Pháp đánh thuế dịch vụ kỹ thuật số

Nước nào cũng than các công ty cung cấp dịch vụ kỹ thuật số xuyên biên giới như Google, Uber hay Facebook không chịu nộp thuế và nước nào cũng tìm cách đánh thuế các dịch vụ như thế, nhưng cho đến nay Pháp mới trở thành nước châu Âu đầu tiên thông qua một sắc thuế nhắm vào các công ty công nghệ lớn, chủ yếu của Mỹ.

Lâu nay các công ty dịch vụ kỹ thuật số hoạt động khắp châu Âu nhưng lợi nhuận cứ gom về các nơi có mức thuế thu nhập doanh nghiệp thấp, như Ireland hay Hà Lan…, để tránh nộp thuế ở các nước có mức thuế cao. Các nước châu Âu bàn đủ cách để thu cho bằng được thuế tính trên doanh thu phát sinh ở nước của mình, nhưng các nỗ lực chưa đâu tới đâu. Pháp từng thúc đẩy sắc thuế toàn châu Âu nhưng thất bại vì các nước thành viên, mỗi người một ý. Thế là tuần trước Pháp quyết định riêng nước họ thông qua sắc thuế đánh lên dịch vụ kỹ thuật số (digital service tax) mặc cho sự phản đối của phía Mỹ.

Mức thuế sẽ là 3% đánh lên doanh thu phát sinh ở nước Pháp, bất kể doanh nghiệp đó khai lời hay lỗ. Doanh nghiệp bị ảnh hưởng là các công ty có tổng doanh thu hàng năm tối thiểu 750 triệu euro, tính cả doanh thu quảng cáo trực tuyến trên toàn cầu; riêng doanh thu hàng năm ở Pháp tối thiểu là 25 triệu euro.

Bộ Tài chính Pháp ước tính sẽ có chừng 30 công ty phải nộp thuế, chủ yếu là các công ty Mỹ như Facebook, Google, Apple hay Amazon, nhưng danh sách cũng có các công ty của Trung Quốc, Đức, Tây Ban Nha và Anh. Dự tính Pháp sẽ thu được 500 triệu euro cho năm 2019 khi áp dụng sắc thuế này và năm sau nữa sẽ thu chừng 650 triệu euro.

Điều đáng nói là mặc dù Mỹ đang siết các công ty công nghệ của họ, kể cả phạt Facebook một khoản tiền kỷ lục lên đến 5 tỉ đô la, nhưng chính sách và lập trường của họ vẫn là bảo vệ lợi ích doanh nghiệp mình khi hoạt động ở nước ngoài.

Đại diện Thương mại Mỹ, ông Robert Lighthizer tuyên bố rất quan ngại khi sắc thuế dịch vụ kỹ thuật số sẽ nhắm đến các doanh nghiệp Mỹ một cách không công bằng. Tổng thống Mỹ Donald Trump thì yêu cầu điều tra xem sắc thuế của Pháp có đặt ra một rào cản thương mại bất công cho doanh nghiệp Mỹ hay không, và nếu có, sẽ tính đến biện pháp trả đũa bằng thuế nhập khẩu hàng của Pháp.

Sau khi sắc thuế được Thượng viện Pháp thông qua, Bộ trưởng Tài chính nước này, ông Bruno Le Maire nói Pháp sẽ chỉ hủy bỏ sắc thuế này một khi có một thỏa thuận đa phương đánh thuế các công ty công nghệ lớn ở bình diện toàn cầu.

Hiện nay các nước châu  khác như Anh, Tây Ban Nha hay Áo cũng đang cân nhắc một sắc thuế tương tự. Mấy giờ sau khi Pháp thông qua sắc thuế mới, Anh cũng công bố dự thảo thuế dịch vụ kỹ thuật số với mức thuế là 2% sẽ áp dụng từ tháng 4-2020. Dự thảo cho biết thuế sẽ đánh lên các công ty có doanh thu từ việc cung cấp nền tảng mạng xã hội, bộ máy tìm kiếm hay chợ trực tuyến cho người dùng ở Anh, tức cũng nhắm tới các công ty như Facebook, Google hay Amazon.

Tuy nhiên, cũng có nhiều chuyên gia ở châu Âu e ngại rằng loại thuế dịch vụ kỹ thuật số cuối cùng sẽ đổ lên đầu người tiêu dùng mà thôi. Một nghiên cứu của hãng Deloitte cho rằng gánh nặng thuế sẽ chủ yếu do người tiêu dùng chịu (55%), phần còn lại (40%) sẽ do các doanh nghiệp sử dụng dịch vụ chịu. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chỉ chịu chừng 5%.

Nghiên cứu này cho ví dụ Amazon sẽ tăng tỷ lệ hoa hồng đánh lên các nơi mở cửa hàng trên Amazon và các nơi này sẽ chuyển chi phí này cho người mua sắm. Thông thường thuế phải đánh lên lợi nhuận, còn tính trên doanh thu rất giống thuế giá trị gia tăng là thuế đánh lên người tiêu dùng chứ không phải bản thân doanh nghiệp cung cấp dịch vụ.

Hiện nay doanh thu từ châu Âu của các công ty công nghệ là rất lớn; ví dụ, quí 1 năm nay Apple có doanh thu lên đến 13 tỉ đô la từ châu Âu; con số này của Facebook là 3,65 tỉ đô la cùng trong thời gian đó.