Phương Tây cần hiểu vì sao Ukraine quan trọng với Nga

Theo Eurasiareview, đúng ra mà nói, Nga là một phần của Ukraine cho đến thế kỷ XV và sau đó là ngược lại. Nhưng với Putin, không có cái gọi là "cho đi". “Hấp thụ” có thể là một từ phù hợp hơn. Người Nga và người Ukraine về cơ bản là những cộng đồng người sống xen kẽ trên vùng lãnh thổ mà trước đó những người Scandinavia đã định cư.

Novgorod là thị trấn lớn đầu tiên của người Scandinavia vào đầu thế kỷ thứ 9 sau Công nguyên. Khu vực này hiện tại đã trở thành một trong những thành phố lớn nhất của Nga, và từng là thành phố chính của Rus’ – cái tên dùng để chỉ vùng lãnh thổ Nga và Ukraine ban đầu. Thị trấn này cách Moskva hiện nay chỉ khoảng 4 giờ đồng hồ nếu di chuyển bằng tàu siêu tốc. Thời điểm đó, thủ đô Moskva mới chỉ là một ngôi làng. Hoàng tử Oleg (879-912) chuyển thủ đô Novgorod về Kiev vào năm 882, và Kiev trở thành thành phố chính của Rus’ trong nhiều thế kỷ. Theo thời gian, các cộng đồng người trong khu vực kết hôn, nền văn hóa giao thoa. Kiev mở rộng cả về phía Đông và phía Nam. Giáo sư J.M. Roberts, làm việc tại Đại học Oxford, thậm chí còn cho rằng “Có lẽ vào thế kỷ X, Rus’ đã có một nền văn hóa phong phú hơn nhiều so với những gì mà Tây Âu có thể đem đến”.

Trong một vài thế kỷ, Kiev là trung tâm của Nhà thờ Chính thống Nga. Cái tên Rus’ đã chuyển được chuyển thành Nga. Mark Galeotti viết trong “Lược sử nước Nga”: “Tất cả đều là một phần của một cộng đồng Rus’. Họ coi Kiev như một trung tâm văn hóa, đức tin và bản sắc của họ”.

Moskva dần trở thành một thành phố và vào cuối thế kỷ XIII đã có các nhà thờ riêng cũng như pháo đài. Trong khi đó, Kiev trở thành ngã ba của nhiều nền văn minh và xã hội.

Năm 1443, Constantinople rơi vào tay Đế chế Ottoman. Khi Giáo hội Chính thống chuyển trụ sở đến Moskva vào năm 1492, Moskva tự nhận mình là "Rome thứ ba". Các tu viện và thánh đường sớm mọc lên khắp nước Nga. Ukraine đã trở thành một phần của Nga trong khoảng 500 năm.

Việc Mỹ và các đồng minh NATO tìm đưa Ukraine vào quỹ đạo của họ đều không hợp lý và phản tác dụng, có nguy cơ dẫn đến chiến tranh. Tổng thống Boris Yeltsin, Tổng thống đầu tiên của Nga sau khi Liên Xô sụp đổ, đã đồng ý cho phép Ukraine “rời” Liên Xô và thành lập đất nước của riêng mình. Không chỉ Yeltsin và hầu hết người dân Nga mà cả Tổng thống H.W Bush (cha) cũng không bao giờ nghĩ rằng Ukraine sau đó sẽ ngả về phía phương Tây và thậm chí còn tìm cách trở thành thành viên của NATO và EU.

Sẽ rất nực cười khi nghĩ rằng Nga xâm lược Ukraine. Đối với Nga, điều đó đồng nghĩa là giết chính người dân của mình. Người Nga không muốn Putin dẫn dắt họ đi theo con đường đó. Hơn nữa, bất chấp tất cả những gì mà các phương tiện truyền thông phương Tây đăng tải, Nga không hề chuẩn bị cho một cuộc chiến thực sự, có thể là vì lý do này. Nga đã triển khai quân đội ở biên giới với Ukraine, song 300 xe tăng là chưa đủ một sư đoàn thiết giáp thông thường. Trong khi đó, xét về vị trí, các hoạt động quân sự được thực hiện tại các trại huấn luyện đã có từ trước, nằm ở rất xa tại vùng lãnh thổ ở châu Âu của Nga.

Một cuộc xâm lược của Nga, nếu có, sẽ cần sự hỗ trợ của không quân. Để chuẩn bị cho một chiến dịch, Nga sẽ cần những sân bay hiện đại và nguồn cung cấp đủ vũ khí, nhiên liệu, đạn dược, thiết bị và thực phẩm để tiếp liệu. Đây là những yếu tố cần được chuẩn bị ở quy mô lớn, đặc biệt là bởi các nhà hoạch định quân sự Nga cần tính đến sự đáp trả của NATO. Thủ tướng Anh, Boris Johnson cảnh báo Nga đang chuẩn bị cho một "cuộc chiến chớp nhoáng" nhằm vào Kiev, song thực tế tình báo phương Tây biết rõ rằng chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Nga đã có những động thái này. Nước Nga đang không vị thế phù hợp để tiến hành một cuộc chiến nghiêm trọng, và NATO cũng vậy.

Thay vì cuộc đối đầu hiện tại, trong đó Mỹ và Nga dường như ngang hàng về quân sự, đã đến lúc các bên quay trở lại cái gọi là thỏa thuận Minsk mà giới lãnh đạo Đức, Pháp, Nga và Ukraine từng nhất trí năm 2015. Cả hai bên nên từ bỏ các động thái quân sự . Mỹ và các nước NATO cần phải kiềm chế hành vi khiêu khích là mở rộng đến sát biên giới dài của Nga, bất chấp cam kết với Nga vào cuối Chiến tranh Lạnh. Trong khi đó, Nga cần trả tự do cho các tù nhân chính trị và nới lỏng gọng kìm với các phương tiện truyền thông cũng như cho phép các cuộc bầu cử diễn ra công bằng.

Nhưng trước hết, phương Tây cần hiểu tại sao Ukraine lại quan trọng đối với Nga.