Ông Trump: Thỏa thuận thương mại với Trung Quốc đang ở giai đoạn cuối cùng

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố trong ngày thứ Ba (26/11) rằng các cuộc đàm phán với Trung Quốc về thỏa thuận giai đoạn 1 đang gần hoàn tất sau khi các nhà đàm phán trao đổi qua điện thoại, qua đó báo hiệu tiến triển về thỏa thuận trong gần 2 năm qua.

“Chúng tôi đang trong giai đoạn cuối cùng của một thỏa thuận rất quan trọng”, ông Trump nói với các phóng viên ở Nhà Trắng. “Mọi chuyện sẽ tiến triển rất tốt”.

“Tôi trì hoãn thỏa thuận vì tôi muốn đó phải là thỏa thuận tốt”, ông cho biết trong cuộc phỏng vấn. “Chúng tôi không thể tiến tới một thỏa thuận công bằng được. Chúng tôi buộc phải tiến tới thỏa thuận mà trong đó, chúng tôi có lợi thế hơn, vì nước Mỹ buộc phải bắt kịp”.Sau đó trong cuộc phỏng vấn vào ngày thứ Ba (26/11), Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết rằng ông đang trì hoãn thỏa thuận thương mại để đảm bảo các điều khoản tốt hơn dành cho nước Mỹ.

Vào ngày 11/10, ông Trump thông báo rằng ông đã tiến tới bản phác thảo thỏa thuận thương mại một phần, trong đó Trung Quốc sẽ tăng cường mua nông sản Mỹ, đưa ra cam kết mới để bảo vệ sở hữu trí tuệ Mỹ, ngừng thao túng tỷ giá Nhân dân tệ và mở cửa thêm lĩnh vực tài chính cho nhà đầu tư nước ngoài. Sau đó, hai bên lại gặp rắc rối về cách chuyển thỏa thuận trên thành văn bản và những hàng rào thuế quan nào mà Mỹ phải gỡ bỏ để tiến tới thỏa thuận.

Các cuộc đàm phán bị vướng thêm các rào cản khác, như sự ủng hộ mạnh mẽ ở Mỹ dành cho những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Hồng Kông và sự hoài nghi của Trung Quốc rằng Mỹ đang “vun đắp” thêm cho tình trạng bất ổn tại khu vực này. Trong ngày thứ Ba (26/11), ông Trump cho biết Mỹ muốn nhìn thấy mọi thứ diễn ra tốt đẹp ở Hồng Kông, nhưng nói thêm ông tự tin là sẽ có kết quả tốt.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình “có thể làm điều đó xảy ra”, ông Trump cho biết. “Tôi hiểu ông ấy và tôi biết ông ấy muốn làm điều đó xảy ra”.

Ông Trump không hề ám chỉ về việc liệu ông có ký vào dự luật ủng hộ biểu tình ở Hồng Kông mà Quốc hội Mỹ vừa thông qua trong tuần trước hay không. Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng cảnh báo sẽ thực hiện biện pháp đáp trả mạnh mẽ trước động thái của Mỹ.

Những nhận định của ông Trump được đưa ra sau khi các quan chức ở cả hai bên báo hiệu các cuộc đàm phán sẽ trở lại con đường hướng về một thỏa thuận tạm thời, sau khi các nhà đàm phán từ hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trao đổi qua điện thoại.

Các nhà đàm phán đang “đến rất gần” tới việc hoàn tất thỏa thuận giai đoạn 1, Cố vấn Nhà Trắng Kellyanne Conway cho biết trên Fox News vào đầu ngày thứ Ba (26/11). Bà nói với phóng viên rằng hai bên tiếp tục thương thảo về các vấn đề khó nhằn bao gồm chuyển giao công nghệ bắt buộc và hành vi đánh cắp sở hữu trí tuệ, đồng thời nói thêm “những vấn đề như thế này cần có thời gian để giải quyết”.

Trong một tuyên bố, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết các quan chức “tiến tới nhất trí về việc giải quyết các vấn đề liên quan một cách hợp lý” và đồng ý trao đổi về những vấn đề còn lại trong thỏa thuận giai đoạn một. Văn phòng của Đại diện Thương mại Mỹ xác nhận về cuộc trao đổi này, nhưng từ chối nhận định về nội dung trao đổi.

Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc, Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin đã bàn về các vấn đề cốt lõi, theo tuyên bố của Trung Quốc. Thế nhưng, tuyên bố này không hề cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Khi các cuộc đàm phán về thỏa thuận giai đoạn 1 tiến đến giai đoạn cuối cùng, những nguồn tin thân cận cho biết nội dung thỏa thuận này sẽ bao gồm lời trấn an không áp thêm thuế của Mỹ và rút lại một số hàng rào thuế quan – một yêu cầu chính của Trung Quốc. Bên Mỹ muốn Bắc Kinh cam kết mua hàng tỷ USD hàng hóa Mỹ. Ngày và địa điểm ký thỏa thuận vẫn chưa được quyết định.

Chứng khoán châu Á tăng điểm và chứng khoán Mỹ chạm kỷ lục mới nhờ tâm lý lạc quan cho rằng hai quốc gia này sẽ không leo thang cuộc chiến thuế quan – vốn đã kéo dài hơn 20 tháng qua và trong cuộc chiến này, Mỹ và Trung Quốc đã áp thuế lên 500 tỷ USD hàng hóa lẫn nhau.

Các cuộc đàm phán về thỏa thuận thương mại một phần vẫn tiếp diễn kể từ khi được thông báo lần đầu trong tháng 10/2019, trong đó cả hai bên gần đây đều nhượng bộ về những vấn đề như nhập khẩu thực phẩm, sở hữu trí tuệ và “gã khổng lồ” công nghệ Huawei Technologies của Trung Quốc. Ông Lưu, nhà đàm phán hàng đầu của Trung Quốc, cho biết trong tuần trước rằng ông “lạc quan thận trọng” về việc tiến tới thỏa thuận giai đoạn 1, nhưng lại không đưa ra hạn chót tiến tới thỏa thuận. Những nhận định từ ông Trump và những quan chức khác khiến nhiều người cho rằng các cuộc đàm phán có thể nới dài sang năm sau.

Nếu thỏa thuận giai đoạn 1 không được hoàn tất trước ngày 15/12, ông Trump sẽ phải lựa chọn có nên thực hiện lời đe dọa áp thêm thuế 15% lên 160 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc hay không.

Tuần trước, ông Trump cho biết thỏa thuận thương mại với Trung Quốc “không thể là một thỏa thuận đồng đều về lợi ích”, vì Mỹ “bắt đầu từ sàn” trong khi Trung Quốc “đã ở trần rồi”.

“Quan trọng là điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta không có thỏa thuận trước ngày 15/12”, Khoon Goh, Trưởng bộ phận nghiên cứu châu Á tại Australia & New Zealand Banking Group ở Singapore, cho hay. “Liệu Mỹ có đồng ý tạm ngưng hàng rào thuế quan để thể hiện thiện chí hay không?”.

Ông Trump cũng đối mặt với những câu hỏi tại quê nhà: Liệu thỏa thuận tạm thời có ý nghĩa như thế nào? Liệu nó có dẫn tới vòng đàm phán khác hay không?

Thậm chí nếu hai bên tiến tới thỏa thuận giai đoạn 1, Mỹ và Trung Quốc sẽ phải giải quyết các vấn đề khó khăn hơn như trợ cấp công nghiệp Trung Quốc và các dạng khác của chủ nghĩa bảo hộ. Tương tự, từ phía Trung Quốc, họ muốn Mỹ thôi ngăn chặn các công ty công nghệ Trung Quốc tiếp cận tới thị trường Mỹ. Nhưng điều đó khó mà xảy ra.

Trong ngày thứ Ba (26/11), Bộ Thương mại Mỹ đề xuất quy tắc mới, trong đó sẽ cho họ quyền giới hạn nhập khẩu công nghệ nước ngoài của Mỹ và việc sử dụng công nghệ nước ngoài trong chuỗi cung ứng và cơ sở hạ tầng nội địa.