Quan chức cấp cao Mỹ lặng lẽ thăm Trung Quốc

Tuần trước, người đứng đầu đơn vị mang tên “Ngôi nhà Trung Quốc” thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ lặng lẽ thăm Hong Kong, trước khi đến Thượng Hải và Bắc Kinh.

Ông Rick Waters, người còn giữ chức vụ phó trợ lý ngoại trưởng phụ trách Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và Mông Cổ, thực hiện chuyến thăm Hong Kong, Thượng Hải rồi đến Bắc Kinh để gặp người đồng cấp Trung Quốc. Nội dung các cuộc gặp vẫn chưa được công bố.

Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa hai cường quốc đang căng thẳng vì vấn đề Đài Loan, cũng như vì quan hệ thân thiết hơn giữa Trung Quốc và Nga sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Mátxcơva.

Ông Waters là quan chức cấp cao Mỹ đầu tiên thăm Trung Quốc kể từ tháng 12 năm ngoái. Đây cũng là chuyến thăm đầu tiên của quan chức cấp cao Mỹ đến Hong Kong (Trung Quốc) kể từ năm 2019, khi làn sóng biểu chính chống chính phủ bao trùm đặc khu, dẫn đến việc Bắc Kinh áp dụng luật an ninh quốc gia mới.

Trong cuộc gặp giữa ông Waters và các quan chức Trung Quốc, hai bên thảo luận về hàng loạt vấn đề, bao gồm cuộc điện đàm dự kiến giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Joe Biden, cũng như việc sắp xếp lại chuyến thăm của Ngoại trưởng Antony Blinken, báo SCMP dẫn nguồn tin cho biết. Ông Blinken huỷ lịch thăm Bắc Kinh hồi tháng 2 sau khi Mỹ bắn rơi một khinh khí cầu của Trung Quốc.

Cũng theo nguồn tin, cuộc xung đột ở Ukraine và chuyến quá cảnh tại Mỹ của nhà lãnh đạo Đài Loan (Trung Quốc) Thái Anh Văn cũng đã được thảo luận.

Lu Xiang, một chuyên gia về quan hệ Mỹ - Trung tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng chuyến thăm của ông Waters có thể giúp cộng đồng ngoại giao Mỹ xử lý vấn đề Hong Kong và quan hệ tổng thể với Trung Quốc.

“Tôi nghĩ sẽ tốt hơn nếu các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ hiểu tình hình Hong Kong thời điểm này, để thấy Hong Kong lấy lại động lực như thế nào sau cuộc khủng hoảng năm 2019 và đại dịch COVID-19”, Lu nói với SCMP.

Đó cũng có thể là một phần của trao đổi cấp làm việc giữa hai nước, ông Wang Jiangyu, giáo sư về luật tại ĐH Thành thị Hong Kong, nhận định.

“Trung Quốc hy vọng mọi thứ có thể trở lại bình thường và Hong Kong có thể khôi phục vị thế một trung tâm kinh doanh quốc tế. Chỉ cần họ không đến để gây rắc rối hay tạo ra khả năng vi phạm luật an ninh quốc gia, tôi nghĩ không có lý do để Trung Quốc chặn những chuyến thăm như vậy”, GS Wang nói.

Tuy nhiên, các nhà phân tích không xem chuyến thăm của ông Waters có tác dụng “phá băng” cho quan hệ song phương, khi căng thẳng đang ở mức cao.

Theo GS Wang, chuyến thăm này gợi ý rằng Washington muốn tăng cường trao đổi với Bắc Kinh, nhưng ông cho rằng Trung Quốc thấy “đối thoại chẳng ích gì” vào thời điểm này, vì những nỗ lực trước đó đã không có tác dụng.