PAPI 2021: 40-90% người dân phải chi tiền 'lót tay' khi cấp sổ đỏ

Theo Báo cáo từ PAPI 2021, tỷ lệ người làm thủ tục hành chính xin cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã phải chi "lót tay" dao động từ 40% đến 90% ở hơn 40 tỉnh, thành phố.

Chi ‘lót tay’ dao động từ 40% đến 90% ở hơn 40 tỉnh, thành phố

Trong báo cáo Chỉ số Hiệu quả Quản trị và Hành chính công cấp tỉnh (PAPI) thường niên năm 2021 cho thấy chỉ số kiểm soát tham nhũng trong khu vực công được trình bày thành 4 nhóm xếp hạng bao gồm cao nhất, trung bình cao, trung bình thấp và thấp nhất.

Khác với kết quả khảo sát 10 năm trước, năm 2021 sự phân bố các tỉnh trong nhóm đạt điểm cao nhất phân bố đều hơn ở phía Bắc và phía Nam. TS Đặng Hoàng Giang, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Cộng đồng (CECODES) nhận định năm nay có nhiều tỉnh, thành phía Nam lọt vào nhóm cao nhất trong kiểm soát tham nhũng khu vực công, đây là "sự thay đổi thú vị".

Theo ông Giang, đây là năm đầu tiên sau nhiều năm việc giảm thiểu tham nhũng bị chững lại, "đi ngang".

Điểm thấp nhất và điểm cao nhất cấp tỉnh có khoảng cách tương đối xa, từ 5,42 đến 8,15 điểm trên thang điểm từ 1-10. Qua hai năm 2020 và 2021, 20 tỉnh, thành phố có mức gia tăng về điểm đáng kể, trong đó có Bình Dương, Hải Phòng, Lạng Sơn và Lâm Đồng đạt mức gia tăng đáng kể trên 15% điểm qua 2 năm.

Theo phản ánh của người dân, hiện trạng ‘chung chi’ để có việc làm trong khu vực nhà nước vẫn khá phổ biến. Mối quan hệ thân quen vẫn quan trọng khi muốn xin vào làm việc ở 5 vị trí công chức, viên chức cấp xã/phường/thị trấn (gồm công chức địa chính, công chức tư pháp, công an cấp xã, giáo viên tiểu học công lập, nhân viên văn phòng UBND xã/phường), ngay cả ở những tỉnh được điểm cao ở chỉ tiêu này như Bình Dương và Thanh Hóa.

Tương tự, kết quả 2020, Sơn La và Điện Biên vẫn là những tỉnh nơi hiện trạng ‘vị thân’ vẫn phổ biến nhất.

Dưới 70% số người trả lời ở tất cả các tỉnh, thành phố cho rằng chính quyền địa phương đã nghiêm túc trong phòng, chống tham nhũng. Ở hơn 30 tỉnh, thành phố, tỉ lệ người trả lời cho rằng chính quyền địa phương đã nghiêm túc chỉ ở mức dưới 50%.

Tỷ lệ người làm thủ tục hành chính xin cấp mới hoặc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã phải chi ‘lót tay’ dao động từ 40% đến 90% ở hơn 40 tỉnh, thành phố. Hiện trạng ‘chung chi’ để làm xong thủ tục xin cấp đổi hoặc cấp mới giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đất lại phổ biến ở các tỉnh còn nghèo như Cao Bằng, Đắk Lắk và Sóc Trăng.

Tỷ lệ người sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở bệnh viện công tuyến huyện cho biết họ đã phải trả chi phí ngoài quy định để được chăm sóc tốt hơn dao động từ 40% đến 80% cũng ở khoảng 40 tỉnh, thành phố. Tỷ lệ này thấp nhất ở Đồng Tháp, Hậu Giang và TP. HCM.

Hà Nội thuộc nhóm có điểm cao nhất

TP. Hà Nội có sự thay đổi đột phá về vị trí so với năm 2020 (41.630 điểm) lên mức 44.447 điểm. Trong đó, chỉ số “tham gia của người dân ở cấp cơ sở” đạt 5,01/10 điểm; “công khai, minh bạch” đạt 5,93/10 điểm; “trách nhiệm giải trình với người dân” đạt 4,33/10 điểm; “kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” đạt 7,08/10 điểm; “thủ tục hành chính công” đạt 7,54/10 điểm; “cung ứng dịch vụ công” đạt 7,79/10 điểm; “quản trị môi trường” đạt 3,16/10 điểm; “quản trị điện tử" đạt 3,61/10 điểm…

Có thể thấy, Hà Nội đã có sự chuyển biến tích cực khi chỉ còn 1 chỉ số nội dung “quản trị môi trường” vẫn nằm trong nhóm điểm thấp nhất (năm 2020 có “quản trị môi trường” và “thủ tục hành chính công” nằm trong nhóm này).

Năm 2021, Hà Nội cũng không còn nhóm chỉ số nội dung nào nằm trong nhóm điểm trung bình thấp (năm 2020 có 4 chỉ số nội dung nằm trong nhóm này); có 4 chỉ số nội dung nằm trong nhóm trung bình cao là “tham gia của người dân ở cấp cơ sở”, “trách nhiệm giải trình với người dân”, “kiểm soát tham nhũng trong khu vực công”, “cung ứng dịch vụ công” (năm 2020 có 2) và 3 chỉ số nội dung nằm trong nhóm cao nhất là “công khai, minh bạch”, “thủ tục hành chính công”, “quản trị điện tử” (năm 2020 không có chỉ số nội dung nào thuộc nhóm cao nhất).

Với kết quả này, chỉ số PAPI năm 2021 của Hà Nội tăng so với năm 2020 (năm 2020 đạt 41,629/80 điểm), nằm trong nhóm 15 tỉnh, thành phố có điểm tổng hợp chỉ số PAPI cao nhất.

Theo Báo cáo PAPI 2021, có mức chênh lệch lớn giữa điểm cao nhất và điểm thấp nhất cấp tỉnh ở hai chỉ số nội dung “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công” và “Cung ứng dịch vụ công” trong năm 2021. Đáng chú ý, điểm cao nhất và thấp nhất cấp tỉnh năm 2021 đều giảm so với kết quả năm 2020 ở các chỉ số nội dung “Tham gia của người dân ở cấp cơ sở”, “Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở địa phương” và “Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công”.

Các tỉnh, thành phố hầu như không có tiến bộ nào ở chỉ số nội dung “Quản trị điện tử”, mặc dù trong thời gian qua, Chính phủ đã có những động thái đẩy mạnh Chính phủ điện tử và cung cấp dịch vụ công trực tuyến, đồng thời trong bối cảnh dịch Covid-19 có thể là “chất xúc tác” đẩy mạnh lĩnh vực này.