RCEP: Kỳ vọng "vùng lánh nạn" cho nhiều doanh nghiệp Việt có xảy ra?

Nhiều doanh nghiệp đang rất kỳ vọng vào RCEP bởi sẽ tạo ra một thị trường khổng lồ, với 50% dân số thế giới; đặc biệt Trung Quốc, Ấn Độ chiếm 30% GDP toàn cầu...

Đó chính là chia sẻ của bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập – Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại Hội thảo Hiệp định RCEP - Tình hình đàm phán và những vấn đề doanh nghiệp cần quan tâm diễn ra ngày 23/5.

Đàm phán Hiệp định Đối tác Toàn diện Khu vực (RCEP) giữa ASEAN và 6 đối tác (là Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc và New Zealand) bắt đầu từ năm 2013 và hiện đang đi vào giai đoạn cuối. Khi hoàn tất, RCEP sẽ tạo ra một khu vực mậu dịch tự do rộng lớn, bao trùm nhiều đối tác xuất khẩu lớn của Việt Nam.

Đặc biệt, với sự tham gia của các đối tác là nguồn cung nguyên liệu lớn cho Việt Nam (như Trung Quốc, Hàn Quốc…), việc hài hòa quy tắc xuất xứ cùng các quy định tạo thuận lợi thương mại trong RCEP hứa hẹn sẽ tạo ra những chuỗi giá trị khu vực mới, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan trong RCEP.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang các doanh nghiệp Việt đang kỳ vọng lớn vào RCEP bởi sẽ tạo ra một thị trường khổng lồ, với 50% dân số thế giới; đặc biệt Trung Quốc, Ấn Độ chiếm 30% GDP toàn cầu, 28% tổng lượng thương mại của thế giới. Đặc biệt, các thị trường này không quá khó tính, nên Việt Nam có thể tận dụng thế mạnh để xuất khẩu nông sản nhiệt đới, thực phẩm chế biến.

Bà Trang cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam có thể kỳ vọng Hiệp định RCEP sẽ giúp ưu đãi thuế quan được cải thiện hơn nữa, quy tắc xuất xứ nội khối được hài hòa, dễ đáp ứng hơn. Bên cạnh đó, các quy trình về hải quan sẽ được thống nhất, tạo thuận lợi thương mại hay phải xây dựng các quy tắc chung để hạn chế, kiểm soát các hàng rào phi thuế quan cũng như giảm chi phí dưới tác động của mở cửa thị trường dịch vụ phục vụ sản xuất.

Tuy nhiên, bà Trang cho biết, hiện có nhiều doanh nghiệp vẫn quan ngại về hiệp định này do các thị trường trong RCEP có cơ cấu kinh tế khá tương đồng với Việt Nam. Nguy cơ xáo trộn, chuyển hướng thương mại, đặc biệt ở các thị trường mà các đối tác chưa có Hiệp định thương mại tự do (FTA) chéo.

Nhiều doanh nghiệp kỳ vọng RCEP sẽ là "vùng lánh nạn", nhưng theo bà Trang "không thể trông chờ vào RCEP để tránh xu hướng bảo hộ thương mại thế giới và cũng không thể trông vào RCEP để tận dụng cơ hội từ căng thẳng thương mại Mỹ – Trung".

Trong khi đó, đại diện Bộ Công Thương, bà Trịnh Thu Hiền cũng đánh giá những cơ hội mang lại từ hiệp định rất lớn. Dự kiến, khi hoàn tất, RCEP sẽ tạo ra một khu vực mậu dịch tự do rộng lớn, bao trùm nhiều đối tác xuất khẩu lớn của Việt Nam. Trung Quốc, Hàn Quốc….là một trong những đối tác cung cấp nguồn nguyên liệu lớn cho sản xuất công nghiệp, nông nghiệp tại Việt Nam.

Do đó, việc hài hòa quy tắc xuất xứ cùng các quy định tạo thuận lợi thương mại trong RCEP hứa hẹn sẽ tạo ra những chuỗi giá trị khu vực mới, hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các ưu đãi thuế quan trong RCEP...

Ông Phạm Tuấn Anh, thành viên đoàn đàm phán cho biết hiệp định đang đi vào giai đoạn cuối cùng, tiến hành tham vấn từ các doanh nghiệp. Vị này đánh giá RCEP với ưu đãi thuế quan lớn, quy tắc xuất xứ nội khối không quá khắt khe sẽ là cơ hội xuất khẩu lớn cho hàng Việt. Một số ngành như logistics, viễn thông… sẽ có tiến triển. Doanh nghiệp cũng sẽ "dự trữ" tốt trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ bao trùm và sự leo thang trong thương mại Mỹ – Trung.