Phương tiện truyền thông xã hội đã gây ra sự hoảng loạn trong lĩnh vực ngân hàng Mỹ và châu Âu?

Tình trạng hỗn loạn trong lĩnh vực ngân hàng đã đẩy một số ít ngân hàng ở Mỹ và châu Âu vào đường cùng trong những tuần gần đây có một đặc điểm mới so với các cuộc khủng hoảng trước đây.

Việc sử dụng các ứng dụng nhắn tin và truyền thông xã hội đã giúp lan truyền thông tin với tốc độ cực nhanh đến một nhóm người đang hoảng loạn ngày càng lớn hơn, đánh dấu một bước đột phá so với các cuộc khủng hoảng trong quá khứ. Trong khi đó, các công cụ tài chính kỹ thuật số mới cho phép những người gửi tiền lo lắng rút tiền ngay khi ý tưởng này xuất hiện, cho dù họ đang ở bất cứ nơi nào.

Sau sự sụp đổ của Silicon Valley Bank (SVB), việc rút tiền hàng loạt ở các ngân hàng diễn ra nhanh hơn có thể gây lo ngại cho các nhà phân tích và nhà lập pháp. Tuy nhiên, làn sóng công nghệ mới trong thập kỷ qua không phải là làn sóng đầu tiên góp phần giúp thay đổi hành vi.

Các ví dụ trước đã gợi ý một điều gì đó về một khuôn mẫu: những đổi mới ban đầu giúp tạo điều kiện cho sự bùng nổ, góp phần tạo nên sự thịnh vượng dựa trên cảm giác về khả năng tương lai, trước khi tăng tốc và phóng đại sự phá sản cuối cùng. Lịch sử cũng cho thấy rằng những thay đổi công nghệ gần đây có thể có tác động sâu sắc hơn và mang tính định hình lại thị trường về lâu dài.

Từ những năm 1840 trở về sau, nước Mỹ được bao phủ bởi máy điện báo truyền tin nhắn bằng dây điện trên không, chúng giúp kết nối các thị trường tài chính khác nhau trước đây ở Boston, Chicago, New York và Philadelphia. Năm 1866, thông tin liên lạc đáng tin cậy cũng có thể thực hiện được giữa châu Mỹ và châu Âu nhờ một đường cáp điện báo dưới biển. Các nhà sử học tin rằng, những phương pháp truyền thông tin tài chính mới này đã giải quyết được sự thiếu hiệu quả về giá. Ví dụ, khoảng cách giữa giá bông của Mỹ và Anh giảm 1/3 và sự biến động cũng giảm. Hình thức giao tiếp mới đủ quan trọng để để lại một di sản. Trong số các nhà kinh doanh tiền tệ, tỷ giá hối đoái đồng đô la vẫn được gọi một cách không chính thức là "cable".

Tuy nhiên, hiệu quả sẽ thường đi kèm với chi phí. Vào thế kỷ 19, liên lạc bằng cáp rất tốn kém và hạn chế, trong khi thông tin nhận được có nguy cơ bị thao túng bởi những người truyền nó. Trong cơn hoảng loạn năm 1873, các phóng viên của The Economist đã nói đi nói lại về việc liệu những tác động làm suy yếu của các công nghệ mới, lan truyền sự hoảng loạn từ thị trường này sang thị trường khác, có lớn hơn những mặt tích cực hay không.

Một thế kỷ sau, công nghệ mới lại gây lo lắng trong đợt sụp đổ thị trường vào tháng 10/1987. Brady Commision (ủy ban của Tổng thống Mỹ được thành lập dưới thời Bộ trưởng Tài chính Nicholas Brady để điều tra vụ sụp đổ thị trường chứng khoán năm 1987) phát hiện ra rằng, quá trình liên lạc điện tử xuyên biên giới đã góp làm trầm trọng thêm các vấn đề về bán tháo của thị trường chứng khoán. Trong khi hiện nay, các trader và cơ quan quản lý tin rằng họ đang ở trong các thị trường quốc gia cô lập hơn trong quá khứ.

Tuy nhiên, ảnh hưởng của những đột phá công nghệ đối với các cuộc khủng hoảng ngân hàng chỉ là một cách chúng biến đổi thị trường tài chính. John Handel, nhà sử học kinh tế tại Đại học Virginia lưu ý rằng, việc sử dụng ngày càng rộng rãi băng giấy điện báo - một hình thức nhắn tin được truyền bằng điện báo tiên tiến hơn - trong lĩnh vực tài chính cuối thế kỷ 19 đã nâng cao sức mạnh của các tổ chức độc quyền nó. Sở giao dịch chứng khoán London và Exchange Telegraph Company được cấp phép truyền dữ liệu từ sàn giao dịch là những người hưởng lợi. Điều này đã giúp chính thức hóa vai trò của các sàn giao dịch chứng khoán trên thị trường tài chính toàn cầu.

Trong lịch sử, các ngân hàng đã được hưởng lợi từ chi phí giao dịch cao và hiểu biết về tài chính thấp của khách hàng, những điều này cùng nhau ngăn cản người gửi tiền chuyển quá nhiều tiền vào các quỹ thị trường tiền tệ có lãi suất cao hơn. Ngày nay, công nghệ truyền thông mới và tài chính kỹ thuật số có nghĩa là cộng đồng đầu tư nhận thức rõ hơn về các lựa chọn thay thế cho tiền gửi ngân hàng và có nhiều cơ hội hơn để đầu tư vào chúng.

Nghiên cứu gần đây của các học giả tại các trường đại học Columbia, Bắc Kinh và Stanford lưu ý rằng, những người gửi tiền tiết kiệm tại Trung Quốc đang tiếp xúc nhiều hơn với Yu'ebao - một nền tảng đầu tư trực tuyến cung cấp các khoản đầu tư vào quỹ thị trường tiền tệ - đã thu hút được khá nhiều tiền gửi của khách hàng từ các ngân hàng. Công nghệ mới có thể đã giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc tăng gần 300 tỷ USD vào các quỹ thị trường tiền tệ của Mỹ vào tháng 3, khiến quy mô tiền gửi của các ngân hàng càng thêm bất ổn.

Trong khi đó, sự đổi mới của công nghệ đã đẩy nhanh sự chao đảo của thị trường và rút ngắn những cơn hoảng loạn mà lẽ ra phải mất vài tháng trong thế kỷ 19 xuống còn vài tuần. Trong kỷ nguyên hiện đại, các mốc thời gian đã được rút ngắn hơn nữa, từ vài tuần đến vài ngày hoặc thậm chí vài giờ. Tuy nhiên, điều này có thể hóa ra chỉ là một trong những cách mà giao dịch tự do và thông tin sẵn có miễn phí, với chất lượng khác nhau, ảnh hưởng đến tài chính trong những năm tới.

Lợi nhuận mà các ngân hàng đã được hưởng trong nhiều thập kỷ hoặc nhiều thế kỷ nhờ chi phí giao dịch cao và hiểu biết về tài chính thấp cũng có thể trở nên khó duy trì hơn.