và xe chuyên dụng không có tăng trưởng trong năm qua.

Cũng theo SSI, tiêu thụ xe nhập khẩu nguyên chiếc đang bắt kịp xe lắp ráp trong nước. Lượng xe nhập khẩu tăng 35% so với cùng kỳ trong năm 2022, trong khi xe lắp ráp trong nước tăng 31% so với cùng kỳ (theo VAMA).

Ô tô nhập khẩu chiếm một tỷ trọng đáng kể trong tổng lượng xe bán ra trong vài năm gần đây (khoảng 30-40%). Xu hướng gia tăng này là do hàng loạt thương hiệu mới gia nhập thị trường Việt Nam, đặc biệt là các thương hiệu Trung Quốc được bán với mức giá hấp dẫn.

SSI cho rằng, tiêu thụ xe nhập khẩu sẽ tăng nhờ lợi thế tỷ giá và một số xe nhập khẩu hiện có giá phải chăng hơn so với xe lắp ráp trong nước.

Hơn nữa, việc miễn thuế nhập khẩu (từ 50-70% xuống 0%) đối với ô tô nhập khẩu nguyên chiếc từ ASEAN được áp dụng từ năm 2018 tiếp tục được gia hạn thêm 5 năm từ 2023 đến 2027 (theo Nghị định 126/2022/NĐ-CP về Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN).

Hiện tại, mức thuế nhập khẩu đối với các nước ngoài ASEAN vẫn được giữ ở mức 50-70%.

Về triển vọng thị trường ô tô Việt Nam, SSI cho rằng, sau năm 2022 tăng trưởng mạnh mẽ, ước tính lượng xe bán ra năm 2023 chỉ tăng 5% với năm 2022, vượt qua mốc 500.000 xe.

Cùng với đó, tình trạng thiếu chip ô tô và gián đoạn chuỗi cung ứng khả năng sẽ không ảnh hưởng tới thị trường nửa cuối năm 2023.

Theo SSI, tình hình kinh tế khó khăn mang lại nhiều thách thức. Đó là khi điều kiện kinh tế xấu đi, tiêu thụ ô tô và giá bán ô tô tại các đại lý có thể không còn cao như trong năm 2022 do người tiêu dùng giảm thiểu chi tiêu trong thời kỳ suy thoái.

Bên cạnh đó, việc mua trả góp một phương tiện mới sẽ đắt đỏ và khó khăn hơn. Các hỗ trợ của Chính phủ (bao gồm cắt giảm lệ phí trước bạ và trì hoãn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt) đã kết thúc, do mức tiêu thụ đã trở lại mức trước COVID-19.

Chuyên gia ô tô Nguyễn Vĩnh Nam nhận định, năm 2023 tình hình tiêu thụ xe ô tô trong nước vẫn sẽ còn gặp nhiều khó khăn, người tiêu dùng khó tiếp cận khi giá bán các mẫu xe đã được điều chỉnh tăng hàng chục, hàng trăm triệu đồng do chi phí đầu vào.

Cụ thể, kể từ quý 4/2022, một số hãng xe đã điều chỉnh giá tăng theo định kỳ đầu năm, cũng như lãi suất vay mua ô tô chưa điều chỉnh giảm mà còn giữ ở mức cao, điều này sẽ gây khó khăn cho khách hàng mua ô tô trong năm tới.

Còn theo ông Phạm Thành Lê, quản trị viên của Diễn đàn Otofun, thị trường ô tô năm 2022 đã vượt qua con số của năm 2021. Đây là năm thứ hai liên tục thị trường tăng trưởng, kể từ khi bị giảm vì dịch COVID-19 vào năm 2020. Tuy nhiên, dự báo con số của năm 2023 có thể không được khả quan như vậy.

“Năm 2023, con số tiêu thụ có thể giảm, ở mức khoảng 400.000 xe hoặc thấp hơn”, ông Phạm Thành Lê nói.

Trong khi đó, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, giảng viên Học viện Tài chính, chuyên gia kinh tế cho biết, năm 2023, thị trường ô tô trong nước sẽ tiếp tục tăng trưởng, khoảng từ 7 - 8% so với năm 2022. Năm 2023, “room tín dụng” sẽ ở mức có thể nhỏ hơn mức tăng trưởng tín dụng của năm 2022 và nguồn vốn cho vay tiêu dùng sẽ được các ngân hàng chú trọng hơn; trong đó có việc cho vay để mua sắm ô tô nên sẽ kích thích được thị trường...

Theo nhận định của SSI, doanh nghiệp ô tô tăng sản xuất tại Việt Nam cũng sẽ giúp giảm giá bán xe.

Theo đó, nhà sản xuất lắp ráp ô tô THACO đã đàm phán thành công để lắp ráp trong nước một số mẫu xe của thương hiệu BMW (X3, X5, 3-Series, 5-Series), tạo áp lực lên các thương hiệu xe sang khác.

Ngoài ra, TC Motor, thương hiệu liên kết giữa Tập đoàn Thành Công và Hyundai Motor cũng đã khánh thành giai đoạn 1 của nhà máy thứ hai của họ tại Ninh Bình, dự kiến sẽ cung cấp 100.000 xe mỗi năm khi được hoàn thành vào năm 2025.

Đặc biệt, xe điện có tiềm năng tạo nên sự đột phá cho ngành ô tô tại Việt Nam.

Trong năm 2022, Audi và Mercedes-Benz đã chính thức công bố một số mẫu xe thuần điện dành cho phân khúc xe hạng sang, gồm SUV Audi e-tron quattro và sedan EQS thuần điện.

Ở phân khúc xe phổ thông, Hyundai và Kia đều giới thiệu các mẫu xe điện (IONIQ5 và EV6) tại Việt Nam.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, còn quá sớm để đánh giá tác động của xe điện tới ngành công nghiệp ô tô tại Việt Nam. Bởi các hãng xe mới bắt đầu thử nghiệm bán để đánh giá sự quan tâm của người tiêu dùng và Chính phủ trong việc chuyển sang loại xe này khi mà Việt Nam chưa có chiến lược phát triển hạ tầng trạm sạc cho xe điện. Hơn nữa, giá của các mẫu xe điện vẫn cao so với các mẫu xe chạy xăng.

Do đó, để tăng tỷ lệ điện khí hóa ngành ô tô, các chuyên gia trong ngành và SSI cho rằng, Chính phủ có thể xem xét chính sách thuế ưu đãi đối với xe điện; tăng thuế đối với ô tô chạy bằng năng lượng hóa thạch; và đầu tư vào hạ tầng trạm sạc./.