Sàn thương mại điện tử phải khai, nộp thuế thay hộ kinh doanh: Lộ trình nào phù hợp?

Thông tư số 40/2021/TT-BTC hướng dẫn về thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy định về việc sàn thương mại điện tử phải khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh trên sàn cũng như cung cấp nhiều thông tin tới cơ quan quản lý thu.

Quy định trách nhiệm của sàn kinh doanh thương mại điện tử, trong việc khai và nộp thuế thay mặt cho cá nhân kinh doanh qua sàn theo Thông tư số 40/2021/TT-BTC dự định đang khiến nhiều người trong cuộc khá bối rồi. Vậy, lộ trình và cách thức nào phù hợp để triển khai kế hoạch này?

Nhiều băn khoăn

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 40/2021/TT-BTC hướng dẫn về thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Thông tư có một số quy định về việc sàn thương mại điện tử phải khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh trên sàn cũng như cung cấp nhiều thông tin tới cơ quan quản lý thuế.

15 ngày sau khi Thông tư trên được ban hành, Tổng cục Thuế cùng Hiệp hội Thương mại điện tử (VECOM) tổ chức cuộc họp đầu tiên trao đổi về các quy định của Thông tư, cũng như lắng nghe ý kiến đóng góp của đại diện các sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) và các bên liên quan về việc triển khai thực hiện Thông tư này.

Tại cuộc họp này, ông Nguyễn Ngọc Dũng - Phó Chủ tịch VECOM cho hay đây là lần đầu tiên Hiệp hội và các hội viên được tiếp cận tới Thông tư này. Thông tư 40/2021/TT-BTC được ban hành có nhiều nội dung mới so với bản dự thảo đăng tải đầu tiên ngày 12/3/2021, nhưng ban soạn thảo chưa tổ chức lấy ý kiến của các bên liên quan và các đối tượng chịu sự tác động trực tiếp. "Do đó, một số quy định trong Thông tư chưa có tính khả thi cao và có thể gây ra nhiều tác động lớn đối với hoạt động kinh doanh của các sàn TMĐT cũng như hàng trăm nghìn cá nhân kinh doanh trên sàn", ông Nguyễn Ngọc Dũng nói.

Theo đại diện các sàn TMĐT, sàn giao dịch TMĐT không phải là đơn vị “trả thu nhập” mà chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ để kết nối người bán và người mua, giúp họ thực hiện giao dịch. Vì vậy không thuộc đối tượng có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định tại khoản 1, Điều 24 của Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Trong các trách nhiệm của sàn TMĐT theo quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP về TMĐT, không có trách nhiệm phải kê khai thay, nộp thuế thay cho người bán. Nghị định 52 cũng nêu rõ người bán trên sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm “thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật”.

Một trong những nội dung trong dự thảo Nghị định sửa đổi thay thế Nghị định 52 coi các mạng xã hội cung cấp dịch vụ bán hàng là sàn TMĐT, như vậy nếu theo Thông tư 40/2021/TT-BTC các mạng xã hội kể cả của các nhà cung cấp nước ngoài cũng phải kê khai và nộp thuế thay cho các cá nhân kinh doanh.

Các sàn TMĐT cũng nêu kiến nghị về việc khó khăn khi kê khai thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn khi họ có thể là cá nhân ở các địa phương khác nhau trên toàn quốc khi tham gia kinh doanh trên sàn. Theo Điều 45 Luật Quản lý thuế, cá nhân kinh doanh sẽ phải kê khai và nộp thuế tại cơ quan thuế nơi họ đặt địa điểm kinh doanh. Trong khi đó, các sàn TMĐT có thể có địa điểm kinh doanh ở tỉnh khác (thường là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh).

''Việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai thay và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ dẫn đến mâu thuẫn với quy định hiện hành trong trường hợp cá nhân kinh doanh có trụ sở tại tỉnh khác. Điều này cũng gây ra nhiều khó khăn, vướng mắc cho các sàn TMĐT và cá nhân kinh doanh trong việc chứng minh với cơ quan thuế về số thuế đã khấu trừ, nộp thay với cơ quan thuế tại địa phương'', VECOM nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, về lộ trình dự kiến triển khai, theo Thông tư là từ ngày 1/8 tới đây, VECOM đánh giá như vậy là quá vội vàng, không đủ thời gian để sàn TMĐT có thể kịp chuẩn bị hệ thống cho việc thu thập dữ liệu và báo cáo theo yêu cầu của cơ quan thuế.

Tiếp thu ý kiến đóng góp của VECOM trong cuộc gặp, lãnh đạo Tổng cục Thuế ghi nhận và giao Vụ Doanh nghiệp nhỏ và cá nhân cùng các bộ phận liên quan rà soát lộ trình triển khai dự kiến, lên kế hoạch hỗ trợ triển khai thử nghiệm tại một số sàn thương mại điện tử cũng như lấy ý kiến đóng góp của các bộ ngành liên quan, nếu cần thiết có thể điều chỉnh cho phù hợp.

Lộ trình 4 bước

Về các băn khoăn này, đại diện Tổng cục Thuế cho biết, để tạo điều kiện cho người nộp thuế, theo quy định của Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn, cá nhân kinh doanh phát sinh nghĩa vụ được tự kê khai nộp thuế hoặc ủy quyền cho cá nhân, tổ chức kê khai, nộp thuế thay. Do đó, Thông tư số 40/2021/TT-BTC đã có quy định nhằm hướng dẫn rõ hơn về thủ tục trong trường hợp các sàn TMĐT thực hiện kê khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh qua Sàn TMĐT theo ủy quyền hoặc thỏa thuận của cá nhân và theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng thời, để hỗ trợ cá nhân kinh doanh có thể kê khai đúng, đủ, kịp thời Thông tư đã quy định trách nhiệm các sàn TMĐT trong việc cung cấp thông tin.

Trên cơ sở đó, hệ thống cơ sở dữ liệu của ngành thuế sẽ hỗ trợ tra cứu thông tin tổng hợp doanh thu kinh doanh trên toàn quốc để cá nhân có thể tự thực hiện việc khai thuế, nộp thuế kịp thời, đầy đủ theo đúng quy định.

Tổng cục Thuế dự kiến lộ trình triển khai gồm 3 bước. Bước 1 (từ nay đến trước 01/8/2021): Tổng cục Thuế chủ trì phối hợp với Bộ Công Thương thực hiện khảo sát thực tế một số sàn TMĐT để xây dựng chuẩn dữ liệu; dự thảo chuẩn dữ liệu lấy ý kiến các sàn TMĐT.

Bước 2 (từ 1/8/2021 đến trước 1/10/2021): Tổng cục Thuế tổng hợp ý kiến phản hồi, hoàn thiện, trình các cấp có thẩm quyển ban hành chuẩn dữ liệu kết nối thông tin.

Bước 3 (từ 1/10/2021 đến trước 1/1/2022): Tổng cục Thuế và các sàn giao dịch TMĐT triển khai việc nâng cấp ứng dụng để đảm việc kết nối thông tin theo chuẩn định dạng bằng phương thức điện tử.

Bước 4 (từ 1/1/2022): Sàn TMĐT thực hiện việc kết nối thông tin với cơ quan thuế theo chuẩn dữ liệu bằng phương thức điện tử.