Phản ứng của Nga – Trung giữa lúc Mỹ tăng tốc sơ tán công dân khỏi Afghanistan

Đại sứ quán Nga và Trung Quốc tuyên bố vẫn hoạt động bình thường và không sơ tán công dân khỏi Afghanistan, dù Taliban đã chiếm quyền kiểm soát thủ đô Kabul. 

Trong khi Mỹ và các quốc gia đồng minh nhanh chóng cho sơ tán nhân sự khỏi Afghanistan, Trung Quốc và Nga tuyên bố vẫn duy trì hoạt động của đại sứ quán 2 nước ở quốc gia Nam Á.

Hôm 15/8, đại sứ quán Trung Quốc ở thủ đô Kabul cho biết đã liên lạc với phía lực lượng Taliban. Các nhân sự của đại sứ quán Trung Quốc vẫn ở lại Afghanistan, dù phe phiến quân Taliban đã gần như hoàn toàn nắm quyền kiểm soát toàn lãnh thổ Afghanistan.

“Đại sứ quán Trung Quốc đã yêu cầu các bên ở Afghanistan đảm bảo an toàn cho công dân, các cơ sở và lợi ích của Trung Quốc. Đại sứ quán sẽ có thêm các biện pháp nhắc nhở sát sao công dân Trung Quốc về tình hình an ninh ở Afghanistan, tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn và công dân tránh đi ra ngoài”, đại sứ quán Trung Quốc tuyên bố.

Phía đại sứ quán Nga cũng khẳng định không có kế hoạch sơ tán công dân nước này khỏi Afghanistan.

Trước đó, chia sẻ với RIA Novosti hôm 15/8, ông Zamir Kabulov, một quan chức thuộc Bộ Ngoại giao Nga, cho hay Moscow hiện không có kế hoạch sơ tán nhân sự ở đại sứ quán tại Kabul.

“Không có kế hoạch sơ tán hiện thời”, ông Kabulov nhấn mạnh, ông vẫn “giữ liên lạc trực tiếp” với đại sứ Nga tại Kabul và các nhân viên đại sứ quán vẫn tiếp tục làm việc “bình tĩnh”.

Ông Kabulov cho biết thêm, Nga nằm trong số các nước nhận được sự đảm bảo của Taliban về việc đại sứ quán sẽ được bảo vệ an toàn.

“Chúng tôi đã nhận được lời đảm bảo từ trước. Chuyện này không chỉ riêng mình Nga”, ông Kabulov nói.

Trong khi đó, phát ngôn viên của Taliban nhấn mạnh “tất cả đại sứ quán, trung tâm ngoại giao, các viện và các khu vực cùng công dân nước ngoài” ở Kabul sẽ được đảm bảo an toàn giữa lúc phe phiến quân tràn vào thủ đô Kabul hôm 15/8.

Vào sáng nay (16/8), Tổng thống Ashraf Ghani đã rời khỏi Afghanistan. Hành động này đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của lực lượng quân sự và chính phủ Afghanistan mà Mỹ đã dày công hỗ trợ suốt 20 năm qua. Sau khi nắm quyền kiểm soát toàn lãnh thổ Afghanistan, Taliban sẽ nhanh chóng cho thiết lập và thi hành các quy định cai trị của lực lượng này.

Trong tuyên bố chung từ hơn 65 quốc gia được công bố vào hôm nay gồm Mỹ, Anh, Đức, Nhật Bản, Australia, Liên minh châu Âu (EU), Niger, Fiji, Uganda và nhiều quốc gia khác nhưng không có Nga hay Trung Quốc đã kêu gọi “tất cả các bên tôn trọng và đảm bảo an toàn, cũng như sơ tán trong trật tự cho các công dân nước ngoài và cả công dân Afghanistan muốn rời khỏi đất nước này”.

Vào hôm nay, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cũng đã hối thúc Taliban và các lực lượng khác “kiềm chế tối đa để bảo vệ dân thường” và đảm bảo vấn đề nhân đạo.

“Xung đột ở Afghanistan đang khiến hàng trăm ngàn người phải bỏ chạy giữa lúc có nhiều báo cáo nhắc tới những hành động vi phạm nhân quyền nghiêm trọng. Tất cả hành động lạm dụng cần phải chấm dứt. Luật nhân đạo quốc tế và nhân quyền nhất là đối với phụ nữ và bé gái, cần phải được tôn trọng”, ông Guterres chia sẻ trên Twitter.

Hồi tháng Tư, Tổng thống Joe Biden thông báo kế hoạch rút toàn bộ quân đội Mỹ khỏi Afghanistan trước ngày 11/9. Trước đó, dưới thời lãnh đạo của cựu Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã ký kết thỏa thuận với Taliban vào tháng 2/2020 về việc cắt giảm sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Afghanistan.

CNN dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết khoảng 500 nhân viên làm việc tại đại sứ quán ở thủ đô Kabul đã rời khỏi Afghanistan.

Theo hai quan chức quốc phòng Mỹ, còn khoảng 4.000 nhân viên ở đại sứ quán Mỹ và chuẩn bị rời khỏi Afghanistan bằng đường hàng không, bao gồm cả công dân Mỹ và công dân Afghanistan.

Giữa lúc Sân bay Quốc tế Kabul rơi vào cảnh hỗn loạn do đây là nơi duy nhất để hàng ngàn người Afghanistan rời khỏi đất nước trước khi Taliban nắm quyền kiểm soát, Mỹ thông báo sẽ điều hành đài kiểm soát không lưu của sân bay để đẩy nhanh hoạt động sơ tán công dân Mỹ và các nhân sự Afghanistan làm việc cho đại sứ quán Mỹ.

“Trong vòng 48 giờ tới, chúng tôi sẽ mở rộng sự hiện diện an ninh của gần 6.000 binh sĩ nhằm mục đích tập trung vào các nỗ lực sơ tán và đảm nhận chỉ huy kiểm soát không lưu”, Bộ Ngoại giao và Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh trong thông báo chung hôm 15/8.