Quy tắc đầu tư 60/40: Bí quyết giúp NĐT có thể 'giữ tiền', hạn chế rủi ro khi thị trường biến động

Trong cuộc khảo sát gần đây của Bloomberg MLIV Pulse cho thấy, hơn hai phần ba nhà đầu tư được hỏi vẫn coi quy tắc 60/40 là một chiến lược khả thi để mang lại lợi nhuận vượt qua lạm phát trong thập kỷ tới. Cuộc khảo sát bao gồm 1.056 chuyên gia đầu tư và nhà đầu tư cá nhân Mỹ.

Theo chiến lược này, tài sản sẽ được phân bổ 60% cho cổ phiếu và 40% cho trái phiếu. Đây là một danh mục đầu tư truyền thống có mức độ rủi ro vừa phải. Như vậy, khi cổ phiếu hoạt động kém hiệu quả, trái phiếu sẽ đóng vai trò bệ đỡ, hỗ trợ vì chúng thường có diễn biến trái chiều nhau.

Phân tích gần đây của Amy Arnott, chiến lược gia danh mục đầu tư của Morningstar cho thấy, các nhà đầu tư có tỷ lệ danh mục 60/40 nhận được lợi nhuận cao những nhà đầu tư có chiến lược phức tạp hơn. Kết quả này đúng khi so từng giai đoạn mỗi 3 năm từ giữa năm 2009 đến tháng 12/2021.

Mới đây, theo CNBC, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 của Mỹ tăng 0,1% so với tháng trước và tăng 8,3% so với năm ngoái. Nếu loại trừ biến động giá thực phẩm và năng lượng, CPI lõi tháng 8 của Mỹ tăng 0,6% so với tháng 7 và tăng 6,3% so với cùng kỳ năm 2021.

Giá năng lượng giảm 5% trong tháng, kéo theo chỉ số xăng dầu giảm 10,6%. Tuy nhiên, chỉ số lương thực tăng 0,8% trong tháng 8 và chi phí ăn ở, chiếm khoảng 1/3 tỷ trọng trong CPI, tăng 0,7% và tăng 6,2% so với một năm trước.

Dịch vụ chăm sóc y tế cũng tăng mạnh, thêm 0,8% trong tháng và 5,6% so với tháng 8/2021. Giá xe mới tăng 0,8% trong khi xe đã qua sử dụng giảm 0,1%.

Có thể thấy, điều kiện thị trường đã thay đổi: Lãi suất đang tăng và lạm phát ở Mỹ đạt mức cao nhất trong 40 năm. Dẫu thế, những người trung thành theo chiến lược trên bất chấp nhiều lời kêu ca về "cái chết của quy tắc 60/40" khi trái phiếu bị ảnh hưởng bởi đợt sụt giảm mạnh nhất trong nhiều thập kỷ, khiến thị trường chứng khoán đi xuống theo. Phản ứng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) với lạm phát tăng cao đã đè bẹp cả cổ phiếu và trái phiếu.

Thị trường chứng khoán Mỹ lao dốc trong phiên giao dịch 13/9 sau thông tin lạm phát tăng cao hơn dự báo. Hợp đồng tương lai chỉ số Dow Jones đã giảm gần 350 điểm, mặc dù trước đó tăng mạnh trong phiên.

Ngược dòng với chứng khoán, lợi tức trái phiếu kho bạc Mỹ lại bật cao với trái phiếu kỳ hạn 2 năm tăng 0,13 điểm phần trăm lên 3,704%.

Greg Whiteley, Giám đốc danh mục đầu tư tại DoubleLine Capital, cho biết: "Tôi có quan điểm tiêu cực về cả cổ phiếu và trái phiếu vì lãi suất sẽ tiếp tục tăng. Điều đó cũng cho thấy rằng trái phiếu kho bạc không phải là nơi tốt nhất để đầu tư ngay bây giờ nếu bạn lo ngại về cổ phiếu".

Thị trường tài chính đã bị ảnh hưởng nặng nề trong năm nay. Lạm phát tăng cao và khó giảm đang khiến Fed tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất nhiều thập kỷ qua. Điều này xóa sạch môi trường dễ sinh lời trong đại dịch, vốn đã thúc đẩy trái phiếu và cổ phiếu đạt đỉnh. Mặc dù chứng khoán tăng trong 4 tuần liên tiếp, nhưng dữ liệu kém nhiệt từ Trung Quốc đã đẩy chỉ số chứng khoán Mỹ tương lai giảm trong phiên giao dịch đầu đầu này.

Không ai dám chắc về kế hoạch của Fed. Điều này làm gia tăng thêm sự biến động giữa các loại tài sản và khiến nhà đầu tư khó kiếm tiền, dù sử dụng chiến lược nào. Tiền số - vốn từng được coi là hàng rào chống lạm phát, cũng đã giảm mạnh trong năm nay. Các nhà đầu tư quốc tế cũng bị ảnh hưởng bởi sự biến động dữ dội của tỷ giá.

Trong bối cảnh đó, khoảng một nửa nhà đầu tư cá nhân cho biết họ có nhiều khả năng sẽ giữ nguyên phần trái phiếu trong danh mục đầu tư 60/40 trong vòng 6 tháng tới. Hơn một nửa số người được hỏi cũng đồng ý rằng trái phiếu kho bạc là tài sản không rủi ro tốt nhất trong phân bổ thu nhập cố định của họ vào 6 tháng tới.

Theo Steve Chiavaron, Giám đốc danh mục đầu tư của Federated Hermes: “Những giả thuyết bác bỏ quy tắc 60/40 là vô nghĩa. Khi thị trường uptrend, có một đợt tăng trưởng mạnh như năm ngoái, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm cũng tăng cao. Vì vậy, trái phiếu vẫn giữ nguyên những đặc điểm như một cầu thủ phòng ngự”.

Lisa Hornby, người đứng đầu mảng thu nhập cố định tại Schroders cho rằng: “Thu nhập cố định sẽ luôn có chỗ đứng trong danh mục đầu tư của bạn vì khi lạm phát, chúng thực sự tạo ra thu nhập. Hiện nay, Mỹ đang chuyển sang giai đoạn tăng trưởng chậm hơn. Điều này sẽ hỗ trợ nhiều cho trái phiếu”.

Cuộc khảo sát của Bloomberg MLIV Pulse cũng chỉ ra rằng, nếu có thể thay thế trái phiếu bằng một tài sản khác, các nhà đầu tư sẽ không chuyển sang tiền số. 6% nhà đầu tư chuyên nghiệp và cá nhân sẽ lựa chọn bất động sản. Một số người khác lựa chọn tiền mặt, chứng chỉ tiền gửi hoặc cổ phiếu nhận cổ tức. Không quá nhiều người chọn vàng để thay thế cho cổ phiếu và trái phiếu, bất chấp các căng thẳng địa chính trị trong thời gian gần đây.

Theo giám đốc đầu tư của Nuveen – Saira Malik: “Các tài sản khác như cổ phần, bất động sản hay cho vay cá nhân có thể sẽ là một lựa chọn có lợi cho danh mục đầu tư của bạn, giúp danh mục đầu tư và các nguồn lợi nhuận của bạn đa dạng hơn”.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ nên làm gì?

Không hoảng loạn

Tuy những lo ngại trên đều chính đáng, chúng không đồng nghĩa với việc phân bổ danh mục 60/40 ngay lập tức trở nên sai lầm.

Christine Benz, trưởng bộ phận tài chính cá nhân tại Morningstar nhận xét: "60/40 không phải là điểm xuất phát tồi. Ý kiến rằng chiến lược 60/40 đã chết chỉ là lối ngụy biện mà một số công ty đầu tư dùng để quảng bá các chiến lược khác, thường là phức tạp và tốn kém hơn".

Nếu muốn tự mình xây dựng chiến thuật để chinh chiến trên thị trường, bạn cần vạch rõ mục tiêu. Tỷ lệ phân bổ cổ phiếu/trái phiếu phù hợp cho một người sẽ nghỉ hưu sau 5 năm và một người sau 30 năm khác hẳn nhau.

Ngay cả trong giai đoạn danh mục 60/40 rất thịnh hành, các cố vấn tài chính sẽ không gợi ý một người đến tuổi sắp về hưu phân bổ phần lớn tiền vào cổ phiếu. Ngược lại, một thanh niên 20 tuổi sẽ được khuyên đổ nhiều tiền hơn vào cổ phiếu tăng trưởng.

Cần lưu ý rằng danh mục đầu tư cân bằng không được thiết kế để tạo ra lợi nhuận cao nhất có thể. Bạn có lẽ sẽ không bao giờ thu được lợi nhuận vượt trội thị trường theo kiểu quỹ tập trung vào cổ phiếu tăng trưởng của Cathie Wood giành được năm 2020.

Mục đích của danh mục 60/40 là bảo toàn vốn, cung cấp sự đa dạng và bảo vệ trong thời gian khó khăn, cùng với lợi nhuận chấp nhận được.

Kỳ vọng hợp lý

Dữ liệu của Vanguard cho thấy kiểu phân bổ 60/40 tạo ra tỷ suất sinh lời trung bình mỗi năm là 9,1% trong giai đoạn 1926-2020. Nhưng gần đây, JPMorgan Asset Management ước tính rằng danh mục kiểu này sẽ chỉ mang lại tỷ suất lợi nhuận 3,7% trong thập kỷ tiếp theo.

Lợi suất trái phiếu đã bắt đầu tăng trở lại, nhưng với lãi suất tại các nền kinh tế phát triển nằm ở mức thấp kỷ lục, lợi nhuận cao từ các tài sản an toàn đã trở thành dĩ vãng.

Điều này là đúng đối với cả dân chuyên nghiệp. Các quỹ đầu cơ ngày càng tung ra nhiều sản phẩm mới lạ - từ công cụ phái sinh phức tạp cho đến danh mục các bài hát xưa – nhưng lợi nhuận vẫn chỉ làng nhàng và đi kèm với phí cao.

Simon Doyle, trưởng bộ phận chứng khoán có thu nhập cố định tại Schroders Australia nhận xét: "Thị trường bây giờ không có nhiều tài sản rẻ bị định giá sai lệch".

Cổ phiếu tăng trưởng không phải câu trả lời duy nhất

Trong bối cảnh lợi suất trái phiếu tuột dốc, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ đã phân bổ thêm tỷ trọng trong danh mục cho cổ phiếu vì bị thu hút bởi tiềm năng tăng trưởng cao. Tuy xét về dài hạn, cổ phiếu đã đánh bại trái phiếu trong quá khứ, nhưng điều này không phải lúc nào cũng đúng. Sau vụ nổ bong bóng công nghệ năm 2000, cổ phiếu đứng lép vế trong suốt một thập niên.

Biến động ngắn hạn thường cực đoan đối với thị trường cổ phiếu hơn là trái phiếu. Điều này có nghĩa là bạn cần kỷ luật để tránh mắc sai lầm kinh điển là bán tháo khi hoảng loạn, nhưng cũng cần thực tế về thời hạn đầu tư.

Nhà đầu tư trong độ tuổi 20 hay 30 có nhiều thời gian để phục hồi qua bất kỳ đợt suy giảm nào của thị trường, nhưng giữ vững tay chèo là điều khó khăn hơn nhiều đối với những người sắp nghỉ hưu.

Một trong những giải pháp dành cho nhà đầu tư là không chỉ trông đợi vào tăng trưởng giá.

Mark Luschini, Giám đốc đầu tư tại Janney Montgomery Scott, nhận thấy xu hướng khách hàng bổ sung thêm nhiều cổ phiếu trả cổ tức hơn vào danh mục đầu tư để bù lại phần thu nhập sụt giảm từ trái phiếu chất lượng cao.

Đừng chỉ chọn tài sản nhàm chán

Anthony Doyle, chuyên gia đầu tư chéo tại Fidelity International nhận định: "Sở hữu tài sản phòng thủ như trái phiếu chính phủ vẫn có ý nghĩa lớn. Nhưng đó là để bạn chấp nhận thêm rủi ro trong phần còn lại của danh mục".

Simon Doyle, trưởng bộ phận chứng khoán có thu nhập cố định tại Schroders Australia đang tập trung vào việc mở rộng ra các tài sản nằm giữa cổ phiếu và trái phiếu.

Điều này có nghĩa là tăng tỷ trọng danh mục cho nợ doanh nghiệp, nợ thị trường mới nổi, nợ bất động sản thương mại. "Chúng không rủi ro bằng cổ phiếu nhưng dĩ nhiên là rủi ro hơn trái phiếu chính phủ".

Một trong những chủ đề gây tranh cãi nhiều nhất là liệu tiền mã hóa như bitcoin hay ether có thể – hay có nên – trở thành một phần của danh mục đầu tư cân bằng hay không. Những người ủng hộ lập luận rằng giá bitcoin không tương quan với các tài sản khác và do đó có thể là công cụ phòng ngừa tốt. Phe hoài nghi thì ví tiền mã hóa như đánh bạc và cảnh báo nhà đầu tư có thể mất trắng.

Các chuyên gia Phố Wall thì ủng hộ kiểu "nước đôi", có nghĩa là chỉ phân bổ một tỷ trọng nhỏ của danh mục sang cho tiền mã hóa. Ví dụ, chuyên gia của JPMorgan chỉ ra rằng tỷ trọng 1% có thể tăng cường lợi nhuận mà không mang đến quá nhiều rủi ro.