Phát triển kinh tế ban đêm: quá khó cho những 'thành phố không ngủ'?

Nhiều nơi muốn phát triển casino để có nguồn thu nhưng 'càng làm càng khó'! Nhiều nơi đã phát triển chợ đêm nhưng bị gò thời gian, ít nơi có điểm độc đáo. Mục tiêu phát triển kinh tế đêm, tiến tới những thành phố không ngủ đang là thử thách.

Cái khó này vẫn hiện hữu dù Thủ tướng Chính phủ đã chính thức thông qua đề án phát triển kinh tế ban đêm. Có thể nói xã hội vẫn chưa có được cách nhìn thoáng hơn về kinh tế đêm, vốn được xem là một trong những tiềm năng để phát triển kinh tế.

Cho mở casino nhưng lại "trói tay"

Ông Lâm H. (ngụ TP.HCM) cho biết khi chơi ở casino có thí điểm cho người Việt vào, ông được yêu cầu cung cấp giấy tờ tùy thân cùng biên lai nộp thuế thu nhập cá nhân hoặc sao kê ngân hàng 3 tháng gần nhất để chứng minh thu nhập hằng tháng từ 10 triệu đồng trở lên.

Mức phí vào casino là 1 triệu đồng cho 24 giờ chơi liên tục. Lắm thủ tục quá nên nhiều người cũng... ngại.

Anh T.H. - Việt kiều định cư ở Úc - cho hay khi thuê xe tự lái đến một casino lớn của Việt Nam, anh bất ngờ vì không thể tìm được địa điểm nơi casino tọa lạc. Đi vòng mãi, anh buộc phải quay ngược trở lại thuê taxi để đi vào.

Và bất ngờ hơn là casino Việt Nam nằm chình ình ngay nơi anh vừa đi qua nhưng không thể thấy biển hiệu.

Hỏi mới biết lý do rất đơn giản là quy định của Việt Nam (nghị định 03) quy định chỉ được quảng cáo bằng biển hiệu bên trong điểm kinh doanh casino, đảm bảo người ở bên ngoài không đọc được, không nghe được, không thấy được!

Với khách du lịch từ xa tới, anh T.H. cho rằng đây là điểm trừ với du khách vì với người nước ngoài, đến casino không phải dạng ăn chơi tệ nạn như nhiều người nghĩ, mà đa số đơn thuần là giải trí.

Bộ Tài chính thừa nhận quy định về biển quảng cáo bên trong điểm kinh doanh là bất cập.

Bộ này cũng cho hay doanh thu của 8 casino đã đi vào hoạt động có tăng trong 3 năm qua nhưng nhiều doanh nghiệp kinh doanh casino thua lỗ ngàn tỉ, cá biệt có đơn vị lỗ 2.500 tỉ đồng dù theo quy định hiện nay, phải đầu tư tổ hợp vui chơi giải trí 2 tỉ USD mới được cấp phép làm casino.

Bên cạnh casino Phú Quốc, một loạt casino khác như casino Lợi Lai, casino Hạ Long, casino Hồ Tràm... cũng liên tục báo lỗ thời gian qua.

Kinh doanh casino có lợi nhuận do nằm gần Trung Quốc, nhưng thực tế hoạt động kinh doanh khách sạn nghỉ dưỡng của Tập đoàn Donaco (Úc) - đơn vị sở hữu casino Aristo International ở Lào Cai - lại trong tình trạng thua lỗ. Riêng năm tài chính 2019 tập đoàn này đã lỗ hơn 2.740 tỉ đồng.

Nhà đầu tư chợ đêm không dám "chơi lớn"

Tại TP Cần Thơ những năm gần đây, một điểm đến được nhiều du khách ưa chuộng và là một trong những sản phẩm du lịch của địa phương chính là chợ đêm Trần Phú. Chủ đầu tư chợ đêm này là Công ty TNHH MTV xây dựng thương mại sản xuất Tân Đại Phong.

Ông Nguyễn Thanh Phong, giám đốc công ty, cho biết phát triển kinh tế ban đêm, mà cụ thể là chợ đêm là một chủ trương rất đúng, bởi từ đây sẽ kéo theo hàng loạt dịch vụ khác phát triển.

Tuy nhiên, theo ông Phong, để chợ đêm thật sự thu hút, cần cho chủ đầu tư được phép đầu tư dài hạn (5 năm) thay vì 2 năm thì phải xin gia hạn như hiện nay: "Do 2 năm phải xin gia hạn nên tôi muốn đầu tư bài bản, quy mô hơn cũng không dám làm. Ngay tiểu thương họ cũng không dám đầu tư lớn hơn".

Ngoài ra, theo ông Phong, hiện tại chợ đêm Cần Thơ hoạt động đến 24h, công ty vẫn muốn đầu tư để kéo dài hoạt động tới khoảng 2h sáng.

Tuy nhiên, việc này cần sự nới lỏng công tác kiểm soát an ninh trật tự của chính quyền địa phương bởi nếu mở mà công an tới nhắc nhở thì rất khó.

Phát triển nhiều "thành phố không ngủ"

Trước tình trạng nhiều casino kinh doanh thua lỗ, Bộ Tài chính đang kiến nghị Chính phủ trình Bộ Chính trị cho sửa đổi nghị định 03/2017 về kinh doanh casino theo hướng nới các điều kiện kinh doanh casino.

Cụ thể, bộ này đề xuất nới các quy định về cấp phép kinh doanh, quy định về quảng cáo kinh doanh casino, chuyển nhượng vốn của các dự án kinh doanh casino.

Hiện phát triển kinh tế đêm rất khó khăn, nhiều chợ đêm cơ bản đóng cửa vì COVID-19 nhưng nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng với đề án phát triển nền kinh tế ban đêm thì nên coi casino, các dịch vụ vui chơi giải trí như thế mạnh cần thu hút đầu tư để tạo lập những thành phố không ngủ, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm...

Là người chấp bút đề án phát triển kinh tế ban đêm, TS Trần Thị Thu Hương - phó trưởng ban nghiên cứu tổng hợp Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương, Bộ Kế hoạch và đầu tư - nhận định hoạt động kinh tế ban đêm hiện còn manh mún dưới các loại hình như khu phố đi bộ, khu mua sắm, khu ẩm thực nhỏ lẻ, cửa hàng tiện lợi, chợ đêm, quán cà phê, bar, vũ trường, nghệ thuật đường phố...

Cần đa dạng hơn các dịch vụ vui chơi giải trí về đêm, trong đó có hoạt động kinh doanh casino hợp pháp để hình thành nên những thành phố không ngủ, thu hút ngày càng nhiều khách du lịch quốc tế đến Việt Nam.

Cùng quan điểm, một chuyên gia kinh tế cho rằng đầu tư casino cần vốn tới 2 tỉ USD mới được cấp phép, có thể tạo hạ tầng tốt.

Nhưng khi khung pháp lý hiện nay về kinh doanh casino có nhiều điểm không hợp lý, không đúng với thông lệ quốc tế khiến nhiều casino thua lỗ, lâu dài không thu hút đầu tư để phát triển kinh tế ban đêm, dẫn tới Việt Nam chỉ cơ bản có chợ đêm, bán vài đặc sản và... đồ Trung Quốc.

Vị chuyên gia này cũng khẳng định ngành công nghiệp giải trí casino của VN có nhiều tiềm năng nhưng chúng ta đang ảo tưởng cứ mở casino ra là có khách đến chơi bài, là siêu lợi nhuận nên không cho quảng cáo, bó rất chặt.

Không nên chỉ tính tới việc thu tiền, mà còn phải xem nó đã được "cởi trói" ở mức độ phù hợp chưa. Nếu không, người Việt sẽ vẫn sang Singapore, Campuchia... chơi casino hoặc đổ tiền vào cờ bạc, lô đề...

Bỏ tư duy không quản được thì cấm

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã phê duyệt "Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam" với mục tiêu khai thác tiềm năng phát triển kinh tế đêm nhằm tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế mới, nâng cao thu nhập, đời sống người dân.

Theo đó, các địa phương chủ động xây dựng chính sách, loại hình phát triển kinh tế đêm cho phù hợp trên cơ sở tôn trọng cung cầu, gắn với nhận diện và xử lý rủi ro, hệ lụy tiêu cực và loại bỏ tư duy không quản được thì cấm, nhìn nhận đầy đủ song không e ngại quá mức vào rủi ro bất ổn an ninh trật tự.

Những địa phương đông du khách như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hội An, Đà Lạt... sẽ thực hiện thí điểm mở các loại hình dịch vụ "xuyên đêm" (tới 6h sáng) có trọng tâm, trọng điểm.

Khi trình đề án phát triển kinh tế ban đêm, Bộ Kế hoạch và đầu tư trình Chính phủ nhấn mạnh cần xóa bỏ định kiến tiêu cực về kinh tế đêm như hoạt động vũ trường, quán bar, karaoke, nhà hàng, cũng như các điểm vui chơi giải trí về đêm.

Phải tư duy mở hơn về một số hoạt động lâu nay vẫn bị coi là nhạy cảm như mại dâm, cá cược, cờ bạc. Quy định hiện hành cấm nhưng thực tế các hoạt động này vẫn diễn ra lén lút dưới nhiều hình thức, phát sinh nhiều tiêu cực rủi ro cho khách hàng và người phục vụ.

Bộ Kế hoạch và đầu tư đề xuất Chính phủ giao Bộ Tư pháp chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng cơ chế triển khai thử nghiệm chính sách kinh doanh dịch vụ nhạy cảm theo hướng hợp thức hóa một số loại hình hoạt động giải trí với người trưởng thành nhằm tăng sức hút với khách du lịch.

N.AN

Quản chặt nhưng phải khoa học

Theo quy định, muốn vào casino ở nơi thí điểm cho người Việt vào chơi cần hồ sơ chứng minh đủ năng lực về tài chính:

- Các chứng từ chứng minh có thu nhập chịu thuế từ bậc 3 trở lên theo quy định tại Luật thuế thu nhập cá nhân như: bản sao có chứng thực tờ khai thuế thu nhập cá nhân đã được cơ quan thuế quyết toán...

- Hoặc có các chứng từ chứng minh có thu nhập thường xuyên từ 10 triệu đồng/tháng trở lên (như bản sao có chứng thực xác nhận thu nhập hằng tháng, bảng lương hằng tháng hoặc quyết định trả lương của cơ quan nơi người chơi đang công tác xác nhận trong 3 tháng gần nhất kể từ ngày vào chơi casino); bản sao có chứng thực hợp đồng cho thuê nhà, cho thuê tài sản, trong đó thể hiện tổng số tiền cho thuê hằng tháng từ 10 triệu đồng trở lên...

Theo một chuyên gia ngành tài chính, trước đây nhiều ngành khổ vì chủ trương cho định hướng phát triển nhưng quản quá chặt. Nay hầu hết được gỡ nhưng casino và một số dịch vụ giải trí được xem là nhạy cảm nên vẫn "trói" như cũ.

Cần có cách quản lý khác, vẫn chặt nhưng không phiền toái. Chẳng hạn ngân hàng làm thẻ tín dụng, họ đã xác minh thu nhập rồi mới cấp hạn mức chi tiêu.

Có thể dùng hạn mức của thẻ tín dụng để bớt các thủ tục xác định thu nhập, đơn giản hóa thủ tục hành chính.

* TS Nguyễn Thu Thủy (khoa du lịch học Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội):

Kinh tế đêm là tiêu chí đánh giá điểm đến

Phát triển kinh tế đêm gắn với phát triển du lịch được nhiều nước trên thế giới lựa chọn, thậm chí đây là một trong những tiêu chí đánh giá điểm đến du lịch có phong phú, tính hấp dẫn với du khách hay không. Tuy nhiên, với các loại hình kinh doanh dịch vụ nhạy cảm thì phải có quy định chặt chẽ.

Kinh nghiệm ở nhiều nước khi phát triển kinh tế ban đêm sẽ hình thành nên các khu riêng, trên cơ sở lấy ý kiến đồng thuận của người dân về việc có muốn phát triển hay không.

Sớm đánh giá thí điểm để giảm rào cản

Một tổ hợp có casino ở Lào Cai - Ảnh: VĂN THẮNG

Một nghiên cứu do Viện Kinh tế Việt Nam cho thấy mỗi năm có hàng chục ngàn người qua các sòng bài Campuchia giáp biên giới Việt Nam để chơi bài.

TS Lê Xuân Sang, phó viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng cần có nghiên cứu để đánh giá cụ thể tác động của việc thí điểm cho người Việt vào casino nhằm tránh những quy định tạo rào cản cho ngành nghề kinh doanh này.

Bởi có một thực tế, theo ông Sang, dù bị cấm nhưng nhiều người Việt ham chơi chẳng cần chứng minh gì vẫn ghi lô đề chui từ vài chục triệu đến hàng trăm triệu một tháng.

Chúng ta nghĩ rằng quy định như vậy sẽ giảm thiểu được ham muốn của người chơi, nhưng thực tế không cho chơi thứ này thì người Việt cũng chơi thứ khác.

Ông Phạm Ngọc Thủy, giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh, cho rằng việc sửa đổi quy định của nghị định kinh doanh casino theo hướng cho quảng bá kinh doanh casino cần phù hợp với quy định của Luật quảng cáo vì kinh doanh casino là hoạt động nhạy cảm, cần đánh giá kỹ tác động xã hội trước khi sửa đổi.

Tuy nhiên, việc quảng bá casino để thu hút khách du lịch là mong muốn của nhiều địa phương.