Quan trọng nhất: Kỳ vọng lợi nhuận cổ phiếu nên là bao nhiêu?

Đây được xem là yếu tố quan trọng nhất khi bạn tham gia thị trường chứng khoán. Bởi vì kỳ vọng lợi nhuận cổ phiếu ảnh hưởng quyết định đến hành vi của nhà đầu tư. Có một quy luật mà chúng ta ai cùng biết. Đó là kỳ vọng càng cao thì rủi ro càng lớn. Dường như nhà đầu tư đang đặt mức lợi nhuận mục tiêu quá lớn. Do vậy, nó kích thích nhà đầu tư theo đuổi các cổ phiếu đầy rủi ro. Hậu quả là cháy tài khoản có thể xem như một hiện tượng không quá hiếm.

Tỷ lệ lợi nhuận đầu cổ phiếu bình quân

Đầu tiên, chúng ta sẽ tham khảo tỷ lệ lợi nhuận trên thị trường Mỹ. Sau đó thực hiện so sánh và chỉ ra mức lợi nhuận mà bạn nên kỳ vọng. Sở dĩ chúng ta lấy từ thị trường Mỹ là do các thống kê của họ đầy đủ, chính xác. Đó là điều mà thị trường trong nước còn chưa làm được.

Lợi nhuận đầu tư cổ phiếu thị trường Mỹ

Đối với thị trường Mỹ, người ta tính ra tỷ lệ lợi nhuận bình quân hàng năm khoảng 10%. Đây là tỷ lệ bình quân từ năm 1926. Tất nhiên, thị trường chứng khoán thường biến động mạnh. Nghĩa là mức này có thể giao động từ lợi nhuận rất cao cho tới lỗ lớn.

So sánh mức biến động giữa hai thị trường

Chúng ta sẽ so sánh giữa chỉ số Dow Jones và VN-Index. Qua đó thấy rằng chứng khoán Việt Nam biến động mạnh hơn nhiều. Bạn sẽ cùng xem xét các giai đoạn biến động mạnh nhất của hai chỉ số này trong vòng 5 năm qua.

Chênh lệch biến động khá lớn

Trước hết là với chỉ số Dow Jones. Chỉ số này lần giảm điểm mạnh nhất là vào khoảng đầu tháng 2 năm 2020. Đợt giảm kéo dài đến giữa tháng 3 cùng năm. Khi đó, Dow Jones mất khoảng 35%. Ở gần như cùng thời gian này, VN-Index mất khoảng 30%. Nghĩa là mất ít hơn Dow Jones 5%.

Từ đáy của tháng 3 năm 2020, Dow Jones đạt đỉnh cao nhất 5 năm qua vào đầu tháng 11 năm 2021. Ở thời điểm đó, Dow Jones tăng 87% so với đáy. VN-Index đạt đỉnh vào đầu tháng 1 năm 2022. Nhưng với tốc độ khoảng 120%. Nghĩa là tăng hơn so với Dow Jones khoảng 33%.

Từ đỉnh của 5 năm, Dow Jones một lần nữa chạm đáy vào cuối tháng 9 năm 2022. Mặc dù vậy, nó cũng chỉ mất 21%. Nhưng khi VN-Index chạm đáy một lần nữa vào đầu tháng 11 năm 2022, nó mất tới khoảng 38%.

Biến động mạnh hơn có ý nghĩa gì?

Nó có ý nghĩa một số lượng nhà đầu tư nào đó nhanh chóng giàu lên. Nhưng có thể họ cũng nhanh chóng trắng tay. Khi quy mô thị trường và cả số lượng nhà đầu tư tăng lên, nó còn có ý nghĩa là nhiều nhà đầu tư hơn trắng tay.

Khó tránh sự cám dỗ?

Thường thì có vẻ nhiều nhà đầu tư bị kích thích mạnh bởi nhân đôi, hay nhân ba tài khoản. Sẽ bị kích thích mạnh hơn nhiều đối với những nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Tôi thường quan sát và lấy ví dụ về nhóm do Nguyễn Mạnh Tuấn, hay thường gọi là Tuấn A7. Không chỉ vậy, nhóm này còn kèm theo ước mơ về biệt phủ, xe sang, … Chủ yếu họ hô hào đầu tư vào cổ phiếu L14, DIG, và CEO.

Nếu so sánh, có vẻ nhóm A7 hoạt động mạnh hơn cả. Vì dường như dưới A7, còn có một đội ngũ “đệ tử” và “học trò” đông đảo. Họ cũng hô hào mạnh không kém.

Một phần, ở thời điểm hiện tại, nghĩa là cuối năm 2022, “tổ lái” nói chung và A7 đang chịu áp lực nặng. Thực tế chẳng thấy lợi nhuận hay “nghìn tỷ” đâu. Chúng ta biết rằng A7 là thành viên HĐQT của Công ty L14. Người ta chỉ thấy công ty này khả năng cao sẽ tiếp tục lỗ nặng trong Quý IV năm 2022 vì đầu tư cổ phiếu.

Sự cám dỗ nêu trên có vẻ thu hút sự chú ý và tham gia của nhiều nhà đầu tư. Và không ít trường hợp, nhà đầu tư rơi vào trạng thái cờ bạc trong chứng khoán.

Đặt kỳ vọng lợi nhuận cổ phiếu thực tế hơn

Phần này là để giúp nhà đầu tư đặt kỳ vọng lợi nhuận cổ phiếu sát với thực tế. Sẽ hữu ích hơn với các bạn mới tham gia thị trường, và chưa có nhiều kinh nghiệm.

Nếu nói về cả trình độ và nguồn lực, khó ai có thể sánh được với các quỹ đầu tư nước ngoài.

Theo Cafef, năm 2021 được xem là bùng nổ của thị trường chứng khoán Việt Nam. Chỉ số VN-Index tăng 36%. Đây là mức nằm trong 10 thị trường tăng mạnh nhất thế giới. Quỹ ngoại có hiệu suất dẫn đầu là Diamond ETF, với tỷ lệ 68%. Tất nhiên, tỷ lệ này thấp hơn lợi nhuận theo cách hiểu thông thường. Nhưng nó không lớn đến mức nhân đôi, nhân ba. Tương tự, còn xa mới đến mức “chỉ từ trăm triệu là có tiền tỷ” như một số người vẫn hô hào.

Nguồn lực và công nghệ được thể hiện rõ nhất trong những giai đoạn thị trường khó khăn. Dường như họ có cả phương án giữ và đẩy giá cổ phiếu tăng. Bạn tham khảo trong bài viết về thao túng chứng khoán. Đây là điều mà có vẻ không một nhà đầu tư cá nhân nào thực hiện được.

Kỳ vọng nên là bao nhiêu?

Đầu tiên, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 năm của các ngân hàng hiện khoảng 8%. Hiển nhiên, đầu tư chứng khoán rủi ro cao hơn. Vì vậy, kỳ vọng lợi nhuận phổ biến cũng cao hơn.

Bạn cũng đã biết mức lợi nhuận bình quân trên thị trường Mỹ là 10%. Đồng thời, trên tạp chí điện tử vnexpress, ông Phạm Thiên Quang, Giám đốc khối Dịch vụ Đầu tư & Quản lý Tài sản, Công ty Chứng khoán VNDirect có vẻ cũng đồng quan điểm. Ông cho rằng lợi nhuận đầu tư từ 15% đến 20% không khả thi đối với những người mới tham gia thị trường.

Một nhà đầu tư với kiến thức và kinh nghiệm có thể kỳ vọng cao hơn. Tuy nhiên, thường ở các tài liệu quốc tế, mức này cũng chỉ nên ở trên dưới 30%. Một số không nhiều nhà đầu tư có thể tạo lợi nhuận đến 50% mỗi năm. Rất ít nhà đầu tư xuất sắc đạt trên mức này.

Tại sao bạn nên đặt kỳ vọng hợp lý?

Điều này đã được đề cập ngay phần giới thiệu. Lợi nhuận kỳ vọng ảnh hưởng quyết định đến hành vi mua bán. Quy luật phổ biến là mức lợi nhuận tỷ lệ thuận với rủi ro. Một khi kỳ vọng lợi nhuận cao, chúng ta thậm chí còn không quan tâm đến rủi ro. Nhưng rủi ro thực tế là rất lớn. Điều này giải thích tại sao nhà đầu tư thường hay thua lỗ.

Ở những giai đoạn thị trường tăng điểm tốt, bạn có thể kỳ vọng cao hơn. Điều ngược lại khi thị trường giảm hoặc đi ngang.

Một khi kỳ vọng lợi nhuận cổ phiếu cao, bạn không sẵn sàng đứng ngoài thị trường nếu có rủi ro. Tình huống vẫn đúng ngay cả những thời điểm thị trường có nguy cơ giảm giá lớn và lâu dài. Hơn thế, nhà đầu tư sẽ theo đuổi cả những cổ phiếu nguy hiểm khi chúng “nằm sàn”. Bởi vì chúng ta kỳ vọng bắt “xanh lơ”, và kết phiên “tím”. Nhưng không ít trường hợp, nhà đầu tư “ăn cả cây sàn”.

Kỳ vọng lợi nhuận bao nhiêu rất tuỳ thuộc ở mỗi người. Nhưng bạn nên đưa ra một mức hợp lý theo điều kiện của riêng mình. Cao hay thấp không phải vấn đề quá quan trọng. Quan trọng là khi kỳ vọng cao, bạn cần chuẩn bị chấp nhận cho tình huống rủi ro cao nếu xảy ra. Chúng ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống của bạn? Một khi khó chấp nhận, bạn nên giảm kỳ vọng để tăng độ an toàn lên. Làm như vậy, chúng ta thường tránh được những tình huống nguy hiểm.