Philippines nới lỏng quy định khắc nghiệt nhất châu Á đối với FDI bán lẻ

Philippines sẽ nới lỏng một số hạn chế thuộc loại khắc nghiệt nhất châu Á đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành bán lẻ, nhằm mở cửa kinh tế rộng hơn và thu hút thêm FDI.

Tổng thống Rodrigo Duterte vừa ký một luật mới nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà bán lẻ nước ngoài bước vào thị trường nước này. Luật, có hiệu lực từ ngày 20/1, được những người ủng hộ khen ngợi là biện pháp tăng tính cạnh tranh, nhưng các doanh nghiệp trong nước coi nó là một “kẻ giết người” đối với ngành này.

Luật Cộng hòa số 11595, sửa đổi Luật Tự do hóa Thương mại Bán lẻ năm 2000, giảm số vốn tự có tối thiểu các công ty nước ngoài được yêu cầu phải có từ 2,5 triệu USD xuống còn 25 triệu peso (490.000 USD). Các rào cản gia nhập thị trường khác như yêu cầu về giá trị tài sản ròng, số lượng chi nhánh và các điều kiện theo dõi hoạt động cũng được bãi bỏ.

Luật này là một trong ba đạo luật quan trọng nhằm mở cửa kinh tế Philippines, được thúc đẩy bởi đội ngũ kinh tế của ông Duterte. Bộ trưởng Tài chính Carlos Dominguez cho biết luật thương mại bán lẻ trước đây “ưu đãi một cách không cân đối các doanh nghiệp lớn, ngăn cản các nhà đầu tư nhỏ hơn, ví dụ các công ty khởi nghiệp, tham gia thị trường bán lẻ Philippines và có các yêu cầu tuân thủ phức tạp đối với các nhà bán lẻ nước ngoài”.

Các doanh nghiệp bán lẻ trong nước phản đối việc nới lỏng, nhưng ông Duterte, người sẽ thôi chức tổng thống vào tháng 6, coi đây là luật ưu tiên để giúp nền kinh tế phục hồi từ đại dịch.

Thông tin chi nhánh lớn nhất thế giới của nhà cung cấp đồ nội thất Thụy Điển Ikea khai trương và hãng quần áo Nhật Bản Uniqlo mở cửa hàng lớn nhất Đông Nam Á ở Philippines "tô hồng thêm" cho ngành bán lẻ nước này. Nhưng hiện các doanh nghiệp trong nước đang chi phối ngành này, ví dụ các công ty gia đình SM Investments và Robinsons Retail Holdings của tập đoàn Gokongwei.

Cùng với Ikea và Uniqlo, chỉ khoảng 20 nhà bán lẻ nước ngoài, trong đó có công ty thời trang Thụy Điển H&M, công ty bán đồ thể thao Pháp Decathlon và chuỗi cửa hàng tiện lợi Nhật Bản FamilyMart, đã đủ điều kiện kinh doanh theo Luật 2000, dữ liệu của Bộ Thương mại và Công nghiệp cho biết.

Philippines xếp cao nhất ở châu Á về chỉ số hạn chế đầu tư trực tiếp nước ngoài về mặt pháp lý của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), và lĩnh vực bán lẻ của nước này là biểu tượng cho chỉ số này.

Philippines nhận được 83,5 triệu USD vốn FDI vào lĩnh vực bán lẻ năm 2020, tương đương với 6% tổng vốn đầu tư FDI vào nước này trong năm, theo Ngân hàng Trung ương Philippines. Yêu cầu vốn thấp hơn của luật mới cho phép người chơi, lớn và nhỏ, thử nghiệm thị trường Philippines với mức độ thâm nhập tối thiểu.

John Forbes, cố vấn cấp cao của Phòng Thương mại Hoa Kỳ (AmCham) Philippines, cho biết: "Các sửa đổi là cải cách quan trọng và sẽ kịp thời thu hút nhiều nhà bán lẻ nước ngoài mới".

Chris Nelson, giám đốc điều hành tại Phòng Thương mại Anh ở Philippines, nói luật này sẽ cải thiện khả năng cạnh tranh của Philippines trong thu hút FDI.

"Điểm đáng nói là có một số quan ngại, nhưng trên thực tế, luật này sẽ củng cố ngành bán lẻ về mặt cạnh tranh, đem lại những khoản đầu tư mới". Nelson có kế hoạch quảng bá luật mới này cho các công ty Anh vào tháng tới.

Nhưng Hiệp hội các nhà bán lẻ Philippines (PRA), hiệp hội có các thành viên là doanh nghiệp trong nước, tỏ ra nghi ngờ. Phó Chủ tịch PRA Roberto Claudio cho biết: "Với mức đầu tư tối thiểu 500.000 USD, tôi nghi ngờ liệu chính phủ có thu hút được nguồn đầu tư nước ngoài đáng kể hay không". Ông cho biết các đại gia bán lẻ nước ngoài, như đại siêu thị Walmart và Tesco, trước đây đã tìm hiểu Philippines. "Nếu các nhà bán lẻ nước ngoài muốn vào, họ đã vào rồi".

Claudio tin rằng không phải do yêu cầu về vốn mà các doanh nghiệp này không đến làm ăn, họ không đến là vì các vấn đề liên quan đến tham nhũng, quan liêu, hòa bình và trật tự, và đơn giản cũng vì mức độ canh tranh trong lĩnh vực bán lẻ đã rất cao. "Kinh doanh ở Philippines không thật hấp dẫn".

Ông nói thêm rằng yêu cầu vốn thấp đối với nhà đầu tư nước ngoài "sẽ chỉ phá hủy, nếu không muốn nói là giết chết ngành của chúng tôi, một ngành toàn các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ". Các doanh nghiệp này hiện chiếm tới 98% số doanh nghiệp trong ngành.

Claudio cho biết các doanh nghiệp nhỏ trong nước có thể chưa sẵn sàng đối mặt với cạnh tranh từ các đối thủ nước ngoài. "Tôi lo rằng các nhà bán lẻ trên đường Nathan [ở Hồng Kông] sẽ đến đây và bán giày hoặc máy ảnh", Claudio nói. "Bán lẻ là điểm đầu vào của hầu hết các doanh nhân Philippines. Nếu bạn đưa họ vào tình thế cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài, họ sẽ gặp bất lợi".

Hai biện pháp tự do hóa kinh tế khác cũng đã được tiến hành. Một sửa đổi đối với Luật đầu tư nước ngoài đã có hiệu lực 30 năm sắp được ông Duterte ký, trong khi đó Luật dịch vụ công 85 năm tuổi được sửa đổi, nâng giới hạn sở hữu nước ngoài 40% trong các lĩnh vực như viễn thông và hàng không, đã được hai viện của quốc hội nhất trí. Các nhà làm luật vẫn chưa điều chỉnh các dự thảo, trước khi gửi cho tổng thống phê duyệt.

Tuy nhiên, Victor Abola, nhà kinh tế học tại Đại học Châu Á và Thái Bình Dương, cho biết sẽ mất một thời gian trước khi các luật này có tác động đáng kể đến nền kinh tế vốn đã trải qua một cuộc suy thoái sau chiến tranh tồi tệ nhất vào năm 2020.

"Tất cả những điều đó đều là những động lực tốt cho FDI. Tuy nhiên, tôi không nghĩ rằng chúng ta nên kỳ vọng có dòng vốn lớn chảy vào ngay lập tức, vì các nhà đầu tư nước ngoài sẽ đợi cho đến khi chính quyền mới tiếp quản", Abola nói. Philippines sẽ tổ chức tổng tuyển cử vào tháng Năm.

(Theo Nikkei Asia)