Rủi ro lớn nhất là bẫy tăng trưởng thấp

Cho dù gần đây mọi dự báo về tăng trưởng kinh tế Việt Nam đưa ra đều thấp hơn các dự báo trước đó, nhưng các tổ chức quốc tế vẫn bày tỏ sự tin tưởng vào triển vọng kinh tế Việt Nam khi nhìn thấy hiệu quả của cách thức chống dịch Covid-19 và nỗ lực phục hồ

Nỗ lực tăng trưởng vì việc làm

Vì ảnh hưởng nặng nề của Covid-19, tăng trưởng kinh tế 2 quý đầu năm rơi vào mức thấp nhất trong 3 thập niên qua. Tuy nhiên với tình hình dịch bệnh hiện nay, tăng trưởng cả năm nguy cơ chỉ đạt mức bằng nửa của quý II, thậm chí nếu không có giải pháp tốt thì không đạt được cả mức này. Nhiều dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam 2020 chỉ ở mức 2%, một số còn lo ngại khả năng tăng trưởng âm. Điều này cho thấy rõ khó khăn ngày càng khó khăn, ảnh hưởng đến kinh tế của dịch bệnh rất trầm trọng.

TS.Võ Trí Thành - thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cũng đã nói rằng “Nhưng với Việt Nam là một đất nước đang phát triển và luôn có mức độ tăng trưởng cao thì tăng trưởng ở mức 5% mới đảm bảo việc làm cho người lao động. Với các nước phát triển thì tăng trưởng âm liên tục trong 2 quý mới là rơi vào suy thoái. Với Việt Nam ở mức tăng trưởng thấp hiện nay đã là suy thoái với hàm ý việc làm ít đi kéo theo thu nhập và đời sống suy giảm”. Vì vậy theo các chuyên gia kinh tế trong nước, nỗ lực để đạt thêm từng con số tăng trưởng là vì việc làm, vì thu nhập, vì đời sống người dân, vì sự sống còn của DN.

Trong buổi họp báo công bố báo cáo thường niên về Việt Nam của Ngân hàng Thế giới mới đây, mặc dù ông Jacques Moriset - Chuyên gia kinh tế trưởng của WB vẫn bày tỏ tin tưởng vào triển vọng kinh tế của Việt Nam, nhưng theo ông rủi ro lớn nhất của Việt Nam là bẫy tăng trưởng thấp và cảnh báo Việt Nam cần cẩn trọng để tránh bẫy này. Trong một thế giới mà hiện nay có rất nhiều yếu tố bất định, mọi người sẽ tiêu dùng, chi tiêu nhiều hơn ít đi; hầu hết người Việt Nam đều ngại rủi ro bởi họ dự đoán cuộc sống sau này sẽ khó khăn hơn, Việt Nam có thể kẹt trong bẫy tăng trưởng như vậy.

Hãy nỗ lực để đạt được kết quả tốt nhất

Để tránh bẫy tăng trưởng thấp, và quay lại quỹ đạo tăng trưởng cao và bao trùm trước đó, chuyên gia kinh tế trưởng của WB đã đưa ra vài góp ý với Việt Nam. Trước hết là cần khuyến khích các hoạt động kinh tế để vẫn đảm bảo việc phát triển kinh tế - xã hội. Bên cạnh đó, cần thúc đẩy đầu tư công mạnh hơn và hiệu quả hơn; hỗ trợ DN và người dân nhiều hơn nữa nhưng cần hỗ trợ đúng đối tượng với chính sách hợp lý. “Việt Nam cần nhiều nguồn lực, nguồn lực để chống dịch và cả nguồn lực để hồi phục kinh tế. Một nguồn lực quan trọng đó là kinh tế tư nhân”, ông cho biết.

Đồng thời Việt Nam còn có hướng để mở rộng nguồn lực là tăng cường số hóa, công nghệ hóa. Gần đây Việt Nam đã có bước tiến nhanh về Chính phủ điện tử, thanh toán điện tử… Nhưng tập trung cho lĩnh vực này hơn nữa, vì nó tiết kiệm được tiền bạc, thời gian, công sức cho người dân, tạo thêm nguồn lực cho xã hội. Trước mắt và lâu dài thì kinh tế tư nhân vẫn động lực chính để tạo việc làm và phát triển kinh tế lâu dài, vì thế Chính phủ cần tiếp tục có những chính sách và giải pháp hiệu quả hơn để khu vực này phát triển.

Ý kiến của chuyên gia kinh tế trưởng WB cũng có nhiều điểm tương đồng với PGS.TS. Trần Đình Thiên - thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng. Khi nói về phục hồi kinh tế sau đại dịch, bên cạnh các giải pháp thúc đẩy đầu tư công, gói kích thích kinh tế mới và phát triển kinh tế tư nhân, TS.Trần Đình Thiên cũng nhấn mạnh đến kinh tế số và đổi mới, sáng tạo. Theo ông, Chính phủ nào biết cách tập trung vào nguồn nhân lực, đào tạo nhân lực nhiều hơn, tập trung khởi nghiệp sáng tạo nhiều hơn thì nước đó phát triển; quốc gia nào chuyển sang quản lý số nhanh hơn, hiệu quả hơn thì quốc gia đó sẽ thắng; Nước nào có nhiều trung tâm khởi nghiệp liên kết cơ sở hạ tầng thì lại càng phát triển.

Vị chuyên gia này cũng đưa ra thông điệp là cần tạo ra hệ thống DN mới, chứ không phải phục hồi các DN cũ. những DN khởi nghiệp sẽ giúp đổi máu cho nền kinh tế, tạo ra một lực lượng mới. Khi đó, một thời đại DN mới sẽ xuất hiện. Do đó, nền kinh tế đứng dậy sau Covid-19 sẽ được "thay máu" bởi những DN khởi nghiệp mới. Còn nếu chính sách đưa ra chỉ nhằm cứu những DN cũ, sau dịch vẫn là những cái cũ thôi.

Còn theo TS. Võ Trí Thành, “trong nguy có cơ. Hãy làm tốt nhất những gì có thể”. ủng hộ các chính sách của Chính phủ trong nỗ lực chống dịch và thúc đẩy tăng trưởng, nhưng theo TS.Võ Trí Thành, trong hoạch định chính sách, trong điều hành chính sách và cả trong thực thi thì quan trọng nhất, quyết định nhất là tinh thần thời chiến, quyết liệt, khẩn trương, là “tư duy lại, thiết kế lại và xây dựng lại” trong một thế giới đang đổi thay trong một tình hình đang đầy bất định. Đặc biệt việc sớm đưa ra gói hỗ trợ kích thích kinh tế thì “chúng ta sẽ đạt được kết quả tốt nhất có thể”.