Ông Trump và tương lai đảng Cộng hòa

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump sắp có bài phát biểu về tương lai đảng Cộng hòa cuối tuần này giữa lúc có sự chia rẽ trong nội bộ đảng.

Ông Trump trở lại

Cựu Tổng thống Trump ngày 28.2 dự kiến có bài phát biểu đầu tiên kể từ khi chính thức kết thúc một nhiệm kỳ lãnh đạo nhiều tranh cãi. Ông Trump sẽ phát biểu vào ngày cuối cùng của Hội nghị hành động chính trị bảo thủ (CPAC), vốn là cuộc họp thường niên lớn nhất của những người theo phe chính trị bảo thủ.

“Ông Trump sẽ nói về tương lai của đảng Cộng hòa (GOP) và phong trào bảo thủ”, AFP dẫn nguồn tin tiết lộ. Nguồn tin cho biết thêm cựu lãnh đạo sẽ chỉ trích “chính sách ân xá và biên giới thảm hại” của người kế nhiệm là Tổng thống Joe Biden.

Một số đảng viên GOP nổi bật được dự đoán có thể là ứng cử viên tranh cử tổng thống năm 2024 sẽ phát biểu tại CPAC, bao gồm cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo và Thống đốc bang South Dakota, bà Kristi Noem. Trong khi đó, hai nhân vật đáng chú ý dưới thời chính phủ ông Trump không có trong danh sách diễn giả CPAC là cựu Đại sứ Liên Hiệp Quốc Nikki Haley và cựu Phó tổng thống Mike Pence. Trang Politico dẫn nguồn tin tiết lộ ông Pence đã từ chối lời mời phát biểu tại CPAC, còn bà Haley thì không rõ lý do nhưng trước đó từng nói ông Trump “không có tương lai” ở GOP.

Đảng Cộng hòa thời “hậu Trump”

Truyền thông Mỹ mô tả nội bộ GOP phân cực thành hai phe ủng hộ và chống ông Trump sau khi cựu tổng thống rời Nhà Trắng. Gần đây, hai phe đều dọa sẽ thành lập các đảng mới nếu không thể kiểm soát đường lối GOP. “Dù vậy, hai phe hiện không thể tách rời nhau, nhất là sau khi ông Trump thất cử năm 2020 và GOP không thể kiểm soát Thượng viện lẫn Hạ viện”, ông David Smith, chuyên gia về chính trị Mỹ tại Đại học Sydney (Úc), lưu ý.

Do đó, GOP sắp tới sẽ tập trung tìm cách giành lại quyền kiểm soát ở quốc hội trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022. Tuy vậy, mục tiêu này có nguy cơ vướng rào cản của sự chia rẽ nội bộ, theo Reuters. Cụ thể, trong tuyên bố hôm 16.2, ông Trump nói ông chỉ tán thành những người ủng hộ đường lối của ông nếu họ muốn trở thành ứng cử viên trong các cuộc bầu cử ở Thượng viện. Điều này sẽ gây trở ngại cho các ứng viên mà ông Mitch McConnell, lãnh đạo phe thiểu số ở Thượng viện, tin rằng có cơ hội chiến thắng cao nhất trong cuộc bầu cử giữa kỳ.

Bên cạnh đó, ông Trump đã bày tỏ sự tức giận với 17 nghị sĩ GOP tại Hạ viện và Thượng viện đã bỏ phiếu để luận tội hoặc kết tội ông, đồng thời cảnh báo sẽ có hành động chống lại họ vào năm 2022. Ông Trump còn chỉ trích gay gắt ông McConnell là “người làm chính trị ảm đạm, ủ rũ và không vui vẻ”. Lời đả kích được đưa ra sau khi ông McConnell đã giúp cựu tổng thống được tuyên bố trắng án trong phiên xét xử luận tội tại Thượng viện với cáo buộc ông Trump “xúi giục bạo loạn” tại Điện Capitol vào hôm 6.1, làm chết 5 người. Tuy nhiên, ông McConnell cho rằng cựu tổng thống phải chịu trách nhiệm vì đó là đám đông ủng hộ ông.

Dù thất cử năm 2020 nhưng đến nay ông Trump vẫn có sức ảnh hưởng lớn đối với cử tri. Cuộc thăm dò của Politico/Morning Consult mới đây cho thấy cứ mỗi 10 cử tri GOP thì có 6 người muốn ông duy trì vai trò quan trọng trong đảng về sau.

Hạ nghị sĩ Jim Banks, Chủ tịch Ủy ban Nghiên cứu GOP của Hạ viện, hôm 16.2 cảnh báo: “Một đảng Cộng hòa tìm cách xóa sổ ông Trump và không hiểu được sức ảnh hưởng của ông đối với cử tri thuộc tầng lớp lao động sẽ phải trả giá và gặp thất bại trong các cuộc bầu cử vào năm 2022, 2024 và hơn thế nữa”. Thượng nghị sĩ GOP Lindsey Graham, đồng minh hàng đầu của ông Trump, thì tin rằng cựu tổng thống và những người ủng hộ ông rất quan trọng đối với tương lai của đảng.

Trước đó, thượng nghị sĩ GOP Bill Cassidy (đã bỏ phiếu để kết tội ông Trump) từng cho rằng sức ảnh hưởng của ông Trump đối với đảng sẽ “suy yếu”. Ngay sau đó, các đảng viên GOP ở bang Louisiana bỏ phiếu khiển trách ông Cassidy vì không trung thành với ông Trump.

Theo Reuters, các ủy ban hành động chính trị (PAC) của 10 tập đoàn, trong đó có Microsoft Corp, Walmart, AT&T và Comcast Corp, đã không quyên góp cho bất kỳ ai trong số 147 nghị sĩ đảng Cộng hòa vì họ ủng hộ nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 của ông Trump. Việc ngừng quyên góp diễn ra chỉ vài giờ sau vụ bạo loạn tại quốc hội.

Số liệu của Ủy ban Bầu cử liên bang công bố ngày 20.2 cho thấy PAC của 10 tập đoàn chỉ quyên góp 13.000 USD cho một số chính trị gia vào tháng 1, cực thấp so với mức 10 triệu USD trong giai đoạn tranh cử 2019 - 2020.