Reuters: FDA phát hiện lỗi nghiêm trọng về kiểm soát chất lượng tại nhà máy sản xuất thuốc chữa COVID-19 cho Tổng thống Mỹ

Các thanh tra dược phẩm của Hoa Kỳ đã phát hiện ra các vấn đề nghiêm trọng về kiểm soát chất lượng tại một nhà máy dược phẩm của Eli Lilly and Co, nơi đang sản xuất một trong hai loại thuốc COVID-19 đầy hứa hẹn được Tổng thống Trump quảng cáo là thần dược chữa trị căn bệnh này,

Liệu pháp kháng thể Lilly hiện đang được thử nghiệm và vẫn chưa được các cơ quan quản lý dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt là an toàn và hiệu quả, cũng như một loại thuốc khác của hãng dược phẩm Regeneron Pharmaceuticals, đã được dùng để chữa bệnh COVID-19 cho Tổng thống Donald Trump thời gian qua.

Ngay sau khi được bác sĩ công bố có dấu hiệu khỏi bệnh, ông Trump, người cho rằng loại thuốc của Regeneron đã giúp ông tăng tốc độ hồi phục, kêu gọi rằng hai liệu pháp chữa bệnh cho ông cần phải 'lập tức có sẵn' cho trường hợp khẩn cấp. Điều này khiến các nhà khoa học và chuyên gia chính sách kỳ vọng rằng chính quyền Mỹ sắp cấp giấy phép sử dụng khẩn cấp (Emergency Use Authorization/EUA) cho loại thuốc này.

Sự hối thúc của ông Trump dường như là chiếc chìa khóa giúp ông có thêm nỗ lực trong việc thuyết phục cử tri rằng ông đã có câu trả lời cho đại dịch nguy hiểm đã lấy đi tính mạng của hơn 215.000 người Mỹ.

Nhưng những phát hiện tại cơ sở sản xuất Lilly của các thanh tra thuộc Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) có thể làm phức tạp thêm cho việc xin giấy phép sử dụng khẩn cấp (EUA) cho nhà sản xuất thuốc, hai nguồn tin và hai chuyên gia pháp lý độc lập nói với Reuters.

Luật pháp Hoa Kỳ thường yêu cầu các nhà sản xuất tuân thủ các tiêu chuẩn sản xuất ngặt nghèo trước khi họ có thể được cấp phép cho bất cứ loại thuốc nào.

Ba nguồn tin khi cung cấp thông tin cho Reuters đã yêu cầu được dấu tên phòng trường hợp họ bị trả thù.

Các thanh tra của FDA tới nhà máy Lilly ở Branchburg (New Jersey) vào tháng 11 năm ngoái đã phát hiện ra rằng dữ liệu về các quy trình sản xuất khác nhau của nhà máy đã bị xóa và chúng đã không được kiểm toán, theo tài liệu thanh tra của chính phủ Hoa Kỳ.

“Các dữ liệu liên quan tới sự cố kiểm tra chất lượng đã bị xóa và có dấu vết về việc đơn vị kiểm soát chất lượng không thực hiện các công việc kiểm toán cần thiết”, các thanh tra của FDA viết trong biên bản. Do các tài liệu thanh tra của chính phủ mà Reuters hiện đang có đã bị FDA biên tập lại rất nhiều nên không thể phát hiện thêm các bằng chứng cụ thể hơn.

Sau đợt kiểm tra vào tháng 11 năm ngoái, FDA đã phân loại vấn đề họ tìm ra ở mức độ 'vi phạm nghiêm trọng', và đưa ra một cảnh báo chính thức (Official Action Indicated/OAI).

Điều đó 'có nghĩa là các vi phạm đã ở mức độ đủ nghiêm trọng và có tác động đáng kể đến sức khỏe cộng đồng và cần phải có hành động khắc phục ngay lập tức', Patricia Zettler, cựu phó cố vấn trưởng tại FDA, hiện là giáo sư luật tại Đại học Bang Ohio, cho biết.

Trong một diễn tiến độc lập khác, Lilly cho biết hôm thứ Ba rằng họ đã tạm dừng thử nghiệm lâm sàng đối với thuốc COVID ở những bệnh nhân nhập viện với lý do 'hết sức thận trọng' trước mối lo ngại tiềm ẩn về an toàn.

Tuy vậy, công ty này đã không công bố thông tin cụ thể vấn đề thực sự là gì và từ chối cho biết thêm thông tin về việc này có thể ảnh hưởng thế nào đến yêu cầu cung cấp EUA của họ.

Trả lời câu hỏi của Reuters hôm thứ Hai về các các vấn đề liên quan tới quá trình sản xuất thuốc, Lilly xác nhận họ đã nhận được cảnh báo OAI nhưng từ chối cung cấp các chi tiết về điều gì đã thúc đẩy hành động của FDA.

Nhà sản xuất thuốc cho biết họ đã đưa ra một 'kế hoạch khắc phục toàn diện', bao gồm việc gia tăng thêm nhân viên tại địa điểm sản xuất và đang làm việc 'tích cực' để giải quyết tất cả các mối quan tâm được nêu ra trong quá trình thanh tra của FDA.

Lilly cũng cho biết việc xóa dữ liệu được FDA nêu ra không liên quan đến việc sản xuất thuốc.

"Những phát hiện này không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm hoặc sự an toàn của bệnh nhân, và đã được ghi trong một bản đánh giá chi tiết gửi tới FDA", tuyên bố của công ty cho biết. "Lilly tiếp tục cung cấp thông tin cập nhật cho FDA về tiến độ hoàn thành kế hoạch chi tiết của chúng tôi".

Nhà sản xuất thuốc từ chối cung cấp bản sao đánh giá mà họ đã gửi tới FDA.

Trong khi đó, cả FDA và Nhà Trắng đều từ chối bình luận trước các câu hỏi của Reuters.

Một trong những nguồn tin nói với Reuters rằng các nhân viên của Lilly đã phàn nàn về các vấn đề tại nhà máy, bao gồm không đủ nhân viên và hồ sơ giả mạo theo dõi xem liệu công nhân có tuân thủ các tiêu chuẩn sản xuất của FDA hay không.

Lilly cho biết FDA không đưa ra bất kỳ phát hiện nào về việc làm giả tại địa điểm này.

Trong tổng số 563 cuộc thanh tra được FDA kết luận trong năm tài chính 2019 trên toàn quốc, chỉ có rất ít các thanh tra dẫn đến việc đưa ra các cảnh báo OAI nghiêm trọng, theo dữ liệu của FDA và không có cơ sở nào khác của Lilly nhận được thông báo như vậy trong ít nhất 10 năm qua.

Hồ sơ của FDA cho thấy không có cơ sở nào của Regeneron nhận được cảnh báo OAI dựa trên các đợt kiểm tra tính đến cuối tháng 10/2019. Regeneron cho biết trong một tuyên bố rằng họ "tự hào" về nỗ lực của công ty trong việc tuân thủ các yêu cầu sản xuất, điều này "được phản ánh trong hồ sơ kiểm tra của FDA với các cơ sở của chúng tôi."

Điều thú vị hơn, Lilly đã không tiết lộ thông tin về các cuộc thanh tra của FDA trong hồ sơ của họ gửi tới Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ.

Các tòa án Hoa Kỳ, trong các trường hợp liên quan đến các công ty khác, đã phán quyết rằng thông tin đó có thể là quan trọng đối với các nhà đầu tư. Nhưng điều đó phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng trong các phát hiện của FDA, cũng như trong việc liệu công ty có sửa chữa được những thiếu sót hay không.

Trong tuyên bố của mình với Reuters, Lilly đã không trả lời câu hỏi về lý do tại sao thông tin về các cuộc kiểm tra đã không được tiết lộ?

Lời hứa và cạm bẫy

Tổng thống Donald Trump mới đây đã tập trung vào triển vọng cung cấp vắc-xin COVID-19 trước ngày diễn ra bầu cử Mỹ vào 3/11 tới. Nhưng dường như những nỗ lực này đang bị mất đà trước những nghi ngờ rằng khó có nhà sản xuất dược phẩm nào trong những tuần tới có đủ các bằng chứng an toàn và hiệu quả cho các loại thuốc chữa COVID-19 mà họ đang nỗ lực phát triển.

Trước áp lực đang gia tăng hiện nay để có những hành động nhanh chóng chống lại đại dịch, FDA có toàn quyền phê duyệt liệu pháp Lilly chữa COVID-19 để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp ngay cả khi các vấn đề phát hiện trong sản xuất chưa được hoàn toàn xử lý.

Mới đây, FDA đã bị một số nhà khoa học và chính trị gia chỉ trích vì đã ban hành EUA cho việc sử dụng thuốc chống sốt rét hydroxychloroquine và phương pháp dùng huyết tương điều trị dưỡng bệnh cho các bệnh nhân COVID-19, mặc dù có rất ít dữ liệu về các vấn đề mà loại thuốc thuốc này cũng như phương pháp điều trị bằng huyết tương có thể gây ra. Cơ quan này cuối cùng đã rút lại giấy phép đối với thuốc hydroxychloroquine nhưng vẫn giữ nguyên giấy phép cho huyết tương.

Nhà máy Lilly ở Branchburg chuyên sản xuất các loại thuốc được tiêm bằng ống tiêm hoặc truyền vào tĩnh mạch. Các chuyên gia dược phẩm cho biết do nguy cơ ô nhiễm, các phương pháp điều trị như vậy phức tạp hơn so với thuốc viên thông thường và đòi hỏi sự cảnh giác cao để đảm bảo chất lượng và an toàn.

Thuốc của Lilly, được gọi là LY-CoV555, là một bản sao của một loại kháng thể lấy ra từ một bệnh nhân đã phục hồi sau khi bị COVID-19. Được gọi là kháng thể đơn dòng, các phương pháp điều trị như vậy hoạt động dựa trên khả năng phát hiện và cô lập những virus xâm nhập từ bên ngoài, ngăn chặn sự lây nhiễm của chúng tới các tế bào khỏe mạnh.

Các nhà khoa học hàng đầu đã chỉ ra rằng thuốc kháng thể là một phương pháp đầy hứa hẹn để điều trị những người đã bị bệnh, và cũng để ngăn ngừa tạm thời sự lây nhiễm ở những người có nguy cơ cao mắc COVID-19, cho đến khi người ta tìm ra được một loại vắc-xin hữu hiệu.

Dữ liệu thử nghiệm lâm sàng của Lilly cho đến nay cho thấy liệu pháp của công ty dược phẩm này có thể giúp giảm thời gian nằm viện và số lần vào phòng cấp cứu cho các bệnh nhân COVID-19. Công ty đã yêu cầu các cơ quan quản lý của Hoa Kỳ phê duyệt việc sử dụng thuốc khẩn cấp cho những bệnh nhân có nguy cơ cao đã được chẩn đoán mắc COVID-19 từ mức độ nhẹ đến mức độ trung bình.

Thuốc kháng thể cho COVID-19 hiện có số lượng rất hạn chế, nhưng Lilly cho biết họ dự kiến ​​sẽ sản xuất khoảng một triệu liều thuốc điều trị vào cuối năm nay.

Chương trình của chính quyền ông Trump nhằm tăng tốc phát triển vắc-xin và liệu pháp chữa COVID-19, có tên là Operation Warp Speed, đã đạt được thỏa thuận trị giá 450 triệu USD với Regeneron bằng việc sản xuất và cung cấp 300.000 liều điều trị bằng phương pháp điều trị kháng thể có tên REGN-COV2.

Lilly tuy không đạt được thỏa thuận nào như vậy, nhưng chính phủ Mỹ cũng đã thể hiện mối quan tâm lớn đối với liệu pháp của công ty.

Đầu tháng này, các quan chức của Warp Speed ​​đã đến Branchburg để gặp gỡ các giám đốc điều hành của Lilly, theo hai nguồn tin khác nhau. Một nguồn tin cho biết trong số những người tham dự có giám đốc điều hành Lilly David Ricks và giám đốc khoa học Dan Skovronsky.

Một mối phức tạp tiềm ẩn là quan hệ trước đây giữa Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS) Alex Azar và Lilly, nơi ông từng giữ một vị trí quản lý cấp cao cho đến năm 2017. Nói chung, ông sẽ phải ký vào bản miễn trừ cho bất kỳ công ty nào đang tìm kiếm EUA được FDA cảnh báo về các vấn đề liên quan đến qui trình sản xuất. Nhưng bởi vì ông ta là cựu giám đốc điều hành của Lilly, việc Azar tham gia vào các cuộc thảo luận có thể gây ra xung đột lợi ích tiềm ẩn, các chuyên gia pháp lý cho biết.

Một phát ngôn viên của HHS cho biết Azar không bị cấm tham gia vào các cuộc thảo luận về các vấn đề sản xuất của Lilly hoặc yêu cầu EUA của công tuy này. Nhưng nữ phát ngôn viên này nói rằng trên thực tế, Azar đã giao quyền ủy quyền khẩn cấp của mình cho FDA.

Áp lực của tổng thống

Khi mua lại hãng dược ImClone Systems vào năm 2008, Lilly cũng đã mua lại địa điểm sản xuất ở New Jersey và trong mười năm sau đó, FDA đã kiểm tra cơ sở này nhiều lần và không tìm thấy vấn đề gì nghiêm trọng.

Điều đó đã thay đổi vào tháng 11 năm ngoái.

Hai thanh tra đã dành mười ngày tại cơ sở này, theo bản sao biên bản báo cáo của họ, được gọi là “bức thư 483”, hiện có trong tay của Reuters. Các thanh tra viên của FDA đã mô tả các vấn đề với “các biện pháp kiểm soát thích hợp đối với máy tính và hệ thống sản xuất”, đồng thời lưu ý rằng dữ liệu đã bị “xóa” và không được kiểm toán viên của công ty xem xét.

Sau đợt kiểm tra tháng 11/2019, FDA đã quay lại địa điểm Lilly để theo dõi và phát hiện thêm các vấn đề vào tháng 8 năm nay, đưa ra 'lá thư 483', theo nhật ký kiểm tra của FDA.

Trong số các vấn đề được phát hiện có việc Lilly không phải lúc nào cũng có các biện pháp kiểm soát phòng thí nghiệm thích hợp đối với các loại thuốc được sản xuất tại nhà máy, báo cáo kiểm tra tháng 11 cho biết. Ví dụ, một nguồn tin cho biết nhà máy đã không duy trì các hệ thống nhằm đảm bảo rằng loại thuốc chống đau nửa đầu phổ biến, Emgality, đáp ứng các tiêu chuẩn về hiệu quả và độ tinh khiết.

Nếu vấn đề vẫn chưa được khắc phục, thì FDA có thể báo cáo vấn đề bằng cách đưa ra một lá thư cảnh báo, đưa ra thời hạn để khắc phục các vấn đề. Cuối cùng, FDA có thể yêu cầu một công ty ngừng sản xuất một số loại thuốc tại cơ sở này.

Lilly cho biết họ chưa nhận được thư cảnh báo của FDA.

Trong khi đó, ông Trump đang thúc ép FDA nhanh chóng phê duyệt việc cho phép sử dụng các loại thuốc kháng thể bởi Tổng thống Mỹ, theo luật định, không có thẩm quyền ban hành giấy phép sử dụng khẩn cấp (Emergency Use Authorization/EUA).

Tuy nhiên, trong một video được phát đi vào tuần trước, ông Trum tuyên bố: "Tôi đã làm tất cả để có được giấy phép đó và công việc bây giờ chỉ là ký giấy phép".