Phục hồi du lịch "bình thường mới": Thách thức từ thiếu hụt nhân lực

Để phục hồi và phát triển ngành du lịch như trước khi "ngủ đông" cần nhiều giải pháp, trong đó có vấn đề nguồn nhân lực.

Ngày 13/5, Sở Du lịch Tp.HCM phối hợp với Trường Đại học Văn Hiến tổ chức hội thảo khoa học Liên kết vùng trong phát triển nhân lực du lịch việt nam chất lượng cao sau đại dịch Covid-19.

Thiếu hụt nhân sự sau 2 năm khó khăn

Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Tp.HCM đánh giá: “Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt kinh tế xã hội và đời sống, trong đó ngành du lịch chịu ảnh hưởng trực tiếp và toàn diện.

Số lượng du khách cũng như doanh thu du lịch đã sụt giảm mạnh, tăng trưởng của ngành du lịch giảm sâu, nhiều người lao động phải rời ngành để tìm kiếm việc làm khác”.

Ngành du lịch có hơn 98% là doanh nghiệp vừa và nhỏ, nên nhiều doanh nghiệp phải chuyển loại hình kinh doanh hoặc đóng cửa, nhiều người lao động phải rời ngành để tìm kiếm việc làm khác.

Đến thời điểm hiện nay, với hiệu quả của các chính sách phòng chống dịch và chiến lược phủ vắc-xin trên diện rộng của chính phủ và các địa phương, tình hình dịch bệnh cơ bản được kiểm soát, đời sống kinh tế xã hội đang bắt đầu trở lại trạng thái bình thường mới, thích ứng linh hoạt và an toàn, kiểm soát có hiệu quả Covid-19. Tuy nhiên, ngành du lịch vẫn đang đang đứng trước một số khó khăn và thách thức mới.

“Một trong những khó khăn lớn nhất đối với ngành du lịch hiện nay là nguồn nhân lực. Thách thức này không chỉ đối với Việt Nam, mà tất cả các nước trong khu vực, trên thế giới đều đang phải đối diện”, bà Ngọc Hiếu chỉ ra.

Tại Tp.HCM, vấn đề nguồn nhân lực du lịch đã và đang đặt ra nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý nhà nước, cho hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch và cho công tác đào tạo trong giai đoạn phục hồi và phát triển du lịch.

Nếu như trước dịch Covid-19, ngành du lịch Thành phố này trăn trở về nguồn nhân lực không đồng đều về chất lượng, tính chuyên nghiệp, thì sau tác động ảnh hưởng của dịch Covid-19, vấn đề đáng lo ngại là tình trạng nguồn nhân lực đang trở nên thiếu và yếu cả về chất lượng và số lượng.

Nguyên nhân do sự chuyển dịch về nguồn lao động giữa các ngành nghề, giữa các địa phương, do thời gian gián đoạn, đứt gãy chuỗi hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch; 80% lực lượng lao động du lịch nghỉ việc hoặc chuyển đổi ngành nghề.

Tính đến giữa tháng 4/2022, tổng số doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn Tp.HCM là 796 doanh nghiệp (giảm 1.341 doanh nghiệp so với năm 2020). Trong đó 454 doanh nghiệp lữ hành, 342 cơ sở lưu trú và 6.410 hướng dẫn viên du lịch.

Phối hợp nhiều bên để phát triển du lịch bền vững

Với lợi thế là địa phương có hệ thống các trường đại học, cao đẳng và trung cấp đào tạo về chuyên ngành du lịch quy mô lớn nhất nước, Tp.HCM là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực cho khu vực miền Nam, với 24 trường đại học, 20 trường cao đẳng và 19 trường trung cấp.

Lãnh đạo Sở Du lịch Tp.HCM nhìn nhận, trung bình hàng năm, có khoảng hơn 12.000 người được đào tạo về nghề du lịch trong các bậc học, nhưng chỉ đáp ứng khoảng 60% nhu cầu lao động của ngành. Hiện, Thành phố này có 140.000 lao động trực tiếp trong ngành du lịch, 15% có trình độ đại học, 50% trình độ cao đẳng, trung cấp.

Qua đó cho thấy cơ cấu, chỉ tiêu đào tạo chưa thật hợp lý giữa các loại hình, các nghề của ngành du lịch. Nguồn nhân lực được đào tạo chưa thật sự đạt chuẩn hay một số cơ sở đào tạo chưa chú ý đến đào tạo nguồn nhân lực trình độ và chất lượng tay nghề cao; chưa chú trọng đào tạo các nghiệp vụ chuyên sâu.

Hội thảo tập trung thảo luận vào 4 vấn đề quan trọng. Một là phát triển du lịch trong bối cảnh sau đại dịch Covid-19 và Phát triển nguồn nhân lực cho ngành du lịch. Hai là liên kết vùng phát triển du lịch. Ba, liên kết vùng trong đào tạo nguồn nhân lực cho ngành du lịch. Cuối cùng là phát triển các loại hình du lịch đặc thù.

Với những ảnh hưởng nghiêm trọng từ đại dịch, ThS. Nguyễn Thị Diễm Tuyết, Phó Trưởng khoa Khoa Du lịch, Trường Đại học Văn Hiến và PGS. TS. Ngô Văn Hà, Trường Đại học Đà Nẵng đã lần lượt tổng kết những vấn đề đặt ra trong đào tạo nhân lực du lịch chất lượng cao sau đại dịch Covid-19 và liên kết giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp trong phát triển nguồn nhân lực du lịch sau đại dịch nhằm hướng tới những giải pháp trọng tâm cho ngành du lịch, thúc đẩy tăng trưởng trở lại thời kỳ “bình thường mới”.

“Hội thảo là diễn dàn, điểm nhấn quan trọng, đầu tiên trong chuỗi các sự kiện Ngày hội Du lịch Tp.HCM lần thứ 18 năm 2022 nhằm trao đổi, làm rõ các chính sách, giải pháp và hỗ trợ tham mưu cho các đơn vị nghiên cứu, các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao và phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao đáp ứng cho các nhóm ngành du lịch”, bà Ngọc Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch Tp.HCM đánh giá.

Đồng thời, đây là dịp thiết lập mối quan hệ giữa Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp trong hợp tác nghiên cứu, đào tạo và trao đổi nguồn nhân lực Việt Nam nói chung và Tp.HCM nói riêng để cùng nhau bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, đẩy mạnh quá trình hội nhập quốc tế, quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.