Quan hệ Mỹ - Trung liệu có rơi vào “Chiến tranh Lạnh”?

Quan hệ Mỹ-Trung lao dốc khiến dư luận đặt câu hỏi liệu mối quan hệ này có rơi vào Chiến tranh Lạnh như quan hệ Mỹ-Liên Xô trước đây hay không?

Ngay sau khi đóng cửa Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston, nhà chức trách Mỹ hôm qua (23/7) tiếp tục bắt giữ 4 công dân Trung Quốc, trong đó có một nhân viên lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco, với cáo buộc gian lận thị thực. Không dừng lại ở đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cùng ngày đã công khai kêu gọi thành lập liên minh gây sức ép với Trung Quốc. Những động thái mới nhất này của Mỹ không chỉ khiến quan hệ Mỹ - Trung Quốc lao dốc mà còn phần nào hé lộ chính sách mới của Mỹ trong quan hệ với Trung Quốc.

Chỉ trong mấy ngày qua, mối quan hệ Mỹ - Trung vốn tiềm ẩn nhiều sóng gió đã phải đối mặt với liên tiếp những cú sốc mới. Trong khi dư luận còn chưa hết bàng hoàng về quyết định đóng cửa Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston, nhà chức trách Mỹ tiếp tục dội gáo nước lạnh vào mối quan hệ Mỹ - Trung bằng cách bắt giữ 4 công dân Trung Quốc, trong đó có một nhân viên lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco, với cáo buộc gian lận thị thực.

Theo cáo buộc của phía Mỹ, những người này đã cố tình nói dối về vai trò của họ với các lực lượng vũ trang Trung Quốc. Mở rộng danh sách những người có liên quan, Cục Điều tra liên bang Mỹ còn thẩm vấn nhiều người khác tại 25 thành phố ở Mỹ – những người được cho là có mối quan hệ “ngầm” với quân đội Trung Quốc.

Như đổ thêm dầu vào lửa, trong bài phát biểu quan trọng tại thư viện Tổng thống Richard Nixon ở California, hôm qua (23/7), Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo còn công khai kêu gọi các đồng minh gây sức ép lên Trung Quốc dưới sự dẫn dắt của Mỹ.

Ông Pompeo nhấn mạnh: “Chúng ta, những quốc gia yêu tự do trên thế giới, phải khiến Trung Quốc thay đổi bằng những cách quyết đoán và sáng tạo hơn vì những hành động của Trung Quốc đe dọa tới người dân và sự phồn vinh của chúng ta”.

Bài phát biểu của ông Pompeo đánh dấu chính sách “không khoan nhượng”của Mỹ đối với Trung Quốc đã bị đẩy lên một nấc thang mới. Nếu như trước đây, Mỹ chỉ thể hiện thái độ “bằng mặt chứ không bằng lòng” với Trung Quốc thì dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump, Mỹ công khai bày tỏ quan điểm trực tiếp đối với Trung Quốc trong nhiều vấn đề, trong đó có dịch Covid-19 và thương mại song phương.

Khi dịch Covid-19 lan rộng trên thế giới, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã không ngừng chỉ trích phản ứng của Trung Quốc đối với sự bùng phát ban đầu của dịch bệnh Covid-19, cáo buộc virus SARS-CoV-2 gây bệnh Covid-19 có nguồn gốc từ một phòng thí nghiệm của Trung Quốc, dù rằng cơ quan tình báo Mỹ nói rằng virus này không phải do con người tạo ra. Trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, ông Donald Trump còn cáo buộc Trung Quốc đánh cắp sở hữu trí tuệ và thực hiện các hoạt động thương mại không công bằng dẫn đến các biện pháp trả đũa thuế quan liên tiếp giữa hai nước từ năm 2018 đến nay.

Trung Quốc hiện chưa có phản ứng sau phát biểu mới nhất của Ngoại trưởng Mỹ và quyết định bắt giữ 4 công dân Trung Quốc. Tuy nhiên, trong cuộc họp báo thường kỳ diễn ra hôm qua liên quan đến việc đóng cửa Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân đã chỉ trích Mỹ vi phạm nghiêm trọng phẩm giá ngoại giao và lợi ích an ninh của Trung Quốc.

Ông Vương văn Bân cho biết, Trung Quốc sẽ làm hết sức để bảo vệ các lợi ích của nước này ở nước ngoài: “Những gì Mỹ đã làm đi ngược lại với luật pháp và quy định quốc tế chi phối quan hệ quốc tế và cần bị lên án. Trung Quốc sẽ có phản ứng cần thiết đối với các hành động không phù hợp của Mỹ, cũng như bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc”.

Những diễn biến trên dự báo mối quan hệ ngoại giao Mỹ - Trung sẽ tiếp tục lao dốc trong thời gian tới. Điều này khiến dư luận không ngừng đặt câu hỏi liệu mối quan hệ Mỹ - Trung có thể rơi vào Chiến tranh Lạnh như đã từng xảy ra với mối quan hệ Mỹ - Liên Xô trong quá khứ hay không.