Rượu whisky Scotch 'đả bại' đại dịch Covid-19 ra sao?

Khi đại dịch xảy ra, quán bar, tiệm rượu khắp thế giới phải đóng cửa. Điều này ngay lập tức gây ra cú sốc với ngành công nghiệp sản xuất rượu whisky ở Scotland. Những nhà sản xuất rượu nổi danh này đã thích nghi ra sao với 'tình hình mới'??

Nhiều tháng trong thời gian đại dịch, lò chưng cất rượu whisky Tamdhu ở miền đông bắc Scotland vẫn lạc quan - dù nơi này vẫn đang phải lo đối phó với những khó khăn.

Tác động tiêu cực do Covid-19 gây ra đã gây tổn thất lớn cho các lò rượu. Giống như người lao động trên toàn Anh quốc, nhân viên của Tamdhu đã thích nghi với yêu cầu giãn cách xã hội và giờ đây thường xuyên khử trùng nơi làm việc, nhưng họ cũng phải lo đối phó với nguồn cung.

"Chúng tôi không có được số lượng thùng chứa với chất lượng như trước - là loại thùng rượu vang mà chúng tôi cần để tạo ra rượu whisky mang thương hiệu Tamdhu," Sandy McIntyre, người quản lý lò chưng cất rượu này cho biết. "Hồi tháng Ba, tháng Tư, chúng tôi tính là sẽ nhận được với số lượng thùng khá lớn. Nhưng mà việc giao hàng đã bị chậm trễ."

Thùng rượu gỗ cỡ lớn được sản xuất từ Tây Ban Nha và thường xuyên được chuyển tới từng đợt, mỗi đợt khoảng 80 thùng, sáu lần một năm.

Chúng khiến cho whisky đã chưng cất có được vị ngọt đặc trưng. Nhưng việc phong toả đã khiến việc vận chuyển thùng bị trì hoãn, cho nên Tamdhu rơi vào tình huống mà McIntyre gọi là 'một chút thắt cổ chai'.

Điều đó có nghĩa là trong khoảng một thập niên sắp tới, sẽ có những khoảng thời gian xảy ra tình trạng không có đủ rượu whisky đạt đủ độ tuổi để đem đi đóng chai.

Lượng rượu cũ còn trong kho nhiều khả năng sẽ được đưa ra để bù cho chỗ thiếu hụt, mà như thế có nghĩa là một số chai whisky Tamdhu dán nhãn là 12 năm tuổi nhưng trên thực tế có thể đã đạt gần 13 năm tuổi.

Đó là một ví dụ cho thấy hậu quả không thể lường trước mà đại dịch gây ra cho các nhà chưng cất rượu trong vài tháng qua.

Doanh số ở Hoa Kỳ cũng giảm sút do bị đánh mức thuế mới, 25%, theo lệnh của Tổng thống Trump. Rồi đến lượt tình trạng đóng cửa các quán bar, nhà hàng ở khắp nơi và doanh số ở các cửa hàng miễn thuế sụt giảm. Kết quả là, xuất khẩu rượu Scotch giảm 30%, theo Fraser Grieve, người phát ngôn của Hiệp hội Rượu Whisky Scotch.

Đây là con số đáng kể. Rượu whisky của Scotland chiếm 1/5 tổng lượng xuất khẩu trong mảng thực phẩm và thức uống của Anh Quốc. Và theo Grieve giải thích, thị trường nước ngoài là nguồn thu nhập khổng lồ cho các nhà làm rượu.

"Khi lượng hàng xuất khẩu giảm 30% mà xuất khẩu lại chiếm đến 90% lượng bán ra, thì đây là cú sốc lớn", ông nói.

Trong những lúc sóng gió, các nhà chưng cất rượu phải nghĩ lại họ cần làm gì, và cần làm điều đó như thế nào.

Rất nhiều nơi đã sản xuất cồn rửa tay và hiến tặng cho bệnh viện tại địa phương hoặc nhà dưỡng lão trong khi vẫn tiếp tục sản xuất rượu whisky.

Một số khác thì đem bán được nhiều hơn các thùng rượu hiếm và các loại mạch nha, vốn có thể đạt mức hàng ngàn bảng khi đem bán đấu giá.

Dù vậy, nói chung, bức tranh kinh tế vẫn còn ảm đạm. Làm sao để rượu whisky Scotch quay trở lại vị thế dẫn đầu?

McIntyre cho biết ông và nhóm đồng sự tại Tamdhu đã làm "khá tốt" việc bán hàng, doanh số có sụt giảm, nhưng chỉ giảm khoảng 8-10%. Là thương hiệu whisky thượng hạng và chỉ sản xuất quy mô nhỏ, họ có vị thế tốt hơn so với nhiều đối thủ cạnh tranh.

Giờ đây, họ đang lên kế hoạch trước nhiều tháng. Do phải hoạt động trong tình trạng thùng chứa rượu được nhập khẩu thất thường, họ phải có đủ thiết bị để ứng phó nếu xảy ra vấn đề về nguồn cung.

"Chúng tôi phải đảm bảo có đủ các thiết bị cần thiết như găng tay, khẩu trang", McIntyre cho biết, khi nói đến phần thiết bị bảo vệ cá nhân, còn gọi là PPE, vốn đã trở nên thiết yếu cho nhân viên y tế trong thời đại dịch.

Tamdhu giờ đây có số lượng tồn trữ khoảng một tháng cho các thiết bị như vậy để công nhân có đủ dụng cụ bảo hộ nhằm giữ gìn vệ sinh nhà máy chưng cất, một mức cao gấp đôi so với bình thường.

Trong khi đó, thói quen tiêu dùng thay đổi cũng có nghĩa là các nhà chưng cất phải suy nghĩ lại về một số dòng sản phẩm của họ. Chẳng hạn như Bacardi nhận thấy doanh số bán cho các quán bar, nhà hàng và khách sạn sụt mạnh, nhưng lại tăng ở mảng bán lẻ cho mọi người mua về uống ở nhà.

Điều này đặc biệt thấy rõ ở Hoa Kỳ, Niall Mitchell, theo giám đốc vận hành Anh Quốc của rượu Bacardi, công ty đang nắm một số thương hiệu rượu whisky Scotch như Aberfeldy, Dewar's và Macduff.

Ở đó, sản phẩm rượu whisky chai 1,75 lít rất phổ biến. "Chúng tôi đã làm việc rất, rất sát sao với các đơn vị cung ứng vỏ chai để đảm bảo là họ đáp ứng kịp thời nhu cầu của chúng tôi", ông nói.

Sandy McIntyre từ lò chưng cất rượu Tamdhu cũng để ý tới sự quan tâm ngày càng tăng của khách hàng từ Châu Á trong vài năm gần đây, và đồng tình rằng điều này sẽ giúp các lò chưng cất ứng phó với tình trạng sụt giảm doanh số bán rượu đóng chai do đại dịch.

Trong thực tế, doanh số bán buôn đã "tăng đến hai con số", ông nói. Đây là dấu hiệu cho thấy thị trường các loại rượu whisky đắt tiền vẫn tăng, thậm chí ngay cả trong những thời gian khó khăn này.

Nói chung, các nhà chưng cất rượu whisky có vẻ như đã vươn lên từ thách thức thời đại dịch.

"Ban đầu tôi thực sự lo lắng là có thể sẽ xảy ra tình trạng phải đóng cửa 100% đối với lượng hàng sản xuất trong năm nay nhằm phục vụ cho tương lai," Bowman nói. Điều này có nghĩa là trong khoảng một thập niên tới, sẽ có khoảng trống đáng kể đối với nguồn cung rượu Scotch đủ tuổi đóng chai.

Tuy nhiên, trong hầu hết trường hợp, các lò chưng cất vẫn có thể tiếp tục sản xuất trong năm nay, chỉ là với một chút chậm trễ và thời gian đóng cửa không đáng kể. Tamdhu là trường hợp điển hình: McIntyre dự đoán sản lượng của họ chỉ giảm sút 2% trong năm 2020.

Dù nhiều người sẽ tìm cách quên đi năm sóng gió này, nhưng có lẽ những người hâm mộ rượu whisky trong 10, 20 hay thậm chí 50 năm nữa sẽ nâng một ly "chưng cất năm 2020". Nhân loại rốt cuộc đã vượt qua đại dịch.