Phát triển nhà ở xã hội: Loay hoay với chuyện “con gà, quả trứng”

Việc đầu tư nhà ở xã hội đang được nhiều doanh nghiệp hưởng ứng nhưng thủ tục pháp lý theo kiểu không biết “gà có trước hay trứng có trước”, cần điều chỉnh để có thể hoàn thành chiến lược 570.000 căn nhà ở xã hội (NƠXH) vào năm 2025.

Ngày 8/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái cùng Bộ Xây dựng đã có buổi làm việc với các doanh nghiệp (DN) bất động sản phía Nam và Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) nhằm tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản. Tại cuộc họp, nhiều DN đã bày tỏ bức xúc về một số vướng mắc cần được tháo gỡ trong chính sách, pháp lý, tài chính…

Ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lê Thành trình bày những vướng mắc về NƠXH. Ông Nghĩa nói rằng, thủ tục pháp lý theo kiểu không biết “gà có trước hay trứng có trước” và kiến nghị điều chỉnh để có thể hoàn thành chiến lược xây dựng 570.000 căn NƠXH vào năm 2025. Cụ thể, khi DN xin làm dự án NƠXH, theo quy trình là nộp hồ sơ đến Sở Kế hoạch Đầu tư, nhưng không thể chấp thuận đầu tư được vì sở này đưa ra căn cứ luật, nói rằng: Tất cả dự án NƠXH phải phù hợp 100% quy hoạch thì mới chấp thuận đầu tư.

“Tôi khẳng định, ở Việt Nam 100% dự án nhà ở không dự án nào là phù hợp 100% quy hoạch, cụ thể như ở TPHCM vì quy hoạch đã có 10 năm và không còn phù hợp. Đồng thời, NƠXH khi được ưu đãi theo điều 49 Nghị định 100 lại không phù hợp. Khi đó, chúng tôi muốn được điều chỉnh cho phù hợp. Các cơ quan nói chưa chấp thuận đầu tư thì không thể điều chỉnh. Chúng tôi không biết cái nào có trước. Mong giải quyết điểm nghẽn này về NƠXH, thậm chí nhà ở thương mại cũng thế”, ông Nghĩa nói.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Tổng Giám đốc Công ty CP Tư vấn Thương mại Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân trình bày khó khăn của DN trong cuộc họp. Cụ thể về vấn đề pháp lý, giải quyết trình tự thủ tục hành chính, vào cuộc thực thi của các sở, ban ngành địa phương, nguồn vốn thực hiện dự án đầu tư, vốn tín dụng và một số vấn đề liên quan đất đai như sổ đỏ, NƠXH, chuyển nhượng quyền sử dụng đất... Theo ông Phong, những vướng mắc này, đại diện Bộ Xây dựng nói sẽ tập hợp báo cáo Chính phủ trong thời gian tới.

Nằm trên giấy

Dù Bình Dương đã đưa vào sử dụng hàng trăm nghìn căn hộ NƠXH nhưng cung vẫn chưa đáp ứng đủ cầu. Nhiều dự án NƠXH còn nằm trên giấy khiến cơ hội sở hữu nhà ở của người thu nhập thấp tại Bình Dương càng trở nên xa vời.

Từ Quảng Bình đến thị xã Tân Uyên (Bình Dương) làm công nhân công ty gỗ, chị Lê Thị Tuyết (36 tuổi) cho biết, cả hai vợ chồng thu nhập mỗi tháng khoảng 13 triệu đồng. Dù vậy,sau khi trừ chi phí ăn, ở, tiền thuê nhà, nuôi hai con ăn học… mỗi tháng tiết kiệm tối đa vợ chồng chị cũng chỉ dư khoảng 2,5 triệu đồng. “Vợ chồng tôi đến Bình Dương sinh sống được gần 6 năm. Thu nhập chỉ đủ sinh hoạt, không có khả năng mua đất, xây nhà. Chúng tôi chờ dự án NƠXH để mua nhưng cũng chẳng biết sẽ ra sao. Hai năm qua, tôi đi đăng ký mua NƠXH đều chưa được duyệt”, chị Tuyết nói.

Là mẹ đơn thân, đang ở trọ tại thành phố Thủ Dầu Một (Bình Dương), chị Biện Thu Lan (quê Đồng Tháp) nói rằng, để có nơi an cư, sinh sống ổn định tại Bình Dương, những năm qua chị đã tìm đến các dự án NƠXH do Becamex đầu tư nhưng chỉ nhận được câu trả lời “không còn căn hộ”. “Giá mỗi căn hộ chỉ từ 120-500 triệu đồng, được trả dần từng đợt nên phù hợp với thu nhập của tôi. Tuy nhiên, tôi nhiều lần đến nộp hồ sơ để xin xét duyệt vẫn chưa thể mua được”, chị Lan thở dài.

Trong năm 2022, mặc dù có một số dự án NƠXH tại Bình Dương được động thổ nhưng đến nay chưa một dự án nào thi công xây dựng. Quỹ đất dành xây dựng NƠXH tại 32 dự án nhà ở thương mại với khoảng 100 ha ở Bình Dương hiện vẫn nằm trong kế hoạch.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Dương Mai Hùng Dũng cho biết, hiện nay chưa có cơ chế đặc thù để thu hút được các nhà đầu tư phát triển NƠXH. Bình Dương đã kiến nghị Chính phủ ban hành cơ chế riêng đối với trình tự, thủ tục thực hiện dự án NƠXH nhằm thu hút các nhà đầu tư tham gia, như đơn giản hóa thủ tục về đầu tư, đất đai, xây dựng..., có chính sách miễn, giảm thuế đối với các chủ đầu tư xây dựng nhà cho công nhân ở không thu tiền thuê hoặc cho thu nhưng với giá rẻ.

“Trước mắt, Bình Dương sẽ ưu tiên lựa chọn một số doanh nghiệp có quỹ đất chưa sử dụng hoặc sử dụng chưa hết, phù hợp quy hoạch, kế hoạch phát triển NƠXH, có nhu cầu đầu tư phát triển NƠXH, nhà ở công nhân để chấp thuận cho đầu tư. Tỉnh cũng khích lệ các thành phần kinh tế sử dụng vốn chủ sở hữu, vốn vay ngân hàng và nguồn vốn huy động hợp pháp để đầu tư xây dựng NƠXH, có cơ chế quy định các ưu đãi cho chủ đầu tư thực hiện dự án hình thức này”, ông Dũng cho hay.

Ông Võ Hoàng Ngân, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương cho biết, đang triển khai đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp.