08/11/2020 Cập nhật ĐHCĐ 2024

PHÂN TÍCH. Kết quả bầu cử Mỹ 2020: ông Joe Biden thắng, vì sao?

Ông Joe Biden tuyên cáo chiến thắng trong bầu cử Mỹ 2020, trở thành Tổng thống Mỹ thứ 46. Hãy thử giải mã những lý do dẫn đến chiến thắng? Phân tích.

Cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở nước Mỹ thật sự xứng đáng được coi là sự kiện chính trị xã hội mang tính số phận đối với nước Mỹ và là dấu mốc lịch sử đầy ý nghĩa trên nhiều phương diện. Nếu không hơn thì nó chắc chắn cũng không kém 58 cuộc bầu cử tổng thống trước đó ở đất nước này về bất ngờ và kịch tính trong diễn biến.

Sự kiện lịch sử với nước Mỹ

Khác so với cách đây bốn năm, khi bà Hillary Clinton được kết quả các cuộc thăm dò dư luận ở Mỹ dự đoán sẽ thắng cử vang dội mà rồi cuối cùng ông Donald Trump lại đắc cử, ông Joe Biden năm nay thắng cử như thông điệp từ kết quả các cuộc thăm dò dư luận. Nhưng kết quả thăm dò dư luận vẫn sai khi thắng cử của ông Biden không phản ánh đúng mức độ chênh lệch về sự tín nhiệm của cử tri dành cho hai người này trong kết quả các cuộc thăm dò dư luận.

Cuộc bầu cử tổng thống năm nay là sự kiện lịch sử đối với nước Mỹ trước hết trên ba phương diện. Thứ nhất là tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao chưa từng thấy. Từ nhiều lần bầu cử ở Mỹ trong nhiều thập kỷ đến nay luôn có thể thấy tỷ lệ cử tri đi bầu cử càng cao thì càng có lợi cho ứng cử viên tổng thống của phe Đảng Dân chủ - như cho ông Biden năm nay.

Cả ông Biden và ông Trump đều đã rất thành công với việc vận động, thuyết phục và hối thúc bộ phận cử tri ở Mỹ ủng hộ mình tham gia bầu cử. Cử tri phe này ý thức được rằng chỉ khi tham gia bầu cử thì mới có thể lật đổ được quyền lực của phía kia trong khi cử tri phía kia nhận thức rất rõ là nếu không tham gia bầu cử thì sẽ không thể bảo vệ được vị thế quyền lực hiện có. Nhưng điều còn đáng được chú ý đến hơn cả là sự thức tỉnh của cử tri Mỹ về chính trị. Tỷ lệ cử tri đi bầu cử cao này là một trong những tác nhân quan trọng và quyết định nhất giúp ông Biden đánh bại ông Trump.

Thắng cử của ông Biden ở bang Michigan và Wisconsin có ý nghĩa quyết định đối với thất cử của ông Trump vì nó bất ngờ mở ra cho ông Biden nhiều kịch bản thắng cử hơn ông Trump trong bối cảnh những phiếu bầu cử sớm và gửi qua bưu điện được kiểm sau cùng đa phần bầu ông Biden ở những bang chưa kiểm phiếu xong là Pennsylvania, Georgia, Arizona, Nevada và North Carolina.

Cuộc bầu cử tổng thống năm nay ở nước Mỹ khẳng định một nguyên lý bất thành văn ở đất nước này là những bang luôn chao đảo giữa các phe cánh chính trị thường quyết định kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử. Ông Trump đã mắc phải sai lầm quá tai hại khi không coi trọng đúng mức vận động tranh cử ở ba bang Michigan, Wisconsin và Arizona.

Ông Biden thắng cử vừa nhờ cách thức vận động tranh cử "low profile, high profit", không sôi động và với quy mô nhỏ nhưng lại rất thích hợp ở thời dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra hoành hành khắp nước Mỹ, không sa vào những cái bẫy tranh luận và xung khắc quá khích do phe ông Trump bày đặt.

Và đặc biệt là ông Biden đã rút ra cho mình những bài học thất bại của bà Clinton để được cử tri dễ chấp nhận và dễ bầu chọn hơn bà Clinton cũng như coi trọng việc chinh phục những bang luôn chao đảo bầu cử kia. Những điều này đặc biệt hữu dụng đối với ông Biden trong bối cảnh ông Trump trong nhiệm kỳ tổng thống hiện tại làm cho sự phân hoá trên chính trường và trong nội bộ xã hội nước Mỹ trở nên sâu sắc hơn và đa số dân Mỹ mong muốn đất nước nhanh chóng trở lại bình thường chứ không xáo trộn, có ổn định chính trị xã hội chứ không biến động và thái cực hoá.

Đẩy lùi dịch bệnh là trên hết

Một tác nhân nữa có lợi cho ông Biden là dịch bệnh. Cử tri Mỹ có thể tin tưởng ông Trump hơn ông Biden về năng lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đất nước nhưng rõ ràng tin tưởng ông Biden hơn ông Trump về ứng phó dịch bệnh. Họ ý thức được rằng nước Mỹ đã bị dịch bệnh đẩy vào tình trạng phải ứng phó dịch bệnh thành công thì mới có thể phục hồi tăng trưởng kinh tế chứ không còn có thể dùng tăng trưởng kinh tế đẩy lùi dịch bệnh.

Việc chọn nữ thượng nghị sỹ Kamala Harris làm ứng cử viên phó tổng thống đã chứng tỏ là nước cờ cao của ông Biden. Bà Harris đã giúp ông Biden chinh phục được đông đảo cử tri là phụ nữ, người da mầu có gốc châu Á và châu Phi, cử tri ở vùng ngoại ô và nông thôn đặc biệt ở những bang luôn chao đảo trong quyết định bầu cử.

Nội bộ phe Đảng Dân chủ đoàn kết thống nhất trong mục tiêu hạ bệ ông Trump, đa số dân Mỹ không muốn ông Trump tiếp tục cầm quyền và thành quả cầm quyền không mấy ấn tượng của ông Trump về đối nội đã giúp cho ông Biden chẳng khác gì có được cả thiên thời, địa lợi và nhân hoà ở cuộc bầu cử tổng thống này.

Trước ông Trump, nước Mỹ đã có không ít tổng thống đương nhiệm phải ra đi chỉ sau một nhiệm kỳ cầm quyền: John Adams, John Quincy Adams, Grover Gleveland, Benjamin Harrison, William Howard Taft, Herbert Hoover, Gerald Ford, Jimmy Carter và George H. Bush. Trong số những người này có ông Gleveland sau thất cử năm 1888 đã lại thắng cử năm 1892. Sớm nhất là năm 2024, ông Trump có cơ hội biến tiền lệ khi xưa thành thông lệ thời nay.