Quý IV không tươi sáng, tổng lợi nhuận ròng công ty niêm yết ước giảm 30%

Theo Báo cáo chiến lược thị trường của Chứng khoán VNDirect, tổng lợi nhuận ròng quý 4 của các công ty niêm yết trên 3 sàn giảm 30,4% so cùng kỳ, mức giảm lớn nhất kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát.

Tăng trưởng lợi nhuận ròng Q4/22 đáng thất vọng

Theo ước tính của VNDirect, tổng lợi nhuận (LN) ròng Q4/22 của các công ty niêm yết trên 3 sàn (HOSE, HNX, UPCOM) giảm 30,4%, mức giảm lớn nhất kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát. Kết quả đáng thất vọng trong Q4/22 đã kéo tăng trưởng LN ròng của thị trường năm 2022 xuống chỉ còn 7,1%, thấp hơn nhiều so với dự báo của VNDirect là 16,7% svck cho cả năm. Trong số 64 trong coverage của VNDirect đã công bố KQKD năm 2022, 36% theo sát dự phóng trong khi 12% vượt dự báo và 52% không đạt kì vọng.

Khó khăn tiếp nối với các doanh nghiệp Thép, Thực phẩm và Chứng khoán LN ròng Q4/22 của các nhà sản xuất thép niêm yết giảm sâu 155,6% do (1) suy giảm sản lượng tiêu thụ và (2) biên LN gộp giảm 1,8 điểm % so với Q3/22. Ngành Thực phẩm kéo dài xu hướng giảm với LN ròng Q2/Q3/Q4 năm 2022 giảm 7,7%/13,8%/80,7%. LN ròng Q4/22 của ngành Thực phẩm giảm mạnh là do MSN ghi nhận LN ròng Q4/22 giảm 93,1% khi ghi nhận khoản thu nhập bất thường đáng kể (~5.700 tỷ đồng) trong Q4/21. Các công ty chứng khoán tiếp tục ghi nhận LN ròng sụt giảm mạnh 96,6% trong Q4/22 do thanh khoản thị trường chứng khoán giảm 58,4%. Các công ty Thép, Sản xuất thực phẩm và chứng khoán cùng nhau làm tăng trưởng LN toàn thị trường giảm 24,8 điểm % trong Q4/22.

Ngân hàng và Dịch vụ Tiện ích là điểm sáng LN ròng các ngân hàng niêm yết Q4/22 tăng 23,2%, nhờ đóng góp của VCB (+53,9%) và BID (+88,8%) do giảm chi phí dự phòng. Ngành Dịch vụ Tiện ích ghi nhận mức tăng trưởng LN ròng cao nhất toàn thị trường trong Q4/22 (+30,4%), xấp xỉ mức tăng Q3/22 nhưng giảm mạnh so với đỉnh tăng trưởng trong Q2/22 (+88,7%). GAS là động lực chính, đóng góp 34,2 điểm % vào tăng trưởng LN ròng Q4/22 của ngành Tiện ích. Ngân hàng và Tiện ích cùng nhau đóng góp 7,6 điểm % vào tăng trưởng LN ròng Q4/22 của thị trường. Bất chấp thời điểm khó khăn, LN Q4/22 của các DN BĐS vẫn tăng 0,9% svck nhờ VIC (Q4/22: 1.559 tỷ đồng so với Q4/21: -5.964 tỷ đồng) và VRE (+549%).

Biên LN gộp cải thiện, tỷ lệ đòn bẩy giảm Biên LN gộp thị trường (không bao gồm ngân hàng) Q4/22 tăng nhẹ 0,1 điểm % so với quý trước, lần đầu tiên kể từ Q3/21 với sự cải thiện lớn nhất đến từ ngành Dịch vụ tiện ích (+3,6 điểm %), Bất động sản (+2,8 điểm %) và Dầu khí (+2,5 điểm %). Tỷ lệ đòn bẩy của thị trường (không bao gồm ngân hàng) tiếp tục kéo dài xu hướng giảm kể từ Q1/22, là kết quả của việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp và nhu cầu huy động vốn yếu do các doanh nghiệp có xu hướng trì hoãn việc mở rộng kinh doanh. Lãi suất cao cũng làm tăng chi phí vốn vay trung bình trên thị trường từ 5,8% lên 5,9% trong Q4/22.

Quý IV không tươi sáng, tổng lợi nhuận ròng công ty niêm yết ước giảm 30%

VN30 vững vàng trước sóng gió

LN ròng Q4/22 của VN30 giảm 11,5%, tốt hơn so với của nhóm vốn hóa lớn (-18,4%).

Lợi nhuận của nhóm vốn hóa lớn sụt giảm nhiều hơn so với VN30 trong Q4/22 chủ yếu là do BSR (-44,2%), DPM (-30,2%) và DGC (-20,8%). LN ròng Q4/22 của nhóm vốn hóa vừa và nhỏ giảm mạnh lần lượt 64,8% và 83,3% do nhu cầu xuất khẩu yếu, biên LN sụt giảm và lỗ tỷ giá.

LN ròng của VN30 tăng 4,9% trong năm 2022

16 doanh nghiệp trong VN30 có tăng trưởng LN ròng dương trong năm 2022, dẫn đầu là VRE (108%), BID (72%) và GAS (70%). VRE đã hoạt động bình thường trở lại trong năm 2022 so với việc đóng cửa/giãn cách xã hội vào năm 2021 do sự bùng phát của Covid-19. BID ghi nhận mức tăng trưởng LN ròng mạnh mẽ trong năm 2022 nhờ giảm bớt chi phí trích lập dự phòng trong khi vẫn có mức tăng trưởng thu nhập lãi thuần vững chắc. GAS đã ghi nhận (1) sản lượng tiêu thụ khí khô tăng 7,8% svck trong năm 2022 nhờ huy động điện khí phục hồi sau đại dịch và (2) giá khí bùng nổ (giá dầu FO của Singapore: +30%). Đáng chú ý, VIC ghi nhận LN ròng trong năm 2022 là 8.352 tỷ đồng so với lỗ ròng 2.771 tỷ đồng trong năm 2021.

Ở chiều ngược lại, năm 2022, LN ròng của HPG giảm mạnh 75% chủ yếu do (1) than coke đầu vào tăng gần 140% trong năm 2022 và (2) sản lượng tiêu thụ giảm 6,5% svck trong bối cảnh thị trường BĐS gặp nhiều thách thức. MSN (-58%) ghi nhận LN ròng ở mức cao trong năm 2021 (8.563 tỷ đồng) nhờ khoản thu nhập bất thường lớn (~5.700 tỷ đồng). PLX (-48%) phải tăng tỷ trọng nguồn nhập khẩu để đảm bảo xăng dầu cho thị trường trong nước 9T22 trong bối cảnh thị trường xăng dầu thế giới không thuận lợi và chi phí kinh doanh xăng dầu tăng cao.

Đáng chú ý, VJC ghi nhận khoản lỗ 2.172 tỷ đồng trong năm 2022 (2021: +95 tỷ đồng) do (1) không ghi nhận lợi nhuận từ Bán và Cho thuê lại; cũng như các khoản thu nhập tài chính khác như năm 2021 và (2) giá nguyên liệu tăng cao.

Biên LN gộp của thị trường kết thúc xu hướng giảm trong Q4/22

Dựa trên ước tính của chúng tôi, tỷ suất LN gộp của thị trường (không bao gồm ngân hàng) trong Q4/22 đã tăng lên 15,6% từ mức 15,5% trong Q3/22. Nhóm các ngành có biên LN gộp tăng cao nhất so với Q3/22 bao gồm: Tiện ích, Bất động sản, Bán lẻ và Dầu khí.

Chi phí vốn vay tăng trong khi đòn bảy tài chính giảm nhẹ

Tỷ lệ đòn bẩy tài chính toàn thị trường (không bao gồm ngân hàng) đã kéo dài xu hướng giảm kể từ Q1/22 là kết quả của việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp và nhu cầu huy động vốn yếu do các doanh nghiệp có xu hướng trì hoãn việc mở rộng kinh doanh. Lãi suất cao cũng làm tăng chi phí vốn vay trung bình trên thị trường từ 5,8% lên 5,9% trong Q4/22.