Phí chồng phí... "đè" DN xuất khẩu thủy sản

Ngành thủy sản đang có sự tăng trưởng ấn tượng sau một thời gian dài trồi sụt. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp (DN) cho biết, họ đang lỗ "chỏng vó" vì phải gánh hàng loạt các chi phí mới phát sinh. Thậm chí, càng ký nhiều đơn hàng vào thời điểm này, doanh nghiệp càng lỗ.

Càng xuất khẩu, càng lỗ

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tính đến cuối tháng 5/2021, xuất khẩu thủy sản đạt 1,3 tỷ USD (tăng 14,5% so với cùng kỳ năm ngoái).

Đáng chú ý, tại các thị trường khó tính, thủy sản Việt Nam đang có sự tăng trưởng ấn tượng. Với thị trường Mỹ, trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt 270 triệu USD (tăng 21% so với kỳ năm ngoái); cá tra đạt 135 triệu USD (tăng 57%), cá ngừ đạt 130 triệu USD (tăng 17%).

Thị trường châu Âu (EU) với lợi thế về thuế quan từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) cũng liên tục tăng nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam. Xuất thuỷ sản sang thị trường này trong 5 tháng đầu năm 2021 đạt 380 triệu (tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái).

Tuy nhiên, theo phản ánh của không ít DN, thực chất họ đang phải chịu lỗ, thậm chí lỗ nặng. Công ty Cổ phần Thủy sản Mekong tính đến hết quý 1/2021 lỗ hơn 1 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi 665 triệu đồng. Đây cũng là quý thua lỗ thứ 4 liên tiếp của DN.

Tương tự, Công ty Cổ phần Thủy sản số 4, trong quý 1/2021 có doanh thu tăng hơn 38 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái nhưng lại lỗ gần 1,4 tỷ đồng.

Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cũng vừa thông báo lãi giảm liên tục.

Phí chồng phí

Trao đổi với PV Tiền Phong, đại diện Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho biết, lỗ là do chi phí DN đang phải gánh tăng chóng mặt. Trước đây, một ngày DN thu mua khoảng 400 tấn thủy sản để chế biến nhưng khi có dịch COVID-19, lượng tiêu thụ biến động, các kho đông lạnh khan hiếm khiến chi phí tăng nên DN chỉ dám gom khoảng 200 tấn.

Ngoài ra, hàng loạt chi phí khác như cước vận chuyển, chi phí lưu container tại cảng, trang thiết bị y tế để phòng tránh dịch COVID-19 ….phát sinh thêm, đè nặng DN.

Nhiều DN kinh doanh liên quan đến xuất nhập khẩu đề nghị TP.HCM xem xét không thu các loại phí phát sinh liên quan đến cảng biển, trạm BOT…ít nhất cho đến hết 31/12/2021; đồng thời điều chỉnh giảm mức thu.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta cũng lưu ý rằng, các DN thủy sản đang đối mặt với tình trạng “phí chồng phí”. "Không kể đến phí mới phát sinh, các loại chi phí vốn tồn tại từ trước của ngành cũng đang ở mức cao.

Chẳng hạn, chi phí thức ăn cho tôm hay tôm giống của Việt Nam đang thuộc hàng cao nhất thế giới.", ông Lực nói.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký VASEP phân tích: Dịch COVID-19 khiến thói quen của người tiêu dùng trên thế giới thay đổi, họ chuyển qua mua hàng trực tuyến nhiều hơn. Do vậy, khách hàng yêu cầu các DN chế biến phải đóng sản phẩm vào hộp nhỏ để có thể bày bán trên quầy kệ siêu thị, thuận tiện cho giao hàng, dẫn tới chi phí làm bao bì và bảo quản tăng cao.

Theo ông Nam, đáng buồn hơn, một số thị trường có xu hướng tích lũy hàng đang ép giá, còn các DN Việt buộc phải bán để đẩy hàng, nếu không tồn kho sẽ tăng cao hơn. Từ tháng 11/2020 đến nay, container thiếu, cước vận tải biển còn tăng 4-10 lần.

Phí cảng biển tiếp tục đè nặng

Các DN cho rằng, trong bối cảnh DN đang đối mặt với hàng loạt khó khăn, các cảng biển thu thêm khoản phí dịch vụ sẽ khiến DN kiệt quệ, giảm. Đáng chú ý, suốt thời gian qua, cộng đồng DN liên tục phản đối việc TP Hải Phòng áp dụng mức thu phí cảng biển gồm phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng …đối với các container hàng khi xuất, nhập khẩu vào đây.

Sự việc vẫn chưa đến hồi kết thì TP.HCM lại thông báo, từ ngày 1/7 sắp tới, các cảng biển trên địa bàn sẽ chính thức áp dụng hình thức thu phí tương tự như Hải Phòng. Theo đó, mức thấp nhất là 15.000 đồng/tấn và cao nhất là 4,4 triệu đồng/tấn, tùy theo chủng loại hàng hóa và container.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP cho biết, hơn 70% lượng hàng thủy sản xuất khẩu Việt Nam đang tập trung tại các cảng biển của TP HCM. Nếu áp dụng quy định mới, ngành thủy sản dường như điêu đứng.