Ông Joe Biden sẽ giúp Đài Loan đối phó Trung Quốc đại lục?

Không chỉ là đối tác an ninh lâu năm, Đài Loan còn có vị thế quan trọng đối với Mỹ trong việc giữ vững sức mạnh ở khu vực Thái Bình Dương.

Tờ The Japan Times dẫn lời bà Thái Anh Văn, Lãnh đạo Đài Loan, ngày 8.12 cho rằng vùng lãnh thổ này đối mặt với nguy cơ quân sự thường nhật bởi một “sức mạnh độc đoán”. Có lẽ, ai cũng hiểu rằng “sức mạnh độc đoán” mà nhà lãnh đạo Thái Anh Văn đề cập chính là Trung Quốc.

Phát biểu trên được bà Thái đưa ra nhân sự kiện Mỹ vừa thông qua hợp đồng khí tài trị giá 280 triệu USD bán cho Đài Loan.

Sự ủng hộ từ lưỡng đảng

Gần đây, khi ông Joe Biden được cho là Tổng thống tân cử của Mỹ, giới quan sát và truyền thông quốc tế đang đặt vấn đề liệu chính quyền mới ở Washington có tiếp tục hỗ trợ Đài Bắc trong việc đối phó các hành động của Bắc Kinh ở eo biển Đài Loan.

Liên quan sự hỗ trợ từ Washington, trong bài phát biểu gửi tới Hội đồng trao đổi lập pháp Mỹ (ALEC) nhân dịp được nhận giải thưởng Lãnh đạo quốc tế tiên phong do ALEC trao tặng, bà Thái đã nhấn mạnh Đài Bắc đã nhận được sự ủng hộ từ cả đảng Cộng hòa lẫn Dân chủ của Mỹ. Qua bài phát biểu, bà Thái Anh Văn cũng cho rằng khi ông Joe Biden chính thức trở thành Tổng thống Mỹ, Washington sẽ tiếp tục hỗ trợ Đài Bắc. Bà đề cập điều này về chính quyền mới của Mỹ: “Khi chúng ta tiến tới năm 2021, quan hệ Đài Loan - Mỹ có những cơ hội to lớn để phát triển”.

Mới đây, phát biểu trực tuyến tại một hội thảo diễn ra vào ngày 8.12 ở Đài Bắc, ông Kurt Campbell, cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, đồng thời cũng là một cố vấn của ông Biden, khẳng định chính quyền mới của Mỹ cần giữ vững quan hệ hợp tác với Đài Loan. Ông Campbell khẳng định quan hệ giữa Mỹ với Đài Loan là đảm bảo lợi ích chiến lược cho Washington.

Vị thế của Đài Loan

Phân tích về vị thế Đài Loan trong quan hệ Mỹ - Trung khi trả lời phỏng vấn Thanh Niên, PGS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Quỹ châu Á - Thái Bình Dương ở Canada) cho rằng Đài Loan có thể ví như đảo tiền tiêu của tuyến hàng hải vận chuyển hàng hóa, năng lượng giữa Mỹ với khu vực.

Ông Nagy chỉ ra: “Nếu thiếu Đài Loan, chuỗi liên minh của Mỹ kết nối với Hàn Quốc và Nhật Bản ở Đông Bắc Á cùng các đối tác quan trọng như Philippines, Singapore thuộc Đông Nam Á sẽ trở nên lỏng lẻo”.

“Ngược lại, không kiểm soát được Đài Loan, Trung Quốc khó mở rộng sức mạnh quân sự ở vùng biển trong khu vực. Đài Loan còn đóng vai trò giúp Mỹ hạn chế bớt hoạt động của đại lục ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Xét về phương diện địa chính trị, nếu Trung Quốc kiểm soát được Đài Loan thì đây sẽ là “cơn ác mộng” đối với cả Nhật Bản lẫn Hàn Quốc. Chính vì thế, Mỹ cần phải giữ được Đài Loan để đảm bảo các quyền lợi trong khu vực”, theo PGS.Nagy.

Chính vì thế, việc chính quyền Washington, dù do ai lãnh đạo, thì cũng cần có những chương trình hỗ trợ cho Đài Bắc.

Tương tự, TS.Satoru Nagao (Viện nghiên cứu Hudson, Mỹ) nhận xét: “Đài Bắc là chìa khóa để đối phó với Bắc Kinh. Cụ thể, Đài Loan nằm ngoài khơi Trung Quốc đại lục và là một vị trí chiến lược ngăn chặn Bắc Kinh. Đài Loan cũng nằm giữa Biển Đông và biển Hoa Đông, nên Bắc Kinh khi tập hợp lực lượng thì đều đi ngang qua Đài Loan”.

Thêm vào đó, theo TS.Nagao thì Đài Bắc đang đứng trước áp lực lớn từ Bắc Kinh, nên Mỹ phải đảm bảo không mất đảo này vào tay đại lục. Hiện Đài Loan đang gặp sự cô lập lớn về ngoại giao. Nếu Đài Loan bị Trung Quốc kiểm soát thì Mỹ sẽ bị gián đoạn về tuyến kết nối với Nhật.

Ngoài ra, TS.Nagao cho rằng: “việc tăng cường hợp tác với Đài Loan là lá bài hữu hiệu để Mỹ đối phó với Trung Quốc, nhất là khi Bắc Kinh ngày càng có nhiều hành động khiêu khích”.

Vì thế, ông Nagao dự báo: “Nếu ông Joe Biden chính thức trở thành tổng thống Mỹ, chính quyền mới của nước này có lẽ cũng sẽ tiếp tục chính sách hỗ trợ Đài Loan. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra sẽ là mức độ hỗ trợ đến đâu”.