Ông Tập đề xuất 'sáng kiến an ninh toàn cầu'

Chủ tịch Tập Cận Bình đề xuất "sáng kiến an ninh toàn cầu" tại Diễn đàn châu Á Bác Ngao, theo nguyên tắc được Nga ủng hộ, nhưng không nêu chi tiết.

"Chúng ta nên đề cao nguyên tắc an ninh không thể tách rời, xây dựng cấu trúc an ninh cân bằng, hiệu quả và bền vững, đồng thời phản đối một nước xây dựng an ninh quốc gia trên cơ sở gây mất an ninh cho các nước khác", Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 21/4 phát biểu qua video tại Diễn đàn châu Á Bác Ngao 2022 ở tỉnh Hải Nam, đề cập đến sáng kiến an ninh toàn cầu mới.

Ông Tập nhấn mạnh thế giới nên tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mọi quốc gia, đồng thời chú ý tới những quan ngại "chính đáng" về an ninh của tất cả các nước. Tuy nhiên, Chủ tịch Trung Quốc không đề cập chi tiết cách thức thực hiện sáng kiến an ninh này.

Nguyên tắc "an ninh không thể tách rời" thường được hiểu là an ninh của một quốc gia không thể tách biệt với các nước khác trong khu vực. Khái niệm này từng được Tổng thống Nga Vladimir Putin viện dẫn khi phản đối NATO mở rộng về phía đông.

Theo ông Putin, kế hoạch của NATO kết nạp thêm thành viên ở Đông Âu, đặc biệt là Ukraine, đã vi phạm nguyên tắc này, buộc Moskva phải triển khai hơn 100.000 quân tới biên giới phía tây, trước khi phát động chiến dịch quân sự ở nước láng giềng.

Nga luôn nhấn mạnh phương Tây cần tôn trọng thỏa thuận năm 1999 dựa trên nguyên tắc "an ninh không thể tách rời". Theo đó, không quốc gia nào được phép tăng cường an ninh của mình trong khi gây ảnh hưởng tiêu cực tới an ninh nước khác.

Các nhà phân tích lưu ý đây là lần đầu Trung Quốc đề cập tới "an ninh không thể tách rời" bên ngoài bối cảnh cuộc khủng hoảng Nga - Ukraine, dường như nhằm ám chỉ các hoạt động của Mỹ tại châu Á.

"Nếu Trung Quốc cho rằng Mỹ và đồng minh phớt lờ quan ngại an ninh của Bắc Kinh trong vấn đề Đài Loan và Biển Đông, họ có thể viện dẫn khái niệm 'an ninh không thể tách rời' để tìm biện pháp đáp trả", Li Mingjiang, phó giáo sư Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, nói.

Trong bài phát biểu, ông Tập cũng tái khẳng định Trung Quốc phản đối các lệnh trừng phạt đơn phương, nhưng không đề cập trực tiếp đến các lệnh trừng phạt mà phương Tây áp đặt với Nga.

Trung Quốc nhiều lần chỉ trích các lệnh trừng phạt của phương Tây, trong đó có những biện pháp chống lại Nga, nhưng cũng tỏ ra thận trọng trong hỗ trợ Moskva, nhằm tránh nguy cơ bị Mỹ và đồng minh áp cấm vận.

Chủ tịch Trung Quốc cho hay thế giới cần nỗ lực ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời khẳng định kinh tế Trung Quốc đang hồi phục và xu hướng trong dài hạn không thay đổi.

Jude Blanchette, chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, cho rằng bài phát biểu của ông Tập có thể là nỗ lực quảng bá chính sách đối ngoại của Bắc Kinh như một giải pháp cho bất ổn toàn cầu hiện nay.

"Tôi không thấy cấu trúc an ninh mới nào được thiết lập trong vấn đề này, vì vậy tôi cho rằng đây là cách Trung Quốc lồng ghép thế giới quan của mình vào mạng lưới an ninh quốc tế", Blanchette nói.